پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه کلیدواژه ها

لیست داوران 1400

لیست داوران 1399

بررسی ارتباط بین توسعه مالی، انتشار گاز دی‌ اکسید کربن و رشد اقتصادی در کشورهای منا (رهیافت تخمین‌زننده گشتاور تعمیم‌یافته سیستمی داده‌های تابلویی پویا)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اقتصاد بین‌الملل، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 دانشجوی دکترای اقتصاد بین‌الملل، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

تبیین ارتباط بین توسعه مالی، آلودگی محیط زیست و رشد اقتصادی یکی از موضوعات مهم در ادبیات اقتصاد کلان محسوب بوده و مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. از این‌رو هدف اصلی این مطالعه بررسی ارتباط متقابل توسعه مالی، آلودگی هوا و رشد اقتصادی در 20 کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا طی سال‌های 2018-1995 با استفاده از رهیافت داده‌های تابلویی پویا و تخمین‌زننده گشتاور سیستمی می‌باشد. نتایج تخمین مدل نشان می‌دهد افزایش انتشار دی اکسید کربن و افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی موجب افزایش رشد اقتصادی در کشورهای مورد بررسی شده است. از سوی دیگر رشد اقتصادی موجب افزایش انتشار آلودگی گردیده است. همچنین با وجود تأثیر مثبت توسعه مالی بر مصرف انرژی‌های پاک، نتوانسته است موجب کاهش آلودگی‌های صنعتی گردد. در واقع، علی‌رغم رابطه دو طرفه و مثبت انرژی‌های پاک و رشد اقتصادی هنوز در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بیشتر از سوخت‌های فسیلی و انرژی‌های تجدیدناپذیر استفاده می‌شود که موجب گسترش میزان آلودگی‌های صنعتی می‌گردد. پروژه‌های انرژی‌های پاک نسبت به سایر پروژه‌های تأمین انرژی، دارای بازدهی پایین و تأمین مالی بالا می‌باشند. لذا در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به دلیل عدم توسعه یافتگی نهادهای مالی و ضعف آنها در تأمین مالی پروژه‌های انرژی‌های پاک، استقبال چندانی برای سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها صورت نگرفته تا بتواند موجبات کاهش انتشار دی اکسیدکربن را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Interplay between Financial Development, CO2 Emission and Economic Growth in MENA Countries (System GMM in Dynamic Panel Data Approach)

نویسندگان [English]

  • Rima Mohammad Moradi 1
  • Seyed Kamal Sadeghi 2
  • Mehrdad Khan Maku 3

1 Ph.D. Student in International Economics, Tabriz University, Tabriz Iran

2 Associate Professor of Economics, Univwersity of Tabriz

3 Ph.D. Student in International Economics, Tabriz University, Tabriz Iran

چکیده [English]

The interaction effect between financial development, air pollution and economic growth is on of the main issues in the macroeconomics literature and has been considered empirically from the view of economics researcher. Moreover, importance of renewable energy in economic growth, reducing environmental pollution and the role of financial resources on renewable energy projects express the importance of financial development in the development of renewable energy. This paper examines the nexus between clean energy consumption, financial development and economic growth in a group of MENA countries during 1995-2018. For this purpose, the (GMM) method has been utilized for model estimation. The results show that increasing clean energy, carbon dioxide emissions and increasing foreign direct investment have boosted economic growth in the countries studied. Also, despite the positive impact of financial development on clean energy consumption, it has not been able to reduce pollution. In order to expand investment in renewable energy, projects related to this sector should have been easier and more accessible to large and basic investors. Proper financial structure can lead to an increase in the volume of investment and at the same time reduce costs. On the other hand, it should be noted that targeting for projects can play a facilitating role and lead to investment maturity. Access to effective and appropriate tools to reduce risk for private sector investment and the use of tools such as guaranteed purchase, standardized portfolio of renewable energy, quota policies and low-cost lending for renewable energy projects will be able to meet the challenges overcome existing problems and reduce project risks to a great extent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • CO2 emission
  • Financial Development
  • Economic Growth
  • MENA Countries
مراجع
آقایی، مجید و عبدی، یونس (1398). "توسعه مالی و توسعه تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش‌های مختلف: کاربردی از الگوی پانل توبیت". فصلنامه تحقیقات اقتصادی، دوره 54،‌ شماره 2،‌ 284-253.
اسدپور، احمدعلی و اسکروچی، النا (1394). "بررسی رابطه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، انرژی پاک، آزادسازی تجاری و رشد اقتصادی با تقاضای انرژی در ایران". نشریه خط مشی گذاری عمومی در مدیریت (رسالت مدیریت دولتی)، دوره چهارم، شماره 10-9، 22-15 .
باصری، بیژن؛ درخشانیان، شهاب و شفیعی، سعیده (1398). "بررسی سیاست‌های بهینه سازی مصرف انرژی با استفاده از روش مجزاسازی انرژی (مطالعه موردی شرکت‌های پگاه فارس، تهران و اصفهان)". نشریه مطالعات اقتصاد انرژی، دوره 7، شماره 25، 140-114.
باصری، بیژن؛ عباسی، ابراهیم و کیانی، غفار (1398). "اثرات مالی گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر بر رشد اقتصادی در ایران". فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 13، شماره 46، 182-161.
بافنده ایماندوست، صادق؛ لشکری، محمد؛ سیاح زاده کاخکی،احسان (1399). "بررسی تاثیر انرژی‌های تجدید پذیر و تجدیدناپذیر بر آلودگی هوا در ایران با توجه به نقش تعدیلی رشد اقتصادی". پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 9، شماره 35، 35-11.
بهرامی، الهام؛ بهبودی، داود؛ سلمانی بی‌شک، محمدرضا و شکری، مصطفی (1398). " نقش توسعه مالی و آزادسازی تجاری بر انتشار گاز دی اکسید کربن در ایران". نشریه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 7، شماره 25، 140-124.
توکل‌نیا، محمدرضا، اکبریان، محمدعلی (1390). "جهانی ­شدن، فرصت یا تهدید برای محیط زیست". فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 2، شماره 5، 120-97.
تهامی‌پور، مرتضی؛ عابدی، سمانه؛ کریمی بابااحمدی، رضا و ابراهیمی‌زاده، مرتضی (1395). "بررسی تأثیر انرژی‌های تجدیدپذیر بر سرانه رشد اقتصادی واقعی ایران". پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال پنجم، شماره 19، 77-53.
فرهنگ، امیرعلی (1401). "اثرات مصرف سوخت‌های فسیلی، انتشار co2 و قیمت نفت خام بر رشد اقتصادی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 12، شماره 48، 110-97.
فلاحی، فیروز؛ پورعبادالهان، محسن؛ صادقی، سید کمال و شکری، توحید (1401). "بررسی رابطه‌ی میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیست در ایران: شواهدی جدید مبتنی بر تبدیل موجک پیوسته". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 12، شماره 47، 52-37.
عابدی، سمانه؛ رحمانی دیزگاه، مهسا و زاهدیان، رقیه (1394). "ارتباط میان انتشار گاز ، انرژی‌های تجدیدپذیر، انرژی فسیلی و رشد اقتصادی در ایران". سومین همایش سراسری محیط زیست، انرژی و پدافند زیستی، مؤسسه آموزش عالی مهر اروند، گروه ترویجی دوستداران محیط زیست، تهران، ایران.
عادلی، امیدعلی (1401). "اثرپذیری آلودگی هوا از توسعه مالی در کشورهای عضو پیمان اکو". مجله محیط زیست و توسعه فرابخشی، شماره 75، 67-58.
عطائی کچوئی، الهام؛ آذین‌فر، کاوه؛ داداشی، ایمان و شفیعی کاخکی، مریم (1399). "واکاوی نقش توسعه مالی در کاهش کربن ایران: کاربردی از مدل رگرسیون فضایی". فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، دوره 11، شماره 43، 198-180.
علیزاده، محمد و گلخندان، ابوالقاسم (1394). "آزمون فرضیه لویاتان برای اقتصاد ایران یا استفاده از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته  ."(GMM)فصلنامه مطالعات کاربردی اقتصاد ایران، سال چهارم، شماره 14، 166-141.
گنجی، ریحانه؛ عابدی، زهرا؛ قاسمی، عبدالرسول؛ محمدی‌نژاد، امیر و علیپور، محمدصادق (1400). "بررسی عوامل اقتصادی و غیراقتصادی بر عملکرد محیط زیست: مدل پنل دیتای فضایی برای کشورهای خلیج خلیج فارس". فصلنامه پژوهش‌های برنامه و توسعه، سال دوم، شماره 4، 93-73.
مرعشی علی‌آبادی، سارا؛ زندی، فاطمه؛ سعیدی، خلیل؛ لشکری‌زاده، مریم و صفوی، بیژن (1400). "مقایسه و تحلیل اثرگذاری شاخص‌های توسعه مالی بر انتشار دی اکسید کربن در دوران رونق و رکود اقتصادی ایران". فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، سال بیست و سوم، شماره 2، 273-261.
میر باقری‌هیر، میرناصر؛ سلمان پور زنوز، علی (1401). "برآورد نرخ بهینه مالیات بر آلودگی در یک الگوی رشد درون‌زا". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 13، شماره 49، 148-123.
موسوی، سیدکاظم؛ سلمانپور، علی و شکوهی فرد، سیامک (1396). "اثر رشد اقتصادی، مصرف انرژی و توسعه مالی بر آلودگی محیط زیست در ایران طی دوره 1365-1395". فصلنامه علوم محیط زیست، دوره دوم، شماره 1، 120-111.
مهرآرا، محسن؛ ابریشمی، حمید و سبحانیان، سیدمحمدهادی (1390). "اثرات غیرخطی رشد اقتصادی بر رشد مصرف انرژی در کشورهای عضو اوپک و کشورهای بریک با استفاده از روش حد آستانه". نشریه پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 16، شماره 49، 204-177.
 
 

Almulali, U. (2012). “The Impact of Energy Consumption and CO2 Emission on the Economic Growth and Financial Development in the Sub Saharan African Countries”. journal of Energy, 39(1), 180–186.

Amri, Fethi. (2017). “Carbon Dioxide Emissions, Output, and Energy Consumption Categories in Algeria”. Environ Sci Pollut Res Int pubmed. 24(17), 14567-14578.

Boutabba, M. A. (2014). “The Impact of Financial Development, Income, Energy and Trade on Carbon Emissions: Evidence from the Indian Economy”. Journal of Economic Modelling, 40, 33–41.

Calderon, C. & Liu, L. (2003). “The Direction of Causality between Financial Development and Economic Growth”. Journal of Development Economics, 72, 321–34.

Costantini, V. & Martini, C. (2010). “The Causality Between Energy Consumption and Economic Growth: A Multi-Sectoral Analysis Using Nonstationary Cointegrated Panel Data”. Energy Economics, 32(3), 591-603.

Diallo, A. & Masih, M. (2017). “CO2 Emissions and Financial Development: Evidence from the United Arab Emirates based on an ARDL Approach”. University Library of Munich, Germany. No 82054.

Filippini, M. & Hunt, L. (2011). “Energy Demand and Energy Efficiency in the OECD Countries: A Stochastic Demand Frontier Approach”. The Energy Journal, International Association for Energy Economics, 2, 59-80.

Frankel, Jeffrey. A. & Romer, D. H. (1999). “Does Trade Cause Growth?”. Journal of American Economic Review, 89(3), 379-399.

Furuoka, F. (2015). “Financial Development and Energy Consumption: Evidence from a Heterogeneous Panel of Asian Countries”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 52, 430-444.

Jeffrey, F. & Andrew, R. (2002). “An Estimate of the Effect of Common Currencies on Trade and Income”. The Quarterly Journal of Economics, 117(2), 437-466.

Jensen, J. R. (1996). “Accuracy Assessment of Land Use Land Cover Classification using Remote Sensing and GIS”. International Journal of Geosciences, 8(4), 611-622.

Kahouli, B. (2017). “The Short and Long Run Causality Relationship Among Economic Growth, Energy Consumption and Financial Development: Evidence from South Mediterranean Countries (SMCs)”. Journals of Energy Economics, 68, 19-30.

Khan, M. A., Khan, M. Z., Zaman, K. & Arif, M. (2014). “Global Estimates of Energy-Growth Nexus: Application of Seemingly Unrelated Regressions”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 29, 63-71.

Khezri, M., Karimi, M. S., Khan, Y. A. & Abbas, S. Z. (2021). “The Spillover of Financial Development on CO2 Emission: A Spatial Econometric Analysis of Asia-Pacific Countries”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, Elsevier, 145, 145-168.
King, R. G. & Levine, R. (1993). “Finance, Entrepreneurship, and Growth, Theorie and Evidence”. Journal of Monetary Economics, 32(3), 513-542.
Lee, J. W. (2015). “The Contribution of Foreign Direct Investment to Clean Energy Use, Carbon Emissions and Economic Growth”. Energy Policy, 55, 483-489.

Medlock, K. & Soligo, R. (2001). “Economic Development and End-Use Energy Demand”. Journal of The Energy, 22(2), 77-105.

Omri, A. & Chaibi, N. (2014). “Nuclear Energy, Renewable Energy, and Economic Growth in Developed and Developing Countries: A Modelling Analysis from Simultaneous-Equation Models, Ipag Business School, Working Paper 2014-188.
Ozturk, I. & Acaravci, A. (2010). “CO2 Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in Turkey”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14(9), 3220-3225.
Ozturk, I. & Acaravci, A. (2013). “The Long-Run and Causal Analysis of Energy, Growth, Openness and Financial Development on Carbon Emissions in Turkey”. Energy Economics, 36(C), 262-267.
Paramati, R., Ummalla, M. & Apergis, N. (2017). “The Effect of Foreign Direct Investment and Stock Market Growth on Clean Energy Use Across a Panel of Emerging Market Economies”. Energy Economics 56, 29-41.
Petrovic, P. & Loanov, M. M. (2022). “Impact of Financial Development on CO2 Emissions: Improved Empirical Results, Environment, Development and Sustainability: A Multidisciplinary Approach to the Theory and Practice of Sustainable Development, 24(5), 6655-6675.
Phong, Le. & Sarkodie, S. (2020). “Dynamic linkage between Renewable and Conventional Energy Use, Environmental Quality and Economic Growth: Evidence from Emerging Market and Developing Economies”. Journal of Energy Economics, 6, 965-973.
Robinson, J. (1952). “The Generalization of the General Theory, In: the Rate of Interest and other Essays, London: MacMillan.
Sadorsky, P. (2011). “Financial Development and Energy Consumption in Central and Eastern European Frontier Economies”. Energy Policy, 39(2), 999-1006.
Sbia, R., Shahbaz, M. & Hamdi, H. )2014(. “A Contribution of Foreign Direct Investment, Clean Energy, Trade Openness, Carbon Emissions and Economic Growth to Energy Demand in UAE”. Journal of Economic. Modelling, 36, 191-197.
Sonntag-O'Brien, V, & Eric, U. (2006). “Mobilizing Finance for Renewable Energies Renew Energy”. Renewable Energy, 236, 169-195.
Tadesse, G. & Kassie, G. T. (2017). “Measuring Trust and Commitment in Collective Actions: Evidence From Farmers’ Marketing Organizations in Rural Ethiopia”. International Journal of Social Economics, 44(7), 980-996.
Tasmanian, A. & Rao, B. (2010). “Do Economic, Financial and Institutional Developments Matter of Environmental Degradation? Evidence from Transitional Economics”. Journal of Energy Economics, 32,137-145.
Yuxiang, k. & Chen, Z. (2011). “Resource Abundance and Financial Evelopment: Evidence from China”. Resources Policy, 36(1), 72-79.
Zhang, Y. J. (2011). “The Impact of Financial Development on Carbon Emissions”. An Empirical Analysis in China. Energy Policy, 39, 2197-2203. doi:10.1016/j.enpol.2011.02.026.
پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی
دوره 13، شماره 52
مهر 1402
صفحه 66-47
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 14 شهریور 1401
  • تاریخ بازنگری: 20 مهر 1401
  • تاریخ پذیرش: 18 آبان 1401
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار