پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه کلیدواژه ها

لیست داوران 1400

لیست داوران 1399

اثر شوک‌های نااطمینانی درآمدهای نفتی بر بی ثباتی برخی متغیرهای کلان اقتصادی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت با استفاده از رهیافت PVAR

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استاد گروه اقتصاد بازرگانی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

3 استاد تمام استاد تمام گروه اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران گروه اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد،

4 دانشیار گروه اقتصاد بازرگانی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

در بسیاری از کشورهای صادر کننده نفت، درآمدهای نفتی یکی پیشران‌های اصلی اقتصاد به شمار می‌رود. با این وجود، به جهت واقعیت پایان‌پذیری منابع هیدروکربنی و همچنین ماهیت برونزا و نوسانی قیمت نفت در بازارهای جهانی؛ این درآمدها متغیّر، نامطمئن و در معرض شوک هستند. از سوی دیگر، درآمدهای نفتی که به صورت عمده از صادرات نشات می‌گیرد، خارج از مختصات اقتصاد داخلی بوده و این امر نیز بسته به چگونگی مدیریت جریان نقدی ارز حاصله، تأثیر به سزایی در اقتصاد این دسته از کشورها می‌گذارد. این ویژگی‌ها سبب می‌شود تا بخش عمده‌ای از شاخص‌های مهم اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت به صورت بالقوه در معرض بی‌ثباتی باشند. در این مقاله، اثر شوک‌های نااطمینانی درآمدهای نفتی روی نوسانات متغیرهای کلان اقتصادی در منتخبی از کشورهای صادرکننده نفت با استفاده از رهیافت Panel-VAR طی دورۀ 2019-2000 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج توابع واکنش آنی حاکی از آن است که بی ثباتی اندازه دولت، حجم نقدینگی و نرخ ارز نسبت به شوک‌های درآمدهای نفتی عکس‌العمل مثبت و بی ثباتی نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادی در در چند دوره نخست عکس‌العمل مثبت و سپس عکس العمل منفی نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Oil Revenue uncertainty Shocks on Instability of Certain Macroeconomic Variables in Selected Oil-Exporting Countries: A Panel VAR Approach

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hassan Kheiravar 1
  • Davood Danesh Jafari 2
  • Hamid Nazeman 3
  • Javid Bahrami 4

1 Ph.D. Student, Faculty of Economics, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

2 Professor, Faculty of Economics, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

3 Professor, Faculty of Economics, Allameh Tabata-ba'i University, Tehran, Iran

4 Associate Professor, Faculty of Economics, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In significant part of oil-exporting countries, oil revenues are considered as one of the main drivers of the economy. However, these revenues are volatile, uncertain and subject to shocks due to exogenous nature and inherent volatility of oil prices as well as the reality of the hydrocarbon resources’ depletion. On the other hand, oil revenues are independent of the domestic economy as they are mainly derived from exports. This indicate that a significant part of the economy in these countries is exposed to potential instability, depending on the way and quality of these revenues’ management. This article examines the effect of oil revenue shocks on volatility of five macroeconomic variables, i.e. economic growth rate, inflation rate, real exchange rate, liquidity and government size, using panel var from selected oil-exporting countries over the period 2000-2019. The results show that oil instability shocks led to increase in instability of government size, liquidity and exchange rate. In addition, it first increase instability of inflation rate and economic growth rate but subsequently decrease these tow variables’ instability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • oil revenues
  • macroeconomics
  • oil exporting countries
  • panel data
مراجع
التجائی، ابراهیم و ارباب افضلی، محمد (1391). "اثر نامتقارن درآمدهای نفتی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران: کاربردی از الگوهای GARCH و"SVAR  فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، شماره 7، 110-89.
پیکارجو، کامبیز (1380). "مقدمه‌ای بر مفاهیم اقتصاد نفت". تهران، انتشارات نگاه دانش.
خداپرست شیرازی، جلیل و ایزدی، امین (1392). "تأثیر بی‌ثباتی درآمدهای نفت بر تولید با تأکید بر نقش نهادها: رویکرد PVAR".  فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، شماره 2، دوره 10، 169-147.
خلیلی عراقی، منصور و رمضان‌پور، اسماعیل (1380). "اهمیت محیط باثبات اقتصاد کلان". مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 58، 28-1.
دهقان منشادی، محمد، پوررحیم، پروین (1392). "بررسی رابطه‌ی بین بی‌ثباتی اقتصاد کلان و رشد اقتصادی در ایران". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 67، دوره 21، 192-171.
روشنی، حمید (1395). "اثر درآمدهای نفتی بر نقدینگی ایران: با تأکید بر نقش صندوق ذخیره ارزی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، شماره 6، دوره 23، 74-59.
زارع شحنه، محمد مهدی؛ نصراللهی، زهرا و پارسا، حجت (1399). "تأثیر شوک‌های پولی، مالی و نفتی بر نابرابری جنسیتی در چارچوب یک الگوی نیوکینزی در ایران". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 11، شماره 41، 82-65.
زمان‌زاده، حمید (1390). "مدل‌سازی شوک‌های پولی و نفتی در اقتصاد کلان ایران (رویکرد VECMX)". فصلنامه پول و اقتصاد، شماره 9، دوره 3، 116-91.
زمان‌زاده، حمید و جلالی‌نائینی، احمدرضا (1391). "الگوسازی سلطه مالی و سیاست مالی در اقتصاد ایران رویکرد تعادل عمومی پویا". پژوهش‌های پولی-بانکی، شماره 13، دوره 3، 33-1.
زنوزی، جمال؛ شهبازی، کیومرث و پرناک، روناک (1393). "مطالعه اثر درآمدهای نفتی بر شاخص حکمرانی خوب در کشورهای منتخب عضو اوپک". فصلنامه سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا (س)، شماره 2، دوره 5، 156-117.
شریفی رنانی، حسین؛ آخوندی، نادر؛ هنرور، نغمه؛ توکل‌نیا، محمدرضا (1393). "تحلیل تصحیح خطای برداری ساختاری(SVEC)  از تأثیرات شوک‌های نفتی بر شاخص‌های کلان اقتصادی در ایران". فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 16، 102-75.
صمدی، علی‌حسین و اوجی‌مهر، سکینه (1391). "بررسی عوامل مؤثر بر رفتار موافق ادواری سیاست‌های مالی با تأکید بر تلاطم قیمت نفت: مطالعه موردی ایران (1353-1386)". دو فصلنامه علمی-پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران، شماره 18، دوره 9، 57-29.
صمدی، علی‌حسین؛ هادیان، ابراهیم و جعفری، مجبوبه (1392). "بررسی تأثیر نوسان‌های دائمی و موقتی قیمت نفت اوپک بر سرمایه‌گذاری، تولید و نرخ بیکاری در اقتصاد ایران". فصلنامه اقتصاد انرژی ایران، شماره 7، دوره 2، 101-75.
فلاحی، محمدعلی؛ خداپرست مشهدی، مهدی؛ سلیمی‌فر، مصطفی؛ حق‌نژاد، امین (1390). "ارتباط میان رشد اقتصادی و اندازه دولت در کشورهای عضو اوپک: یک تجزیه و تحلیل چند متغیره با استفاده از تکنیک‌های پانل دیتا". فصلنامه اقتصاد مقداری، شماره 8، دوره 2، 94-79.
کمیجانی، اکبر، سبحانیان، سید محمدهادی و بیات، سعید (1391). "اثرات نامتقارن رشد درآمدهای نفتی بر تورم در ایران با استفاده از روش VECM". پژوهشنامه اقتصادی، شماره 45، دوره 12، 226-201.
محمدی‌پور، علی؛ سلمانپور زنوز، علی و فخرحسینی، سید فخرالدین (1399). "بررسی تأثیر شوک‌های پایه پولی و درآمدهای نفتی دولت بر اقتصاد ایران با استفاده از تکنیک مدلسازی تعادل عمومی پویای تصادفی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 10، شماره 39، 112-93.
محمدی‌پور، علی؛ سلمانپور زنوز، علی و فخرحسینی، سید فخرالدین (1400). "بررسی تأثیر شوک‌های قیمتی حامل‌های انرژی بر اقتصاد کلان ایران: رویکرد الگوهای تعادل عمومی تصادفی پویا (DSGE)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 11، شماره 44، 104-85.
مهرآرا، محسن و نیکی اسکویی، کامران (1385). "تکانه‌های نفتی و اثرات پویای آن بر متغیرهای کلان اقتصادی". پژوهشنامه بازرگانی، شماره 40، 32-1.
مهرآرا، محسن؛ ابریشمی، حمید و زمان‌زاده نصرآبادی، حمید (1389). "تفسیری از فرضیه نفرین منابع طبیعی در کشورهای صادرکننده نفت: تکانه‌های مثبت نفتی از چه سطح آستانه‌ای برای رشد اقتصادی، مضر است؟". مطالعات‌ اقتصاد انرژی، شماره 8، دوره 28، 134-119.
Bardhan, P. (1997). “Corruption and Development: A Review of the Issues”. Journal of Economic Literature, 3, 35, 1320-1346.
Bergh, A, & Karlsson, M. (2010) “Government Size and Growth: Accounting for Economic Freedom and Globalization”. Public Choice, 142 (1–2), 195–213.
Becker, T. & Mauro, P. (2006). “Output Drops and the Shocks that Matter”. IMF Working Paper 06/172, International Monetary Fund.
Bernanke, B. S., Gertler, M. & Watson, M. (1997). “Systematic Monetary Policy and the Effects of Oil Price Shocks”. Brookings Papers on Economic Activity, 28(1), 91-157.
Berument, H., Ceylan, N. B. & Dogan, N. (2010). “The Impact of Oil Price Shocks on the Economic Growth of the Selected MENA Countries”. The Energy Journal, 31(1), 149-176.
Bohi, D. R. (1991). “On the Macroeconomic Effects of Energy Price Shocks”. Resources and Energy, 13(2), 145-162.
Bova, E., Medas, P. & Poghosyan, T. (2016). “Macroeconomic Stability in Resource-Rich Countrie: The Role of Fiscal Policy”. IMF Working Paper, International Monetary Fund.
Cariole, J. (2012) “Measuring Macroeconomic Volatility: Applications to Export Revenue Data, 1970-2005”. Working Paper N114, Fondation Pour Les Etudes et Recherches Sur le Developpement International.
Chauvet, L, & Guillaumont, p. (2007). “Aid, Volatility and Growth Again”. Etudes et documents, Centre d’Etudes et de Recherches sur le Developpement International.
Davis, J., Ossowski, R., Daniel, J. & Barnett, S. (2001). “Oil Funds: Problems Posing as Solutions?.” Finance and Development, 38(4), 56–59.
Devlin, J. & Lewin, M. (2004). “Managing Oil Booms and Busts in Developing Countries”. Draft Chapter for Managing Volatility and Crises, A Practitioner's Guide. Cambridge University Press, pp. 186-209.
Eltony Nagy, M. & Al-Awadi, M. (2001) “Oil Price Fluctuations and their Impact on the Macroeconomic Variables of Kuwait: A Case Study Using VAR Model”. International Journal of Energy Research, 25(11), 939-959.
Emami, K. & Adibpour, M. (2012) “Oil Income Shocks and Economic Growth in Iran”. Economic Modelling, 29(5), 1774-1779.
Etemad, A. (2014) “Effectiveness of Sovereign Oil Funds as Instruments of Fiscal Stability: Time-Series and Panel Data Analysis of the Relationship Between Real Government Spending and Real Oil Export Earnings”. Available at SSRN 2435849.
Godwin, E. A. & Chuka, C. (2014). “Natural Resources, Human Capital, and Economic Development in Nigeria: Tracing the Linkages”. Journal of Economics and Sustainable Development, 5, 35–52
Gwartney, J., Holcombe, R. & Lawson, R. (2011).“ The Scope of Government and the Wealth of Nations”. Cato Journal, 18(2), 163-190.
Gylfason, T., Herbertsson, T. & Zoega, G. (1999). “Mixed Blessing: Natural Resources and Economic Growth”. Macroeconomic Dynamics, 3, 204-225.
Habibi, N. (1998). “Fiscal Response to Fluctuating Oil Revenues in Oil Exporting Countries of the Middle East”. ERF Working Paper No. 0136. Cairo.
Hamilton, J. D. (1983). “Oil and the Macro Economy Since World War II”. Journal of Political Economy, 91(2), 228-248.
Hassan Tash, G. & Naderian, M. E. (2009). “Evaluation of the Potential and Advantages of Energy Intensity Reduction in OPEC Member Countries”. Iranian Journal of Energy Economics, 16(28), 29-40.
Hausmann, R. & Rigobon, R. (2002) “An Alternative Interpretation of the 'Resource Curse': Theory and policy Implications”. NBER Working Paper Series, WP 9424.
Holtz Eakin, D., Newey, W, & Rosen, H. (1988) “Estimating Vector Autoregression with Panel Data”. Econometrica, 56, 1371-1395.
Love, I. & Ziccino, L. (2006) “Financial Development and Dynamic Investment Behaviour: Evidence from Panel VAR”. Quarterly Review of Economics and Finance, 46, 190-210.
Masan, S. (2016). “Oil and Macroeconomic Policies and Performance in Oman”. A Doctoral Thesis, Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Award of Doctor of Philosophy, School of Business and Economics, Loughborough University, Loughborough, United Kingdom.
Mehrara, M. & Mohaghegh, M. (2011). “Macroeconomic Dynamics in the Oil Exporting Countries: a Panel VAR Study”. International Journal Of Business and Social Science, 2(21), 288-295.
Mork, K. A. (1989). “Oil and the Macroeconomic When Prices Go Up and Down: An Extension of Hamilton’s Results”. Journal of Political Economy, 97(3), 740-744.
Neary, P. & Wijnbergen, S. (1986). “Natural Resources and the Macroeconomy: A Theoretical Framework” .Working Paper, No. 36, UCD Centre for Economic Research, School of Economics, University College Dublin.
Olayungbo, D. O. & Adediran, A. (2017). “Effects of Oil Revenue and Institutional Quality on Eco-Nomic Growth with an ARDL Approach”. Energy and Policy Research, 4(1), 44-54.
Prebisch, R. (1964). “Towards a New Trade Policy for Development”. New York: United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD).
Radnia, K. (2013). “The Relationship Between Inflation Rate, Oil Revenue and Taxation in Iran: Based OLS Methodology”. Journal of Economics and Sustainable Development, 4(19), 131-146.
Rosser, Jr., Barkley, J. & Richard Sheehan, G. (1995). “A Vector Autoregressive Model for Saudi Arabian Economy”. Journal of Economics and Business, 47(1), 79–90.
Sachs, J. D. & Warner, A. M. (1995). “Natural Resource Abundance and Economic Growth”. NBER Working Paper 5398.
Sachs, J, D. & Andrew, W. M. (2001). “Natural Resources and Economic Development. The curse of natural resources”. European Economic Review, 45, 827-838.
Sala-I-Martin, X. & Subramanian, A. (2003). “Addressing the Natural Resource Curse: An Illustration from Nigeria”. Cambridge, MA: NBER Working Paper No. 9804.
Salehi Esfahani, H. S., Mohaddes, K. & Pesaran, M. H. (2013). “An Empirical Growth Model for Major Oil Exporters”. Journal of Applied Econometrics, 1(29), 1-21.
Shahnazi, R., Renani, M., Dalali Esfahani, R., Khoshakhlagh, R. & Vaez, M. (2011). “Optimal Fiscal Policy With Oil Revenues”. Iranian Ecocomic Review, 15(29), 73-88.
Tornell, A. & Lane Philip, R. (1999). “The Voracity Effect”. The American Economic Review, 89(1), 22-46.
Villafuerte, M. & Murphy, P. (2010). “Fiscal Policy in Oil Producing Countries During the Recent Oil Price Cycle”. Working Paper Draft, WP/10/28, Washington: International Monetary Fund.
پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی
دوره 12، شماره 48 - شماره پیاپی 48
مهر 1401
صفحه 29-46
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 15 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 06 آذر 1400
  • تاریخ پذیرش: 06 آذر 1400
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار