نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• باقر درویشی ¹
• فرشته محمدیان ²
• علی اصغر سالم ³

¹ دانشیار ، اقتصاد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ایلام ، ایلام، ایران .

² استادیار ، اقتصاد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ایلام ، ایلام، ایران .

³ دانشیار ، اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی ، تهران ، ایران

چکیده

هدف این مطالعه بررسی منطقه ای کردن یارانه ها در ایران است. در این راستا در ابتدا بر اساس داده های هزینه درآمد خانوارهای روستایی کشوردر سال 1401 ، خط فقر و شاخص های فقر محاسبه شدند. سپس با بکارگیری روش خوشه بندی سلسله مراتبی، مناطق روستایی استان ها در قالب هشت خوشه دسته بندی و در نهایت با استفاده از یک مدل بهینه سازی عددی ، نتایج هدفگذاری ملی و منطقه ای مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که هر چند هم در سطح ملی و هم در سطح مناطق هشت گانه روستایی مشخصه های کارا برای هدفگذاری(شامل : بعد خانوار، تحصیلات سرپرست و تعداد اعضای زیر شش سال) یکسان هستند، ولی میزان کارایی، خطا های شمول و حذف تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند، این موضوع وجود بسیاری از شرایط لازم جهت اجرای هدفگذاری منطقه ای را آشکار ساخت. اما اجرای هدفگذاری منطقه ای مستلزم توجه به الزامات زیر است: پیش نیاز اصلی اجرای هدفگذاری منطقه ای تهیه نقشه جغرافیایی فقر در سطح کوچکترین واحد های جغرافیایی کشور است ، انجام این مهم وابسته به بهنگام بودن، دقت و درجه تفکیک داده‌های اقتصادی و اجتماعی از نظر جغرافیایی است. همچنین نباید تصور شود که بکارگیری هدفگذاری منطقه ای به تنهایی همه مشکلات شناسایی فقرا را حل خواهد کرد بلکه لازم است ترکیبی از روش های هدفگذاری بکار گرفته شود که در این زمینه روش هدفگذاری جغرافیایی عموما به عنوان اولین مرحله مورد استفاده قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها

• شاخص های فقر
• خوشه بندی سلسه مراتبی
• هدفگذاری بهینه گروهی فقر
• مناطق روستایی ایران

عنوان مقاله [English]

Investigating the regionalization of the subsidy system in Iran: A case study of rural areas

نویسندگان [English]

• bagher darvishi ¹
• fereshteh mohamadian ²
• Ali asghar salem ³

¹ Associate Professor in Department of Economics, Faculty of Literature and Humanities, University of ilam, ilam, Iran

² Asistant Professor in Department of Economics, Faculty of Literature and Humanities, University of ilam, ilam, Iran

³ Associate Professor in Department of Economics, Faculty of economics, Allameh Tabataba'i University, tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the regionalization of subsidies at the level of rural areas of Iran. In this regard, poverty line and poverty indicators were calculated based on the income -expenditures data of rural households in 2022.Then,by using the hierarchical clustering method, the rural areas of the provinces were classified into eight clusters, and finally, using a numerical method that maximizes the reduction in the poverty indicators by group transfers , the results of national and regional targeting were compared. The results show that the characteristics of household size, head education and the number of members under six years of age are the most effective for targeting poverty. Despite this issue, the results revealed significant differences. This difference exists in the demographic share of the target groups, the amount of subsidies paid, the effectiveness of targeting and in poverty reduction. Therefore,even if the policy maker wants to target the same households at the national and regional level based on individual characteristics or a combination of them, it is still necessary to pay different amounts to the same population groups at the level of different regions. Also, it should not be assumed that using a targeting method alone will solve all the problems of identifying the poor, but for more efficiency, it is necessary to use a combination of targeting methods, in this context, the geographic/regional targeting method is generally used as the first step.

کلیدواژه‌ها [English]

• poverty indicators
• hierarchical clustering
• optimal group targeting
• rural areas of Iran