با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، کرمان، ایران.

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، کرمان، ایران

3 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

4 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، کرمان، ایران

چکیده

در این مطالعه اثرات شوک‌های ناشی از سناریوهای رشد متغیرهای کلان اقتصادی (2%، 5% و 10%) بر شاخص رفاه کل در ایران بررسی شد. برای این منظور داده‌های مورد نیاز از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390، بانک مرکزی و جدول داده- ستانده سال 1395 گردآوری و جهت تحلیل داده‌ها از مدل نوین تعادل عمومی محاسبه‌پذیر پویای بازگشتی (RDCGE) استفاده شد. نتایج نشان داد که شوک‌های تولید ناخالص داخلی حقیقی حداکثر به میزان 66/2 درصد منجر به افزایش شاخص رفاه اجتماعی در ایران می‌شود. زیرا افزایش تولید ناخالص داخلی حقیقی با افزایش ظرفیت اقتصادی، درآمد افراد جامعه را افزایش داده و شرایط را برای ارتقای رفاه خانوارها فراهم می‌کند. همچنین، شوک‌های بهره‌وری کل عوامل تولید حداکثر به میزان 55/1 درصد منجر به افزایش شاخص رفاه اجتماعی می‌شود. زیرا افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید منجر به افزایش تولید شده که می‌تواند بر مصرف خانوارها به دلیل افزایش درآمد تأثیر مستقیم گذاشته و رفاه اقتصادی را ارتقا دهد. علاوه بر این واکنش شاخص رفاه اجتماعی نسبت به شوک‌های درآمدهای نفتی در کوتاه‌مدت حداکثر 81/0 درصد است. زیرا از یک طرف با افزایش درآمدهای نفتی رشد اقتصادی افزایش یافته و از طرف دیگر منجر به بروز بیماری هلندی می‌شود. در نهایت، یافته‌ها نشان داد که در میان متغیرهای مورد بررسی به‌ترتیب: شوک ناشی از رشد تولید ناخالص داخلی حقیقی، شوک ناشی از رشد بهره‌وری کل عوامل تولید و شوک ناشی از رشد درآمدهای نفتی، از بیش‌ترین تأثیر بر رفاه کل برخوردار می‌باشند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Response of Total Welfare Index to Shock of Macroeconomic Variables in Iran (Recursive Dynamic Computable General Equilibrium (RDCGE) Model Approach

نویسندگان [English]

  • mina saber 1
  • reza zeinalzadeh 2
  • Seyd Abdolmajid Jalaee Esfanadadi 3
  • mohsen Zayanderoody 4

1 Ph.D. Student of Economics, Islamic Azad University, kerman Branch, Kerman, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Economics, Islamic Azad University, kerman Branch, Kerman, Iran.

3 Professor, Department of Economics, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran

4 Associate Professor, Islamic Azad University, kerman Branch, Kerman, Iran.

چکیده [English]

The impacts of shocks generated by macroeconomic growth scenarios (2 percent, 5 percent, and 10%) on the overall welfare index in Iran were explored in this study. The essential data were gathered from the social accounting matrix of 2011, the Central Bank, and the data-output table of 2016, and the new recursive dynamic computable general equilibrium (RDCGE) model was employed for data analysis.The findings revealed that real GDP shocks of up to 2.66 percent result in an increase in Iran's social welfare index. Because growing real GDP through boosting economic capacity raises individual income in society and creates the circumstances for household well-being to improve. Furthermore, productivity shocks of total inputs of production of up to 1.55 percent raise the social welfare index. Because improving total factor productivity has resulted in a rise in output, which has a direct influence on household consumption owing to greater income and promotes economic well-being. Furthermore, the short-term reaction of the social welfare index to oil income shocks is a maximum of 0.81 percent. Because, on the one hand, more oil revenues contribute to increased economic growth, but on the other hand, they lead to the establishment of the Dutch illness. Finally, the data revealed that among the factors analysed, shock due to real GDP growth, shock due to total productivity growth, and shock due to oil revenue increase had the greatest influence on total wellfare. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Growth
  • Total Factor Productivity
  • Oil Revenues
  • Total Welfare
  • Rdcge Model
ایزدخواستی، حجت (1397). "تحلیل تأثیر سیاست‌های پولی در الگوی تعادل عمومی پویا بر تورم و رفاه: رویکرد پول در تابع مطلوبیت". تحقیقات مدلسازی اقتصادی، دوره هشتم، شماره 31، 101-71.
بختیاری، صادق؛ رنجبر، همایون و قربانی، سعید (1391). "شاخص ترکیبی رفاه اقتصادی و اندازه‌گیری آن برای منتخبی از کشورهای در حال توسعه". فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 3، شماره 9، 58-41.
بهرامی، جاوید و بهرامی، سمیرا (1390). "شوک نفتی و بیماری هل ندی؛ بررسی موردی ایران"فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی،دوره­ی 16،شماره 48، 54-25.
حسن‌زاده، محمد؛ صادقی، حسین؛ یوسفی، علی؛ سحابی، بهرام و قنبری، علی (1391). "بررسی اثرات نوسان قیمت نفت بر رفاه خانوارها در دهک‌های مختلف درآمدی: رهیافت مدل تعادل عمومی قابل محاسبه".  فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه سابق)، دوره 12، شماره 4، 77-55.
شهیکی‌تاش، محمدنبی؛ مولایی، صابر و شیوایی، الهام (1392). "سنجش کاردینالی رفاه و ارزیابی اثر متغیرهای کلان بر تغییرات رفاه در ایران بر مبنای رگرسیون فازی". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 21، شماره 65، 182-165
صدیق محمدی، میرفرهاد؛ سرلک، احمد؛ نجفی‌زاده، سیدعباس و حسن‌زاده، محمد (1400). "تأثیر تکانه‌های نرخ ارز بر رفاه خانوارها در ایران: رهیافت مدل تعادل عمومی قابل محاسبه". فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 11، شماره 42، 108-81.
صیادی، محمد؛ محمدی، تیمور و شاکری، عباس (1395). "چارچوب سیاست مالی برای مدیریت درآمدهای نفتی در ایران: (رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا)". پژوهش‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی انرژی، دوره 2، شماره 2، 76-33.
فاطمی زردان، یعقوب؛ فطرس، محمدحسن؛ سپهردوست، حمید و خضری، محسن (1400). "مطلوبیت و تابع رفاه اجتماعی در استان‌های ایران (بررسی روند تغییرات و همگرایی رفاه)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 11، شماره 44، 36-15.
فلاحی، محمدعلی و جندقی میبدی، فرشته و اسکندری پور، زهره (1394)، "تاثیر سرمایه انسانی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در اقتصاد ایران"،فصلنامه علمی پژوهشی مجله تحقیقات اقتصادی کاربردی ایران، سال چهارم، شماره 16، 106-81.
فلاحی، محمدعلی؛ حسین‌زاده بحرینی، محمدحسین و مقدم‌نژاد، حسن (1391). "بررسی رابطه بین تغییرات بهره‌وری و اشتغال در صنعت ایران (کاربرد روش تجزیه بلنچارد-کوآ)". فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 2، شماره 8، 36-23.
کرمی، محمدحسین (1393). "فردگرایی به مثابه مطلوبیت‌های افراد در تابع رفاه اجتماعی از منظر اسلام و لیبرالیسم". دو فصلنامه علمی- پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران، دوره 11، شماره 21، 181-161.
محمدی، حسین و محمودی، مهدی (1397). "بررسی نقش متغیرهای مؤثر بر شاخص رفاه مؤسسه لگاتیوم با رویکرد لاجیت ترتیبی". پژوهش‌های اقتصادی و توسعه منطقه‌ای، دوره 25، شماره 15، 20-1.
محمودزاده، محمود و فتح آبادی، مهدی (1395). "عوامل پیشران بهره‌وری کل عوامل تولید در صنایع تولیدی ایران". فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 26، 165-141.
محمودی، عبداله (1398). "تحلیل حساسیت تأثیر قیمت نفت بر رفاه اقتصادی و عرضه کالای عمومی در ایران". پژوهشنامه اقتصاد کلان، دوره 14، شماره 27، 202-175.
معلمی، مژگان؛ قاسمی، محمدرضا و کریم‌زاده، هدایت (1393). "اندازه بهینه دولت از منظر دستیابی به حداکثر رفاه اقتصادی در ایران". دو فصلنامه اقتصاد پولی، مالی (دانش و توسعه سابق)، دوره جدید 21، شماره 7، 155-127.
مهری تلیابی، فریبا؛ فطرس، محمدحسن؛ مولائی، محمد و حسینی دوست، سیداحسان (1401). "بررسی اثر تحقیق و توسعه خارجی بر شاخص رفاه اجتماعی در کشورهای تحریم‌شده ". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 12، شماره 46، 66-47.
مهینی‌زاده، منصور؛ یاوری، کاظم؛ جلایی، سیدعبدالمجید و جعفرزاده، بهروز (1398). "تأثیر تغییرات ساختاری بر رفاه اقتصادی در ایران، رهیافت مدل‌های تعادل عمومی محاسبه‌پذیر". اقتصاد مالی، دوره 13، شماره 48، 190-167.
وفائی، الهام؛ محمدزاده، پرویز؛ فلاحی، فیروز و اصغرپور، حسین (1396). "بررسی همگرایی رفاه اجتماعی استان‌های ایران با استفاده از تکنیک غیرخطی استار فضایی". فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، دوره 4، شماره 2، 102-79.
 
 
Aghion, P. & Howitt, P. (1998). “Endogenous Growth Theory”. MIT Press, Cambridge, MA.
Ahmadi, S. V., Abbasi, E. & abd Mohseni, R. (2020). “The Impact of Oil Revenues Shocks on the Affordability of Urban Housing Prices in Iran”. The Journal of Economic Policy, 12(23), 133-166.
Blau, J. H. (1957). “The Existence of Social Welfare Functions”. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 302-313.
Boys, K. A. & Florax, R. J. (2007). “Meta-Regression Estimates for CGE Models: a Case Study for Input Substitution Elasticities in Production Agriculture (No. 381-2016-22129).
Burfisher, M. E. (2021). “Introduction to Computable General Equilibrium Models”. Cambridge University Press.
Cristea, M., Georgiana Noja, G., Dănăcică, D. E. & Ştefea, P. (2020). “Population Ageing, labour Productivity and Economic Welfare in the European Union”. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 33(1), 1354-1376.
Decaluwé, B., Lemelin, A., Robichaud. V. & Maisonnave, H. (2013). The PEP Standard Single-Country Static CGE Model, (http://Creativecommons.org/licenses/by-nc-nd).
Hartmann, D., Guevara, M. R., Jara-Figueroa, C., Aristarán, M. & Hidalgo, C. A. (2017). “Linking Complexity Economic Institutions and Income Inequality”. Journal of World Development, 117(93), 75-93.
Ho, W.M., Zeng, J. & Zang, J. (2007). “Inflation Tax and Welfare with Externality and Leisure”. Journal of Money, Credit and Banking, 39(1), 105-131.
Hosoe, N., Gasawa, K. & Hashimoto, H. (2010). “Textbook of Computable General Equilibrium Modeling: Programming and Simulations”.
Kemp, M. C. & Ng, Yew-Kwang (1983). “Individualistic Social Welfare Functions under Ordinalism: a Reply to Mayston”. Mathematical Social Sciences, 4(3), 305-307.
Lawrence, R. (2016). “Does Productivity Still Determine Worker Compensation? Domestic and International Evidence”. In M.R. Strain (Ed.), The US Labor Market: Questions and Challenges for Public Policy. Washington, DC: American Enterprise Institute Press.
Lofgren, H., Harris, R. L. & Robinson, S. (2002). “A Standard Computable General Equilibrium (CGE) Model in GAMS (Vol. 5). Intl Food Policy Res Inst.
Loughrey, J. (2012). “The Welfare Impact of Price Changes on Household Welfare and Inequality 1999-2011”. The Economic and Social Review, 43(1), 31-66.
Mortensen, D. T., & Pissarides, C. A. (1998). “Technological Progress, Job Creation, and Job Destruction”. Review of Economic Dynamics, 1(4), 733-753.
Pollak, R. A. (1979). “Bergson-Samuelson Social Welfare Functions and the Theory of Social Choice”. The Quarterly Journal of Economics, 93(1), 73-90.
Sen, A. (1979). “Personal Utilities and Public Judgements: or What's Wrong With Welfare Economics”. The Economic Journal, 537-558.
Sue Wing, I. & Balistreri, E. (2018). “Computable General Equilibrium Models for Economic Policy Evaluation and Economic Consequence Analysis”. Oxford University Press Handbook on Computational Economics and Finance.
Weymark, J. A. (1995). “John Harsanyi's Contributions to Social Choice and Welfare Economics”. Social Choice and Welfare, 12(4), 313-318.
Wiebelt, M., Pauw, K., Matovu, J. M., Twimukye, E. & Benson, T. (2018). “Macro-Economic Models: How to Spend Uganda’s Expected Oil Revenues? A CGE Analysis of the Agricultural and Poverty Impacts of Spending Options”. In Development Policies and Policy Processes in Africa (pp. 49-84).