بررسی اثر خصوصی سازی بر رشد اقتصادی در ایران با استفاده از روش حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده (FMOLS) (دوره زمانی 1396-1370)

اسلامی نژاد, سید علی; ابوالحسنی هستیانی, اصغر; منصف, عبدالعلی; ندری, کامران

doi:10.30473/egdr.2020.54174.5919

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری رشته علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، ص. پ 4697-19395، تهران، ایران

² دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

https://doi.org/10.30473/egdr.2020.54174.5919

چکیده

از دیدگاه اندیشمندان اقتصادی، خصوصی‌سازی نه تنها ابزاری برای تغییر ساختار اقتصاد و افزایش رقابت، بلکه زیر‌بنای ضروری برای رشد و توسعه اقتصادی قلمداد می‌‌گردد. بر همین اساس اولین و مهم‌ترین هدف مطرح شده برای برنامه خصوصی‌سازی کشور در سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی نیز افزایش رشد اقتصادی می‌‌باشد. با این وجود، اغلب مطالعات انجام شده در این خصوص محدود به ارزیابی اثرات خصوصی‌سازی بر متغیرهای خرد اقتصادی بوده و این تحقیقات کمتر روی اهداف کلان برنامه، از جمله رشد اقتصادی تمرکز دارند. در این راستا و با توجه به ابهامات موجود در خصوص میزان دستیابی به این هدف در اثر اجرای برنامه مذکور، در مطالعه حاضر سعی شده است تأثیر خصوصی‌سازی بر رشد اقتصادی کشور طی دوره زمانی (96-1370) مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور از الگوی سرمایه انسانی و روش حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده (FMOLS) استفاده شده است. این روش محدودیت‌های مربوط به روش ARDL، مانند هم‌زمانی و برون‌زایی متغیرها و اشکالات حاصل از آن در برآورد، که در مطالعات پیشین استفاده شده است را ندارد. در این مطالعه متغیر خصوصی‌سازی به‌صورت درآمدهای حاصل از واگذاری در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل و انجام آزمون‌های آماری لازم در این زمینه، نشان می‌‌دهد که اثر خصوصی‌سازی بر رشد اقتصادی کشور در دوره زمانی مذکور مثبت و معنادار می‌‌باشد

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22285954.1400.12.45.1.0

عنوان مقاله [English]

The Effect of Privatization on Economic Growth in Iran, Using the Fully Modified Least Squares (FMOLS) (1991-2017)

نویسندگان [English]

Seyyed ali Islaminezhad ¹
Asqhar Abolhasani Hastiani ²
abdolali monsef ²
Kamran Nadri ³

¹ Ph.D. Student of Economics, Department of Economics, Payame Noor University (PNU), P.O.Box 19395-4697, Tehran, Iran

² Associate Professor, Department of Economics, Payame Noor University, Tehran, Iran

³ Associate Professor, Faculty of Islamic Studies and Economics, Imam Sadegh University, Tehran, Iran

چکیده [English]

From the point of view of scholars in economics, privatization is not only considered as a tool for restructuring the economy and increasing competition, but also an essential base for economic growth and development. According to that, the first and most important goal of privatization program in the General Policies of Principle (44) of the constitution,Law is to increase the economic growth. However, most studies have assessed the effects of privatization just on micro variables in economy, and only a few of them are focused on macro objectives such as economic growth. In this regard and due to uncertainties in the rate of achievement of this goal, as the result of the implementation of the mentioned program, this study is focused on evaluation of the privatization effect on economic growth of the country for the period 1991-2017. For this purpose, the human capital model and also the fully modified least squares (FMOLS) has been used. This method does not have the limitations of the ARDL method, such as the synchronization and exogenous variables and the resulting errors in estimation, which has been used in previous studies. In this study, privatization variable is considered as income from the transferring. Estimating the model and performing statistical tests, findings show that the impact of privatization on economic growth is positive and significant during the mentioned period.

کلیدواژه‌ها [English]

Privatization
Principle (44) of the Constitution Low
Economic Growth
Human Capital

مراجع

آرین‌مهر، شهرام (1392). "تحلیل اثرات خصوصی‌سازی بر رشد اقتصادی کشورهای عضو گروه جی - هشت (2010-1998)". دوفصلنامه علمی – تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، شماره اول، 20-1.

اسلامی‌نژاد، سیدعلی (1392). "خصوصی‌سازی در ایران". تهران: انتشارات فرهنگ دهخدا.

برقندان، ابوالقاسم؛ برقندان، کامران؛ ستوده‌نیا کرانی، سلمان و پازند، مجید (1390). "اثر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران". فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، سال چهارم، شماره 2، 56-39.

تقویان، لیلا (1393). "اثر خصوصی‌سازی بر رشد اقتصادی، توسعه مالی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی.

ذوالقدر، حمید؛ اصغرپور، حسین؛ پورعبادالهان، محسن؛ سلمانی، بهزاد و فرزین‌وش، اسداله (1398). "بررسی نقش مالکیت بانک‌ها در اثرگذاری اعتبارات بانکی بر رشد اقتصادی با توجه به سطح درآمد استان‌ها". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 9، شماره 34، 34-15.

رجایی لیتکوهی، محمدمهدی (1390). "اثر خصوصی‌سازی بر رشد اقتصادی (مطالعه موردی: کشورهای در حال توسعه منتخب)". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده علوم اقتصادی و اداری.

رزمی، سید محمدجواد؛ شهرکی، سارا و کلایی، محمدرضا (1390). "بررسی رابطه بین تجارت بین‌الملل و رشد اقتصادی با استفاده از شاخص حکمرانی خوب". فصلنامه پژوهش‌های بازرگانی، شماره 59، 162-137.

سپهوند، علی (1389). "تأثیرات خصوصی سازی بر عملکرد شرکت‌های خصوصی شده در ایران". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی.

سلطانی، داود (1389). "خصوصی‌سازی در صنعت برق ایران (تولید. انتقال. توزیع)". تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی الماس دانش.

سلمانی بی‌شک، محمدرضا (1393). "اثر صادرات کالاهای صنعتی بر رشد اقتصادی در ایران". مجله اقتصادی، سال چهاردهم، شماره‌های 11 و 12، 16-5.

سلیمانی سه‌دهی، مجتبی و داورزنی، هدی (1389). "خصوصی‌سازی و برون‌سپاری: نمونه‌های موفق و ناموفق". تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.

صالحی، محمد جواد (1381). "اثرات سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی ایران". فصلنامه پژوهشی و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، سال 8، شماره 1، 74-43.

صمصامی، حسین و خزائی، مهدی (1389). "بررسی اثر خصوصی‌سازی بر بهره‌وری". نشریه اقتصاد تطبیقی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره دوم، 65-47.

طیبی، سید کمال؛ عمادزاده، مصطفی و شیخ بهایی، آزیتا (1387). "تأثیر تجارت خارجی و سرمایة انسانی بر رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی". مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 43، شماره 4، 252-232.

عباسی، منصوره (1388). "چالش‌ها و الزامات خصوصی‌سازی و اجرای سیاست‌های کلی اصل (44)". تهران، مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.

فتحی عبدالهی، احمد (1388). "ارزیابی تأثیر خصوصی‌سازی بر عملکرد مالی و عملیاتی شرکت‌های دولتی خصوصی شده پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران". پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری.

قزل سفلو، جواد (1387). "بررسی و ارزیابی تأثیر انتقال مالکیت بر سودآوری شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد، دانشکده علوم انسانی.

کیکری، سونیتا و نیلیس، جان (2001). "خصوصی‌سازی در بخش‌های رقابتی". تهران، سازمان خصوصی‌سازی، چاپ دوم، بهار 1387، مترجم: سازمان خصوصی سازی.

کهنسال، محمدرضا و حمیده‌پور، حمیده (1398). "تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی با تأکید بر تجارت". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 9، شماره 34، 130-115.

محمدی، تیمور (1390). "خطای متداول در کاربرد مدل‌های سری زمانی: کاربرد نادرست مدل ARDL". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 47، 183-163.

محمدی، تیمور و نبی‌زاده، علی حسین (1392). "بررسی ارتباط بین نامیزانی نرخ ارز حقیقی و واردات کالاهای واسطه‌ای- سرمایه‌ای و مصرفی در ایران". فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره 51، 149-113.

مسعودی، آتوسا (1389). "ارزشیابی عملکرد خصوصی‌سازی و تأثیر آن بر برخی متغیرهای کلان اقتصادی برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران (88-1384)". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر، دانشکده حقوق و اقتصاد.

مشیری، سعید (1389). "خصوصی‌سازی و رشد اقتصادی، یک مطالعه بین‌کشوری". مجله‌ تحقیقات اقتصادی، شماره 90، 158-141.

معززی، فاطمه (1385). "بررسی تأثیر صادرات محصولات کشاورزی بر صادرات صنعتی و رشد اقتصادی". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی.

مگینسون، ویلیام ال (1388). "اقتصاد مالی خصوصی‌سازی". صفار، محمد، تهران، سازمان خصوصی‌سازی.

مهرگان، نادر و سلطانی صحت، لیلی (1393). "مخارج تحقیق و توسعه و رشد بهره‌وری کل عوامل تولید بخش صنعت". فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، سال دوم، شماره پنجم، 24-1.

Adams, S. (2006). “The Impact of Privatization on Economic Growth and Income Inequality in Sub-Saharan Africa”. The Journal of Social, Political, and Economic Studies, 31(3), 295-320.

Barnet, S. (2000). “Evidence on the Fiscal and Macroeconomic Impact of Privatization”. IMF Working Paper, https://www.imf.org/external/ pubs/ft/wp/2000/wp00130.pdf.

Beesly, M. & Littlechild, S. (1983). “Privatization: Principles, Problems and Priorities”. Lioyds Bank Review, No.149, 1-20.

Bennett, J., Estrin, S. & Urga, G. (2007). “Methods of Privatization and Economic Growth in Transition Economies”. Economics of Transition and Institutional Change, 15(4), 661-683.

Blochliger, H. & Egert, B. (2013). “Decentralization and Economic Growth-Part 2: The Impact on Economic Activity, Productivity and Investment”. OECD Working Papers on Fiscal Federalism, 15, 1-24.

Boubakri, N., Smaoui, H. & Zammiti, M. (2009). “Privatization Dynamics and Economic Growth”. Journal of Business & Policy Research, 4(2), 16-44.

Carroll, C. D. (2019). “The Lucas Growth Model”. http://www.econ2.jhu.edu/people/ccarroll/Public/LectureNotes/Growth/Lucas Growth.pdf.

Cass, D. (1965). “Optimum Growth in an Aggregative Model of Capital Accumulation”. Review of Economic Studies, 32(3), 233–240.

Cook, P. & Uchida, Y. (2010). “Privatization and Economic Growth in Developing Countries”. Journal of Development Studies, 39(6), 121-154.

Diamond, P. (1965). “National Debt in a Neoclassical Growth Model”. American Economic Review, 55(5), 1126–1150.

Edwards, S. (1998). “Openness, Productivity and Growth: what Do We Really Know?”. The Economic Journal, 108(2), 383-398.

Fafaliou, I. & Donaldson, J. (2007). “The Contribution of Privatization to Welfare”. Journal of International Economics Research, 13(4), 461-474.

Filipovic, A. (2005). “Impact of Privatization on Economic Growth”. Undergraduate Economic Review, 2(1), 217-257.

Ghorbani, M. & Khodaverdi Samani, M. (2015). “Effects of Privatization on Economic Growth in the MENA Countries over the Period 1999-2014”. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5(4I), 423-431.

Grossman, G. M. & Helpman, E. (1994). “Endogenous Innovation in the Theory of Growth”. Journal of Economic Perspectives, 8(1), 23–44.

Gustafson, T. F. & McLean, D. D. (2002). “Privatization and its Effects on Public Golf Employees”. The Cyber Journal of Applied Leisure and Recreation Research, 25, 1-8.

Katsoulakos, Y. & Likoyanni, E. (2002). “Fiscal and Other Macroeconomic Effects of Privatization”. http://www.feem.it/getpage.aspx? id=1059&sez.

Kay, J. A. & Thampson, D. J. (1986). “Privatization: A Policy in Search of a Rationale”. The Economic Journal, 96(381), 18-23.

Koopmans, T. C. (1965). “On the Concept of Optimal Economic Growth”. The Economic Approach to Development Planning, 4, 225–287.

Lai, F. W., Shad, K., Chow, Y. Y. & Wei, C. Y. (2018). “Revisiting Privatization and Economic Growth in Malaysia: An Empirical Examination”. SHS Web of Conferences 56, https://doi.org/ 10.1051/ shsconf/20185605004.

North, D. (1990). “Institutions, Institutional Change and Economic Performance”. Cambridge University Press.

Ozata, E. (2013). “Macroeconomic Impact of Privatization: The Case of Turkey”. Journal of Business, Economics & Finance, ISSN: 2146-7943, 128-146.

Plane, P. (1997). “Privatization and Economic Growth: an Empirical Investigation from a Sample of Developing Market Economies”. Applied Economics, Taylor & Francis Journals, 29(2), 161-178.

Pring, R. (1987). “Privatization in Education”. Journal of Education Policy, 2 (4), 289-299.

Ramsey, F. P. (1928). “A Mathematical Theory of Saving”. Economic Journal, 38(152), 543–559.

Schwartz, G. (1991). “Privatization: Possible Lesson from the Hungarian Case”. World Development, 19(12), 1731–1736.

Shukurov, S., Maitah, M. & Smutka, L. (2016). “The Impact of Privatization on Economic Growth: The Case of Uzbekistan”. International Journal of Economic and Financial Issues, 6(3), 948-957.

Smith, S. R. & Lipsky, M. (1993). “Nonprofits for Hire: The Welfare State in the Age of Contracting”. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Solow, R. (1956). “A Contribution to the Theory of Economic Growth”. Quarterly Journal of Economics, 70, 65-94.

بررسی اثر خصوصی سازی بر رشد اقتصادی در ایران با استفاده از روش حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده (FMOLS) (دوره زمانی 1396-1370)

مراجع

مراجع

دوره 12، شماره 45دی 1400صفحه 30-15

دوره 12، شماره 45
دی 1400
صفحه 30-15