مجاهد باباپور؛ عیسی علی او؛ سیدمحمدرضا سیدنورانی
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تابع صادرات محصولات بخش کشاورزی ایران برای کشورهای همسایه بوده که به منظور رسیدن به اهداف تحقیق بر اساس مدل تابع صادرات الهام گرفته شده از مقاله یان و لی به بررسی تاثیر متغیرهای تولید ناخالص داخلی، نسبت قیمت ها و نرخ ارز بر صادرات محصولات کشاورزی ایران پرداخته شده است. داده های مربوط به برآورد مدل تحقیق برای ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی تابع صادرات محصولات بخش کشاورزی ایران برای کشورهای همسایه بوده که به منظور رسیدن به اهداف تحقیق بر اساس مدل تابع صادرات الهام گرفته شده از مقاله یان و لی به بررسی تاثیر متغیرهای تولید ناخالص داخلی، نسبت قیمت ها و نرخ ارز بر صادرات محصولات کشاورزی ایران پرداخته شده است. داده های مربوط به برآورد مدل تحقیق برای دوره 1386-1397 بوده که با رویکرد اقتصادسنجی و با استفاده از روش داده های تابلویی صورت گرفته است. براساس یافته های پژوهش، اثر افزایش تولید ناخالص داخلی کشورهای همسایه بر صادرات محصولات کشاورزی ایران مثبت و معنی دار بوده و اثر افزایش نسبت قیمتها بین ایران و کشورهای همسایه، همچنین اثر افزایش نسبت نرخ ارز بین ایران وکشورهای همسایه بر صادرات محصولات کشاورزی ایران، منفی و معنی دار هست. لذا افزایش تولید ناخالص داخلی کشورهای همسایه موجب افزایش صادرات محصولات کشاورزی ایران به این کشورها شده و با افزایش نسبت قیمتهای داخلی نسبت به قیمتهای کشورهای همسایه و افزایش نرخ ارز داخلی نسبت به نرخ ارز کشورهای همسایه موجب کاهش صادرات محصولات کشاورزی ایران می گردد.
رشد اقتصادی
خالد احمدزاده؛ شعله نصری
دوره 8، شماره 30 ، فروردین 1397، ، صفحه 145-166
چکیده
هدف اصلی مطالعه حاضر، بررسی تأثیر زیرساختهای اقتصادی و اجتماعی بر شکاف رشد اقتصادی استانهای کشور طی دوره زمانی (1391-1385) در چارچوب روش دادههای تابلویی است. در این راستا فرضیه همگرایی شرطی و غیرشرطی رشد اقتصادی استانها آزمون شده است. نتایج حاکی از تأیید هر دو نوع همگرایی رشد اقتصادی در استانهای ایران است. زیرساختهای اقتصادی ...
بیشتر
هدف اصلی مطالعه حاضر، بررسی تأثیر زیرساختهای اقتصادی و اجتماعی بر شکاف رشد اقتصادی استانهای کشور طی دوره زمانی (1391-1385) در چارچوب روش دادههای تابلویی است. در این راستا فرضیه همگرایی شرطی و غیرشرطی رشد اقتصادی استانها آزمون شده است. نتایج حاکی از تأیید هر دو نوع همگرایی رشد اقتصادی در استانهای ایران است. زیرساختهای اقتصادی شامل ارتباطات و انرژی بر رشد اقتصادی تأثیر مثبت و معنیدار دارند. با ورود متغیرهای زیرساخت اقتصادی در معادله همگرایی، شکاف موجود در رشد اقتصادی مناطق ایران کاهش مییابد. شاخص ترکیبی زیرساخت اجتماعی تأثیر منفی و معنادار بر رشد اقتصادی استانها دارد؛ بهگونهای که مخارج بهداشت دولت اثر مثبت و معنادار و مخارج آموزش تأثیر منفی و معنادار بر رشد اقتصادی استانها در راستای تأیید همگرایی دارند. بنابراین در راستای کاهش شکاف رشد اقتصادی استانهای کشور توجه هر چه بیشتر به زیرساختهای اقتصادی و بخش بهداشت و لزوم بازنگری در تخصیص بهینه منابع در بخش آموزش توصیه میگردد.
اقتصاد سلامت
ابوالفضل شاه آبادی؛ مرضیه صالحی
دوره 7، شماره 26 ، فروردین 1396، ، صفحه 35-48
چکیده
تأثیر افزایش هزینههای بهداشت عمومی برعملکرداقتصادی–اجتماعی افراد جامعه وبهویژه اهمیت و نقش آن درتأمین و تضمین توسعه پایدار درکشورهای در حال توسعهوتوسعه یافته ازگذشتهتاکنون، موردتوجه اقتصاددانانوسیاستگذارانبودهاست. بدینمنظور، الگوهای زیادی تلاشنمودندتابتوانند عوامل مؤثر بر رشد سرانه هزینههای بهداشت عمومی را شناسایی ...
بیشتر
تأثیر افزایش هزینههای بهداشت عمومی برعملکرداقتصادی–اجتماعی افراد جامعه وبهویژه اهمیت و نقش آن درتأمین و تضمین توسعه پایدار درکشورهای در حال توسعهوتوسعه یافته ازگذشتهتاکنون، موردتوجه اقتصاددانانوسیاستگذارانبودهاست. بدینمنظور، الگوهای زیادی تلاشنمودندتابتوانند عوامل مؤثر بر رشد سرانه هزینههای بهداشت عمومی را شناسایی و نحوه اثرگذاری این مؤلفهها را توضیحدهند. باتوجه بهنقشحیاتیسرانه هزینههای بهداشت عمومیدرتوسعه اقتصادی، پژوهش حاضربا استفاده از روش گشتاورهای تعمیمیافته GMM به بررسی بهبود مدیریت فراوانی ثروت نفتی و سرانه هزینههای بهداشت عمومی در کشورهای برگزیده نفتی و توسعه یافته طی دوره 2012-1996 پرداخته است. شواهدگویایآناستکهمدیریتکارا، هوشمندانهو آیندهنگرمنابع نفتی نقشبسزاییدرافزایشسرانههزینههایبهداشت عمومیدر هر دو گروه کشورهایبرگزیدهنفتیوتوسعه یافته مورد مطالعه دارد. این مطلب بیان کننده لزوم حرکت جدی کشورهای برگزیده نفتی ناموفق نسبت به شاخصهای نهادی حکمرانی در راستای بهبود مدیریت فراوانی ثروت نفتی است. علاوه بر این یافتههای تحقیق نشان میدهد رشد تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص قیمت مصرفکننده اثر مثبت و معنیداری بر رشد سرانه هزینههای بهداشت عمومی در کشورهای برگزیده نفتی و توسعه یافته دارد. همچنین نتایج نشان میدهد نابرابری درآمد اثر منفی و معنیداری بر رشد سرانه هزینههای بهداشت عمومی در هر دو گروه کشورهای برگزیده نفتی و توسعه یافته دارد.
بهرهوری کل عوامل تولید
سید کمیل طیبی؛ کریم آذربایجانی؛ صلاح الدین منوچهری
دوره 7، شماره 25 ، دی 1395، ، صفحه 17-36
چکیده
برونسپاری بینالمللی و تجارت کالاهای واسطهای به عنوان مصداقی از جهانی شدن اقتصاد در حال گسترش است. یکی از مزایای انتقال فناوری، به دست آوردن فناوریهای خارجی با بهرهوری بالاتر است به طوری که سرریزهای فناوری منجر به افزایش بهرهوری عوامل تولید بنگاههای محلی میشود. در این پژوهش هدف بررسی اثرات برونسپاری بینالمللی، ...
بیشتر
برونسپاری بینالمللی و تجارت کالاهای واسطهای به عنوان مصداقی از جهانی شدن اقتصاد در حال گسترش است. یکی از مزایای انتقال فناوری، به دست آوردن فناوریهای خارجی با بهرهوری بالاتر است به طوری که سرریزهای فناوری منجر به افزایش بهرهوری عوامل تولید بنگاههای محلی میشود. در این پژوهش هدف بررسی اثرات برونسپاری بینالمللی، سرمایه با فناوری بالا، سرریز سرمایهگذاری مستقیم خارجی و موجودی سرمایه تحقیق و توسعه بر بهرهوری کل عوامل تولید در صنایع منتخب با فناوری بالای ایران است. لذا برای دستیابی به این هدف، از روش شناسی اقتصادسنجی دادههای تابلویی برای صنایع منتخب با فناوری بالای ایران طی دوره (1391-1379) استفاده شده است. نتایج برآوردی نشان میدهد که ضریب کششی متغیر برونسپاری بینالمللی از لحاظ آماری در سطح بالایی از معنیداری قرار دارد. نتایج حاصل از برآورد الگو نشان دهنده اثر مثبت و معنیدار سرمایه با فناوری بالا و سرریزهای سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر بهرهوری کل عوامل تولید در صنایع منتخب با فناوری بالای ایران میباشد. طبق نتایج به دست آمده، افزایش موجودی سرمایه تحقیق و توسعه بر بهرهوری کل عوامل تولید صنایع منتخب با فناوری بالای ایران غیرمعنادار شده است.
دادههای تابلویی پویا
محمد رضا لطفعلی پور؛ محمد حسین مهدوی عادلی؛ حسن رضایی
دوره 6، شماره 24 ، مهر 1395، ، صفحه 17-38
چکیده
به دلیل محدودیت منابع انرژی و اهمیت آن در زنجیره عرضه هم به عنوان کالای نهایی برای مصرفکنندگان و هم به عنوان نهاده برای تولیدکنندگاناز یک طرف و از طرف دیگر با توجه به نوسانات زیاد قیمت آن و افزایش انتشار گازهای گلخانهای، سیاستهای حفاظت از آن و عوامل تأثیرگذار بر عرضه و تقاضای آن در دهههای اخیر مورد توجه مجامع علمی و سیاستگذاری ...
بیشتر
به دلیل محدودیت منابع انرژی و اهمیت آن در زنجیره عرضه هم به عنوان کالای نهایی برای مصرفکنندگان و هم به عنوان نهاده برای تولیدکنندگاناز یک طرف و از طرف دیگر با توجه به نوسانات زیاد قیمت آن و افزایش انتشار گازهای گلخانهای، سیاستهای حفاظت از آن و عوامل تأثیرگذار بر عرضه و تقاضای آن در دهههای اخیر مورد توجه مجامع علمی و سیاستگذاری قرار گرفته است. در این مطالعه رابطه بین مصرف انرژی، صادرات و رشد اقتصادی در بخش صنعت ایران با استفاده از آمارهای ترکیبی مصرف انرژی، صادرات و ارزش افزوده زیر بخشهای صنعتی در حد تفصیل کدهای 2 رقمی ISIC طی سالهای 1390-1380 مورد آزمون قرار گرفته است. برای مطالعه رابطه علّیت و پویایی بین متغیرهای مورد بررسی در بخش صنعت از علّیت تودا-یاماموتو و تصحیح خطای برداری استفاده شده است. نتایج نشان میدهد از صادرات به مصرف انرژی و رشد اقتصادی در کوتاهمدت رابطه علّیت وجود ندارد اما در سایر موارد بین مصرف انرژی، صادرات و رشد اقتصادی رابطه علّیت کوتاهمدت، بلندمدت و قوی دوطرفه مثبت وجود دارد.
مدل جاذبه تعمیم یافته
جواد هراتی؛ مهدی بهراد امین؛ ساناز گهرازه
دوره 6، شماره 21 ، دی 1394، ، صفحه 46-29
چکیده
صادرات به عنوان موتور رشد اقتصاد و رمز بقای کشورها در بازارهای جهانی، نقش کلیدی را در عرصه اقتصاد جهانی ایفا میکند. یکی از الزامات گسترش تجارت خارجی، بررسی الگوهای مدرن تجارت بینالملل جهت شناسایی عوامل مؤثر بر تجارت کشورهاست. مقاله حاضر با استفاده از الگوی جاذبه مبتنی بر رویکرد دادههای تابلویی به بررسی عوامل مؤثر بر صادرات ایران ...
بیشتر
صادرات به عنوان موتور رشد اقتصاد و رمز بقای کشورها در بازارهای جهانی، نقش کلیدی را در عرصه اقتصاد جهانی ایفا میکند. یکی از الزامات گسترش تجارت خارجی، بررسی الگوهای مدرن تجارت بینالملل جهت شناسایی عوامل مؤثر بر تجارت کشورهاست. مقاله حاضر با استفاده از الگوی جاذبه مبتنی بر رویکرد دادههای تابلویی به بررسی عوامل مؤثر بر صادرات ایران به شرکای تجاریاش طی دوره 2012- 2000 میپردازد. کشورهای مورد مطالعه بر اساس مناطق جغرافیایی و سطح توسعهیافتگی طبقهبندی شدهاند. نتایج برآورد الگو به روش حداقل مربعات پویا (DOLS) بیانگر آن است که صادرات ایران تا حدود زیادی با توجه به عوامل الگوی جاذبه قابل توجیه است. در عین حال نتایج با توجه به سطح توسعه کشورهای مورد مطالعه و مناطق جغرافیایی که شرکای تجاری در آن واقع شدهاند، متفاوت است. این نتایج از نظر شناسایی عمدهترین شرکای تجاری ایران و طراحی سیاستهای توسعه صادرات میتواند مورد استفاده برنامهریزان قرار گیرد
گروه کشورهای منا
محبوبه شاکری؛ احمد جعفری صمیمی؛ زهرا کریمی موغاری
دوره 6، شماره 21 ، دی 1394، ، صفحه 106-93
چکیده
موضوع این مقاله اندازهگیری کیفیت نهادی و بررسی رابطه آن با رشد اقتصادی سرانه در خاورمیانه و شمال آفریقا است. برای تخمین الگوهای رشد از تخمین دادههای تابلویی در دوره زمانی (2010-2002) استفاده شده است. برای اندازهگیری کیفیت نهادی ابتدا از شش شاخص حکمرانی خوب استفاده شد. نتایج حاصل از تخمین الگوهای رشد نشان داد کیفیت بروکراسی رابطه مثبت ...
بیشتر
موضوع این مقاله اندازهگیری کیفیت نهادی و بررسی رابطه آن با رشد اقتصادی سرانه در خاورمیانه و شمال آفریقا است. برای تخمین الگوهای رشد از تخمین دادههای تابلویی در دوره زمانی (2010-2002) استفاده شده است. برای اندازهگیری کیفیت نهادی ابتدا از شش شاخص حکمرانی خوب استفاده شد. نتایج حاصل از تخمین الگوهای رشد نشان داد کیفیت بروکراسی رابطه مثبت و معنیداری با رشد دارد. ثبات سیاسی و کنترل فساد رابطه منفی و اثر بخشی دولتی، حق اظهارنظر و پاسخگویی و حاکمیت قانون رابطه مثبت اما بیمعنی را نشان دادند. سپس الگوی رشد دیگری با شاخص حکمرانی خوب که از ترکیب شش شاخص موجود به روش تحلیل مؤلفههای اصلی به دست آمده بود، تخمین زده شد. نتایج، رابطه مثبت و معنیداری در سطح 10درصد را نشان دادند. برای اندازهگیری کیفیت نهادی در کشورهای منطقه از شاخص جدیدی نیز استفاده شد. این شاخص از ترکیب سه شاخص موجود که دارای علامت مثبت بودند به روش تحلیل مؤلفههای اصلی به دست آورده شد. شاخص جدید نسبت به شاخصهای تشکیل دهنده آن (کیفیت بروکراسی، حاکمیت قانون، حق اظهارنظر و پاسخگویی) و همچنین نسبت به شاخص حکمرانی خوب دارای ضریب مثبت بزرگتر و معنیداری در سطح 1 درصد است.
رشد اقتصادی
بهزاد سلمانی؛ حسین پناهی؛ رباب محمدی خانقاهی
دوره 5، شماره 20 ، مهر 1394، ، صفحه 108-99
چکیده
چگونگی تأثیر شاخصهای سلامت بر درآمد سرانه در بین محققان همواره مورد بحث بوده است. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر شاخصهای سلامت بر درآمد سرانه میباشد. برای این منظور از اطلاعات تابلویی گروهی از کشورها با سطح درآمد متوسط طی دوره زمانی 2011-1980 استفاده شده است. برای بررسی تأثیر سلامت بر درآمد سرانه، برخی تکنیکهای اقتصادسنجی دادههای ...
بیشتر
چگونگی تأثیر شاخصهای سلامت بر درآمد سرانه در بین محققان همواره مورد بحث بوده است. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر شاخصهای سلامت بر درآمد سرانه میباشد. برای این منظور از اطلاعات تابلویی گروهی از کشورها با سطح درآمد متوسط طی دوره زمانی 2011-1980 استفاده شده است. برای بررسی تأثیر سلامت بر درآمد سرانه، برخی تکنیکهای اقتصادسنجی دادههای تابلویی از جمله اثرات ثابت، اثرات تصادفی و روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از مطالعه حاضر نشان داد، تأثیر سلامت بر درآمد سرانه یکنواخت نبوده و در مراحل مختلف توسعه کشورها متفاوت میباشد. نتایج برآورد مدل نشان داد، امید به زندگی تأثیر U شکل بر درآمد سرانه دارد. در ادامه به منظور بررسی استحکام نتایج بدست آمده، از نرخ مرگ و میر در هر هزار نفر به عنوان شاخص سلامت استفاده شد؛ نتایج بدست آمده تأثیر U شکل نرخ مرگ و میر بر درآمد سرانه را مورد تأیید قرار میدهد. یافتههای تحقیق حاضر نشان داد که رابطه بین شاخصهای سلامت و درآمد سرانه به شکل U میباشد. از آنجا که همه کشورهای مورد بررسی در این مطالعه نقطه برگشت را رد کردهاند، میتوان بیان کرد، در این کشورها بهبود شاخصهای سلامت، به طور معنیداری درآمد سرانه را افزایش میدهد.
کارآفرینی
محمد حسین احسانفر؛ ابوالقاسم اثنی عشری امیری؛ سیده وجیهه میکائیلی
دوره 5، شماره 20 ، مهر 1394، ، صفحه 119-109
چکیده
هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی رابطه بین نرخ بیکاری و نرخ فرصتهای شغلی و همچنین بررسی رابطه بین تعداد افراد جویای کار و تعداد فرصتهای شغلی در استانهای ایران است. به عبارت دیگر این تحقیق به دنبال استخراج منحنی بوریج و تابع تطبیق در استانهای ایران بوده است. منحنی بوریج، یک رابطة تعادلی است که جریانهای ورودی و خروجی بیکاری را ...
بیشتر
هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی رابطه بین نرخ بیکاری و نرخ فرصتهای شغلی و همچنین بررسی رابطه بین تعداد افراد جویای کار و تعداد فرصتهای شغلی در استانهای ایران است. به عبارت دیگر این تحقیق به دنبال استخراج منحنی بوریج و تابع تطبیق در استانهای ایران بوده است. منحنی بوریج، یک رابطة تعادلی است که جریانهای ورودی و خروجی بیکاری را با هم برابر میکند و تابع تطبیق تعادل در بازار کار را توصیف مینماید و به دنبال آن وضعیت طبیعی و نرمال کشور را در بلندمدت نشان میدهد. این مطالعه برای30 استان کشور، در فاصلة سالهای1390– 1386 با استفاده از دادههای تابلویی صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از تابع تطبیق نشان داده است که ارتباط مثبت و معنیداری بین فرصتهای شغلی و تطبیق شغلی وجود داشته است. نتایج ارزیابی منحنی بوریج نیز مطابق با انتظارات تئوریک بوده و رابطة منفی و معنیداری بین نرخ بیکاری و نرخ فرصتهای شغلی به اثبات رسیده است. در این مطالعه ضریب مثبت مربع فرصتهای شغلی تحدب منحنی بوریج را مطرح کرده است.
محمد رضا نصیرینژاد؛ حسین استادی؛ امیر هرتمنی
دوره 4، شماره 14 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 38-29
چکیده
امروزه هیچ کشوری بدون مشارکت فعال در بازرگانی بینالمللی و اقتصاد جهانی نمیتواند به رشد و توسعه مناسبی دست پیدا کند. در این پژوهش با استفاده از دادههای تابلویی برای سالهای 2010-1995 کشورهای عضو دی هشت، به بررسی تأثیر مالیات در جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر اقتصاد کشورهای عضو دی هشت با استفاده از روش پانل دیتا پرداخته شده است. ...
بیشتر
امروزه هیچ کشوری بدون مشارکت فعال در بازرگانی بینالمللی و اقتصاد جهانی نمیتواند به رشد و توسعه مناسبی دست پیدا کند. در این پژوهش با استفاده از دادههای تابلویی برای سالهای 2010-1995 کشورهای عضو دی هشت، به بررسی تأثیر مالیات در جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر اقتصاد کشورهای عضو دی هشت با استفاده از روش پانل دیتا پرداخته شده است. متغیرهای مورد استفاده شامل: تولید ناخالص داخلی، درجه باز بودن تجاری، تحصیلات، جمعیت، نرخ ارز و نرخ تورم بودند. نتایج نشان داد که متغیرهای نرخ ارز، تورم و مالیات تأثیر منفی بر جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی دارند و متغیرهای درجه باز بودن تجاری، جمعیت و تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت بر جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی نشان میدهد. از جمله مزیتهای این تحقیق، استفاده از مالیاتهای وارد شده در بخش سرمایه میباشد که نتایج حاکی از آن است که کشور اندونزی که رشد بالاتری در جذب سرمایهگذاری داشته است، میزان مالیات کمتری به نسبت دیگر کشورهای دی هشت در سالهای مختلف دریافت نموده است.
مرتضی سامتی؛ همایون رنجبر؛ فضیلت محسنی
دوره 1، شماره 4 ، بهمن 1390، ، صفحه 223-183
چکیده
حکمرانی خوب مفهومیاست که از اواخر دهه 1990 در ادبیات توسعه به عنوان کلید معمای توسعه مطرح گردید. این مفهوم برگرفته از نظریه نهادگرایی است و محصول مشارکت سه نهاد دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی میباشد. بانک جهانی حکمرانی خوب را بر اساس شش شاخص حق اظهار نظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی، کارایی دولت، کیفیت قوانین و مقررات، حاکمیت قانون و کنترل ...
بیشتر
حکمرانی خوب مفهومیاست که از اواخر دهه 1990 در ادبیات توسعه به عنوان کلید معمای توسعه مطرح گردید. این مفهوم برگرفته از نظریه نهادگرایی است و محصول مشارکت سه نهاد دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی میباشد. بانک جهانی حکمرانی خوب را بر اساس شش شاخص حق اظهار نظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی، کارایی دولت، کیفیت قوانین و مقررات، حاکمیت قانون و کنترل فساد تعریف میکند. این مقاله با استفاده از رهیافت دادههای تابلویی به بررسی اثر این شاخصها بر شاخص توسعه انسانی به عنوان معیار توسعه اقتصادی در کشورهای آسیای جنوب شرقی (ASEAN) در طول دوره زمانی 2009-2000 میپردازد. در این مطالعه با توجه به همبستگی بالای میان شاخصهای حکمرانی خوب به عنوان متغیرهای توضیحی مدل، از روش تحلیل عاملی برای بررسی امکان حذف برخی از شاخصها جهت رفع همخطی مدل و سنجش روایی مربوط به حکمرانی خوب استفاده شده است. همچنین از طریق محاسبه میانگین موزون شاخصهای حکمرانی خوب، کیفیت حکمرانی معرفی شده، و تأثیر آن بر شاخص توسعه انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدلها نشان میدهد که کیفیت حکمرانی خوب که از طریق میانگین موزون شاخصهای حکمرانی محاسبه شده است، اثر مثبت و به لحاظ آماری کاملاً معنادار بر HDI دارد. همچنین از بین شش شاخص حکمرانی خوب شاخصهای ثبات سیاسی، کارایی دولت، کیفیت قوانین و مقررات و حاکمیت قانون اثری مثبت و به لحاظ آماری کاملاً معنادار بر شاخص توسعه انسانی
