رشد اقتصادی
سعید کریمی پتانلار؛ احمد جعفری صمیمی؛ حمید لعل خضری
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی اثر سیاست تحکیم مالی مبتنی بر شوکهای درآمدی و هزینهای بر متغیرهای اقتصاد کلان کشور است. در این راستا با استفاده از روش اتورگرسیون برداری عامل افزوده (FAVAR) تأثیر شوکهای درآمدی و شوکهای هزینهای دولت بر متغیرهای رشد تولید حقیقی، رشد سرمایهگذاری، رشد مصرف بخش خصوصی و تورم در بازه زمانی 1363:1-1394:4 مطالعه شده ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی اثر سیاست تحکیم مالی مبتنی بر شوکهای درآمدی و هزینهای بر متغیرهای اقتصاد کلان کشور است. در این راستا با استفاده از روش اتورگرسیون برداری عامل افزوده (FAVAR) تأثیر شوکهای درآمدی و شوکهای هزینهای دولت بر متغیرهای رشد تولید حقیقی، رشد سرمایهگذاری، رشد مصرف بخش خصوصی و تورم در بازه زمانی 1363:1-1394:4 مطالعه شده است. نتایج حاصل از الگوهای پژوهش حکایت از آن دارد که آثار ابزار سیاست تحکیم مالی بر متغیرهای اقتصاد کلان کشور متفاوت بوده و ارائه ابزار سیاستی یکسان جهت تأثیرگذاری مناسب بر تمام متغیرهای مورد نظر دشوار است. بنابراین با تأکید بر هدف رشد تولید حقیقی که عامل مهم و تأثیرگذار در اقتصاد است و سایر متغیرهای اقتصاد کلان را تحت تأثیر قرار میدهد، میتوان عنوان نمود که در کوتاهمدت که شامل 4 فصل میشود، کاهش مخارج عمومی و افزایش درآمدهای دولت منجر به کاهش تولید در پاسخ به واکنش منفی سرمایهگذاری و مصرف بخش خصوصی میشود و تورم کاهش مییابد. بنابراین در کوتاهمدت سیاست مناسب تحکیم مالی ترکیبی از سیاست کاهش مخارج و افزایش درآمد است و به طور مشخص سیاست کاهش مخارج جاری و افزایش مالیات بر واردات است. در میانمدت و بلندمدت که به ترتیب شامل 8 و 16 فصل میباشد رشد تولید حقیقی نسبت به سیاست کاهش مخارج کل واکنش مثبتی از خود نشان میدهد و کاهش مخارج جاری و مخارج امور اجتماعی دولت به عنوان ابزار تحکیم مالی معرفی میگردد.
اقتصاد کلان
علی فلاحتی؛ مریم حیدریان
چکیده
در یک سیستم اقتصادی، فعالیتهای دولت نقشی اساسی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها ایفا میکند، اما افزایش این فعالیتها تا آستانهای خاص اثر مثبت بر رشد اقتصادی دارد و از آن آستانه به بعد افزایش بیش از حد فعالیتهای دولت نه تنها اثر مثبتی بر رشد اقتصادی ندارد، بلکه این فعالیتها از موانع اصلی رشد محسوب میشوند. از جمله این فعالیتها ...
بیشتر
در یک سیستم اقتصادی، فعالیتهای دولت نقشی اساسی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها ایفا میکند، اما افزایش این فعالیتها تا آستانهای خاص اثر مثبت بر رشد اقتصادی دارد و از آن آستانه به بعد افزایش بیش از حد فعالیتهای دولت نه تنها اثر مثبتی بر رشد اقتصادی ندارد، بلکه این فعالیتها از موانع اصلی رشد محسوب میشوند. از جمله این فعالیتها میتوان به مخارج سرمایهای دولت و بدهیهای عمومی اشاره نمود که در این مطالعه تلاش شده است با استفاده از دادههای استانی و مدل رگرسیون انتقال ملایم پانلی (PSTR) به بررسی اثرات آستانهای و غیرخطی سرمایهگذاری دولتی و بدهی عمومی بر تولید ناخالص داخلی در دو مدل مجزا طی دوره زمانی 1395-1379 پرداخته شود. نتایج آزمون خطی بودن، وجود رابطه غیرخطی بین متغیرهای مورد بررسی را نشان میدهد، همچنین لحاظ نمودن یک تابع انتقال با یک پارامتر آستانهای که بیانگر یک مدل دو رژیمی است، برای تصریح رابطه غیرخطی بین متغیرهای مورد مطالعه کفایت میکند. نتایج مربوط به برآورد مدلها نشان میدهد که بدهیهای عمومی و سرمایهگذاری در رژیم اول دارای اثرگذاری مثبتی بر تولید هستند ولی با عبور از حد آستانهای و وارد شدن به رژیم دوم، شدت این اثرگذاری بیشتر شده و منفی میشوند. به نظر میرسد این نتیجه به دلیل اثر برونرانی بر بخش خصوصی و افزایش بدهیهای عمومی به واسطه افزایش مخارج سرمایهای دولت میباشد و فرضیه منحنی لافر را تأیید میکند.
تکانههای پولی
سید عباس حسینی غفار؛ رسول بخشی دستجردی؛ مجید صامتی؛ هوشنگ شجری
چکیده
مقاله حاضر به بررسی این موضوع میپردازد که تأمین مالی دولت از طریق مالیات تورمی که منجر به تورم میشود چه آثار و پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت روی اقتصاد دارد. نتایج نشان میدهد مالیات تورمی موجب کاهش متغیرهای مصرف، تولید و سرمایهگذاری دربلندمدت میشود. همچنین نتایج حاصل از توابع تکانه سیاستی نشان میدهد که در کوتاهمدت اگرچه ...
بیشتر
مقاله حاضر به بررسی این موضوع میپردازد که تأمین مالی دولت از طریق مالیات تورمی که منجر به تورم میشود چه آثار و پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت روی اقتصاد دارد. نتایج نشان میدهد مالیات تورمی موجب کاهش متغیرهای مصرف، تولید و سرمایهگذاری دربلندمدت میشود. همچنین نتایج حاصل از توابع تکانه سیاستی نشان میدهد که در کوتاهمدت اگرچه افزایش حجم پول منجر به افزایش سرمایهگذاری میشود اما با کاهش ساعات کار خانوارها که از تورم ناشی میشود، مقدار تولید کاهش خواهد یافت و به عنوان مثال، یک افزایش به میزان یک انحراف معیار باعث افزایش نرخ تورم به اندازه 157/1 درصد و کاهش ساعت کار خانوارها به انداره 062/0 درصد، کاهش مانده حقیقی پول به اندازه 157/0 درصد، کاهش تولید به اندازه 0368/0 درصد و کاهش مصرف به اندازه 157/0 درصد خواهد شد. ولی در مقابل، این سیاست باعث افزایش ذخیره سرمایه به اندازه 264/0 درصد و افزایش سرمایهگذاری به اندازه 3/6 درصد خواهد شد.
بازار سرمایه
محمد اعظم رجبیان؛ احمد صباحی؛ محمدرضا لطفعلی پور؛ مهدی بهنامه
چکیده
پایداری اقتصاد کلان یکی از مهمترین مسائل اقتصادی کشور در سالهای اخیر میباشد. چون اقتصاد با ثبات بالا در مواجهه با شوکهای مخرب ایستادگی بیشتری داشته و کمتر متلاطم میشود. در این مقاله به بررسی تأثیر شوکهای شاخصهای پایداری اقتصاد کلان بر شاخص کل قیمت بورس تهران طی دوره 1395-1379 پرداخته شده است. متدلوژی استفاده شده مدل خودرگرسیون ...
بیشتر
پایداری اقتصاد کلان یکی از مهمترین مسائل اقتصادی کشور در سالهای اخیر میباشد. چون اقتصاد با ثبات بالا در مواجهه با شوکهای مخرب ایستادگی بیشتری داشته و کمتر متلاطم میشود. در این مقاله به بررسی تأثیر شوکهای شاخصهای پایداری اقتصاد کلان بر شاخص کل قیمت بورس تهران طی دوره 1395-1379 پرداخته شده است. متدلوژی استفاده شده مدل خودرگرسیون برداری بیزین (BVAR) میباشد. تمامی مدلهای بیزین مشتمل بر سه جزء اساسی تابع چگالی پیشین، تابع راستنمایی و تابع چگالی پسین است و بسته به اینکه از چه نوع تابع پیشینی در مدل استفاده شود، نتایج مختلفی به دست میآید. شاخصهای پایداری اقتصاد کلان شامل: نسبت کسری بودجه به GDp ، شاخص فلاکت و نسبت کسری تراز تجاری به GDp میباشد. در نهایت با استفاده از تابع عکسالعمل آنی اثر شوکهای وارده بر شاخصهای پایداری اقتصاد کلان روی شاخص کل قیمت بورس برآورد شده است. نتایجنشان میدهد شوک کسری بودجه دولت اثر مثبتی بر شاخص کل قیمت بورس میگذارد. این اثر مثبت پس از سه دوره افزایش، روند کاهشی دارد و پس از 8 دوره تأثیر خود را از دست میدهد. اثر شوک شاخص فلاکت بر شاخص کل قیمت بورس نیز مثبت است که پس از افزایش تا دوره دوم روند کاهشی در پیش میگیرد و پس از 8 دوره تأثیر آن از بین خواهد رفت. شوک تراز تجاری اثر مثبت اولیه ناچیز بر شاخص کل قیمت بورس دارد که بعد از افزایش اولیه تا دوره دوم، از دوره سوم کاهشی بوده است.
انرژی
محمدحسن قزوینیان؛ کامبیز هژبر کیانی؛ علی دهقانی؛ فاطمه زندی؛ خلیل سعیدی
چکیده
برنامهریزی و سیاستگذاری در زمینه رشد اقتصادی به عنوان یکی از اهداف کلان اقتصادی، نیازمند توجه ویژه به بخش انرژی، محیط زیست و ارتباط آنها با تولید است. از اینرو در این مقاله به بررسی اثر شوکهای مصرف کل انرژی بر انتشار دی اکسید کربن و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب منا با استفاده از رهیافت PVAR طی دوره 2016-1992 و همچنین کشور ایران طی دوره ...
بیشتر
برنامهریزی و سیاستگذاری در زمینه رشد اقتصادی به عنوان یکی از اهداف کلان اقتصادی، نیازمند توجه ویژه به بخش انرژی، محیط زیست و ارتباط آنها با تولید است. از اینرو در این مقاله به بررسی اثر شوکهای مصرف کل انرژی بر انتشار دی اکسید کربن و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب منا با استفاده از رهیافت PVAR طی دوره 2016-1992 و همچنین کشور ایران طی دوره 2016-1985 با استفاده از روشVAR پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که ﺷﻮک مصرف انرژی بهطور متناسب ابتدا منجر به افزایش نسبتاً شدید و سپس کاهش در تولید ناخالص داخلی سرانه کشورهای منتخب منا میگردد و شوک مصرف انرژی ابتدا انتشار دی اکسید کربن را بهطور ملایم افزایش داده و پس از آن منجر به کاهش آلودگی در دورههای بعدی و حرکت به سمت تعادل بلندمدت میگردد. همچنین در اقتصاد ایران یک شوک در مصرف انرژی ابتدا به شدت رشد اقتصادی افزایش یافته، پس از 4 دوره شروع به کاهش نموده و سرانجام به سمت تعادل بلندمدت اولیه برمیگردد.سرانجام با یک شوک در مصرف کل انرژی، انتشار دی اکسید کربن، بهطور ملایم افزایش یافته و سپس از دوره سوم شروع به کاهش مینماید.
اقتصاد کلان
محمدمهدی برقی اسگویی؛ مصطفی شکری
چکیده
سرمایهگذاری مستقیم خارجی (FDI) یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در رشد و توسعه اقتصادی هر کشوری محسوب میشود. شرایط اقتصاد ایران نیز به گونهای است که سرمایه داخلی کافی جهت تحرک و رونق اقتصادی را در اختیار ندارد و جهت جبران این کاستی، جذب سرمایهگذاری خارجی یکی از راههای مفید و مؤثر به نظر میرسد. لذا در این مقاله با استفاده از رگرسیون ...
بیشتر
سرمایهگذاری مستقیم خارجی (FDI) یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در رشد و توسعه اقتصادی هر کشوری محسوب میشود. شرایط اقتصاد ایران نیز به گونهای است که سرمایه داخلی کافی جهت تحرک و رونق اقتصادی را در اختیار ندارد و جهت جبران این کاستی، جذب سرمایهگذاری خارجی یکی از راههای مفید و مؤثر به نظر میرسد. لذا در این مقاله با استفاده از رگرسیون فازی به بررسی عوامل مؤثر بر جذب FDI در کشور ایران طی دوره 1395-1360 با تأکید بر نقش مالیات بر درآمد پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که متغیر مالیات بر درآمد بایک ضریب فازی منفی و ناچیز، تأثیر اندکی در جذب FDI ایران دارد و از این رو متغیر مالیات بر درآمد از عوامل اصلی و تعیین کننده در جذب سرمایهگذاری خارجی کشور ایران محسوب نمیگردد. همچنین عوامل اقتصادی تولید ناخالص داخلی، باز بودن تجاری، سرمایه انسانی و متغیر جمعیت اثری مثبت و نرخ تورم و نرخ ارز اثری منفی بر جریان ورودی FDI کشور ایران دارند.
اقتصاد کلان
صالح طاهری بازخانه؛ محمد علی احسانی؛ محمدتقی گیلک حکیم آبادی
چکیده
بحران مالی جهانی 2007 نشان داد ادوار مالی یکی از دلایل نوسانات اقتصاد کلان به شمار رفته و میتواند موجب ایجاد سیکلهای تجاری شود. در صورت وجود چنین رابطهای، اتخاذ واکنش سیاستی فعالانه برای هموارسازی ادوار مالی ضروری به نظر میرسد. در این راستا، پژوهش حاضر پویاییهای رابطه بین ادوار مالی با ادوار تجاری و شکاف تورم را در اقتصاد ایران ...
بیشتر
بحران مالی جهانی 2007 نشان داد ادوار مالی یکی از دلایل نوسانات اقتصاد کلان به شمار رفته و میتواند موجب ایجاد سیکلهای تجاری شود. در صورت وجود چنین رابطهای، اتخاذ واکنش سیاستی فعالانه برای هموارسازی ادوار مالی ضروری به نظر میرسد. در این راستا، پژوهش حاضر پویاییهای رابطه بین ادوار مالی با ادوار تجاری و شکاف تورم را در اقتصاد ایران طی 1395:4 – 1369:1 بررسی میکند. برای این منظور، نخست یک شاخص وضعیت مالی برای اقتصاد ایران تدوین شده است. افزون بر این، با استفاده از آزمون علّیت در دامنه فرکانس افقهای قابل استفاده برای پیشبینی رشد اقتصادی با استفاده از شاخص مذکور مشخص شده است. در ادامه، برای بررسی هدف تحقیق و تحلیل در دامنه فرکانس و دامنه زمان – فرکانس، از ابزار جدید تبدیل موجک گسسته با حداکثر همپوشانی و تبدیل موجک پیوسته استفاده شده است. نتایج نشان میدهد رابطه ادوار مالی و ادوار تجاری در کوتاهمدت و بلندمدت دو سویه بوده و شدیداً ناپایدار است. در میانمدت، ادوار تجاری متغیر پیشرو است اما حرکت فازی بین دو متغیر در دهه 1370 متفاوت از دهه 1380 میباشد. در کوتاهمدت، ادوار مالی و شکاف تورم رابطهای دو سویه و ناپایدار را تجربه کردهاند. در میان مدت، ادوار مالی موجب فاصله گرفتن تورم از روند بلندمدت آن شده است. اما در بلندمدت و پس از سال 1386، این رابطه عکس شده است. با توجه به نتایج تحقیق، توصیه میشود سیاستگذار پولی علاوه بر هموارسازی تولید و تورم حول روند بلندمدت آنها، این مهم را برای بخش مالی نیز مدنظر قرار دهد تا دو هدف فوق در افقهای گوناگون با خطای کمتری محقق شود.
مژگان معلمی
چکیده
آسیبپذیری اقتصادی برخی کشورها از این حقیقت ناشی میشود که اقتصادشان تا حد زیادی تحت تأثیر نیروهای خارج از کنترلشان قرار میگیرد. مناطقی که بیشتر تحت تأثیر شوکهای اقتصادی قرار میگیرند بایستی جایگاه اقتصاد مقاومتی در سیاستگذاریهای خود را ارتقاء دهند. این مقاله سعی دارد با استفاده از تکنیک اقتصادسنجی به روش دادههای پانل ...
بیشتر
آسیبپذیری اقتصادی برخی کشورها از این حقیقت ناشی میشود که اقتصادشان تا حد زیادی تحت تأثیر نیروهای خارج از کنترلشان قرار میگیرد. مناطقی که بیشتر تحت تأثیر شوکهای اقتصادی قرار میگیرند بایستی جایگاه اقتصاد مقاومتی در سیاستگذاریهای خود را ارتقاء دهند. این مقاله سعی دارد با استفاده از تکنیک اقتصادسنجی به روش دادههای پانل تأثیر آسیبپذیری اقتصادی بر شاخص توسعه کشورهای عضو منا را در دوره زمانی 2015-1995 بررسی نماید. نتایج مطالعه بیانگر یک رابطه منفی و معنیدار بین آسیبپذیری اقتصادی و شاخص توسعه در کشورهای مورد نظر میباشد. نوآوری این مطالعه در محاسبه ضریب تأثیر آسیبپذیری اقتصادی به تفکیک کشورها است. ایران از لحاظ میزان شکنندگی اقتصاد در مقابل شوکهای اقتصادی در جایگاه ششم قرار دارد. کشورهایی که در رتبههای بدتر قرار داشتهاند اغلب کشورهایی هستند که یا با بیثباتی سیاسی (جنگهای داخلی) مواجه بودهاند یا وابستگی شدیدی به درآمدهای نفتی داشتهاند. بدین ترتیب سیاستهایی همچون کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و توجه به ثبات سیاسی به عنوان ابزارهای مناسبی جهت کنترل و مقاوم سازی اقتصاد در مقابل شوکهای اقتصادی بیرونی معرفی میشوند.
الگوی خود رگرسیون با وقفههای توزیع شده
زهرا کریمی موغاری؛ مهرانگیز غلامرضا
چکیده
سهم مالیات از کل درآمدهای عمومیدر میان کشورها، متفاوت استو عوامل اصلی که به عنوان علّت تفاوت در ساختار مالیاتی مورد بحث قرار گرفته است، سطح توسعه کشورهاست که به طور معمول توسط تولید ناخالص داخلی سرانه، تخصص مولد یا ساختار اقتصاد؛ عوامل خارجی مانند سطح سرمایهگذاری مستقیم خارجی و تجارت نشان داده میشود. میزان بدهی عمومی و سیاستهای ...
بیشتر
سهم مالیات از کل درآمدهای عمومیدر میان کشورها، متفاوت استو عوامل اصلی که به عنوان علّت تفاوت در ساختار مالیاتی مورد بحث قرار گرفته است، سطح توسعه کشورهاست که به طور معمول توسط تولید ناخالص داخلی سرانه، تخصص مولد یا ساختار اقتصاد؛ عوامل خارجی مانند سطح سرمایهگذاری مستقیم خارجی و تجارت نشان داده میشود. میزان بدهی عمومی و سیاستهای عمومی، از جمله نرخ ارز، تورم و سیاستهای مالی، کارایی دولت و عوامل سازمانی مانند ثبات سیاسی، پاسخگویی و شفافیت، حقوق مدنی و سیاسی، سطح تحصیلی، هزینههای عمومیصرف شده جهت آموزش و ...نیز عوامل تعیین کننده درآمد مالیاتی هستند. هدف این مطالعه، بررسی تأثیر شاخصهای توسعه بر درآمدهای مالیاتی ایران طی دوره زمانی 93-1358 بر اساس روش خودرگرسیون با وقفههای گسترده (ARDL) بوده است. بر اساس نتایج بدست آمده از این مطالعه، افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه در کشور بر نسبت مالیات مستقیم به تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت اما بر نسبت مالیات غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی تأثیر منفی و معناداری گذاشته است. همچنین تأثیر شاخص توسعه انسانی، بر نسبت مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی، مثبت و معنادار و اثر شاخص نابرابری توزیع درآمد یعنی ضریب جینی بر نسبت مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی، منفی و معنادار بوده است. در نهایت، تأثیر شاخص ترکیبی توسعه بر نسبت مالیات مستقیم به تولید ناخالص داخلی و همچنین نسبت مالیات غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی مثبت و معنادار بوده است. همچنین درآمدهای نفتی کشور تأثیر منفی و معناداری بر نسبت مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی دارد.
اقتصاد کلان
فاطمه منادی؛ کیومرث سهیلی؛ سمیه اعظمی
چکیده
یکی از متغیرهای با اهمیت در اقتصاد کلان پسانداز ملی است. پسانداز ملی به وسیله عوامل متعددی تحت تأثیر قرار میگیرد، یکی از این عوامل ساختار سنی جمعیت است. تعیین علمی و کمی میزان تأثیرگذاری ساختار سنی جمعیت بر پسانداز ملی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ که در این مقاله به آن پرداخته میشود. در این پژوهش با تکیه بر فرضیه سیکل زندگی آندو ...
بیشتر
یکی از متغیرهای با اهمیت در اقتصاد کلان پسانداز ملی است. پسانداز ملی به وسیله عوامل متعددی تحت تأثیر قرار میگیرد، یکی از این عوامل ساختار سنی جمعیت است. تعیین علمی و کمی میزان تأثیرگذاری ساختار سنی جمعیت بر پسانداز ملی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ که در این مقاله به آن پرداخته میشود. در این پژوهش با تکیه بر فرضیه سیکل زندگی آندو و مودیگلیانی، تأثیر تغییر ساختار سنی جمعیت بر پسانداز ملی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور الگویی برای توضیح پسانداز ملی ارائه گردیده و متغیرهای جمعیتی در الگو لحاظ شده است و ضرایب آن با استفاده از الگوی خودتوضیحی با وقفههای گسترده (ARDL) برآورد شده است. الگوی پسانداز ملی از دو معادله تشکیل یافته که یکی از این معادلهها نشان دهنده رابطه تعادلی بلندمدت و دیگری پویاییهای کوتاهمدت را نشان میدهد. همچنین به منظور بررسی سرعت تعدیل مدل پویا به مدل بلندمدت، الگوی تصحیح خطا نیز برآورد گردیده است. برای انجام این تحقیق از دادههای سری زمانی سالانه و برای دوره زمانی 1395-1363 استفاده میشود. یافتهها نشان میدهد که ساختار سنی جمعیت، در شکل گیری میزان پسانداز ملی عاملی تأثیرگذار است. افزایش نسبت افراد در گروه سنی 20 تا 24 سال پسانداز ملی را کاهش میدهد. در مقابل افزایش جمعیت نسبی در سنین 25 تا 54 سال، موجب افزایش پسانداز ملی میگردد. بیشترین پسانداز جامعه توسط گروه میانسال 44-35 سال صورت میگیرد. از سوی دیگر، افزایش جمعیت نسبی در گروه سنی 55 سال و بیشتر، مجدداً پسانداز ملی را کاهش میدهد.