پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه کلیدواژه ها

لیست داوران 1400

لیست داوران 1399

بررسی اثرات عوامل قیمتی و غیرقیمتی بر صادرات غیرنفتی ایران: رویکرد متغیرهای نهان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد بین‌الملل دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار بخش اقتصاد دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 استادیار بخش اقتصاد دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

امروزه توسعه صادرات علاوه بر تأمین درآمدهای ارزی، به عنوان یک استراتژی رشد و توسعه اقتصادی مطرح است. بخش اعظم سیاست‌گذاری‌های جوامع در راستای ارتقاء میزان صادرات می‌باشد. در این زمینه کشش‌های صادراتی از جمله ابزارهای سیاستی سودمند برای سیاست‌گذاران اقتصادی می‌باشد. این کشش‌ها علاوه بر عوامل قیمتی از عوامل غیرقیمتی نیز تأثیر می‌پذیرند. عوامل غیرقیمتی منجر به شکل‌گیری روند در تابع صادرات می‌گردند. برآورد و ارزیابی تابع صادرات بدون در نظر گرفتن روند یا مدل‌سازی ناصحیح آن، تورش در برآورد کشش‌ها و انحراف در مسیر سیاست‌گذاری صحیح را در پی خواهد داشت. هدف این پژوهش بررسی تأثیر عوامل غیرقیمتی مؤثر بر تقاضای صادرات ایران در کنار عوامل قیمتی طی سال‌های 1367 تا 1396می‌باشد. در این پژوهش از مدل تصحیح خطا تک معادله به منظور بررسی همزمان پویایی‌های کوتاه‌مدت و اثرات بلندمدت استفاده شده است. همچنین، بر پایه الگوهای سری زمانی ساختاری جزء روند که بیانگر اثر عوامل غیرقیمتی است، با رویکردی منعطف‌تر نسبت به پژوهش‌های پیشین در تابع صادرات وارد شده است. سپس با استفاده از نرم‌افزار OXmetric و با کمک فیلتر کالمن مقدار روند برای هر سال برآورد و میزان اثر هرکدام از عوامل بر جزء روند با روش حداقل مربعات معمولی ارزیابی گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از پایین بودن کشش قیمتی صادرات می‌باشد. همچنین، تأثیر عوامل غیرقیمتی جهانی‌سازی، بهره‌وری کل عوامل تولید، نوآوری، تجارت الکترونیک و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر صادرات غیرنفتی ارزیابی گردید.که نتایج حاکی از معناداری اثر تمام عوامل بر روند ضمنی صادرات و تأثیر منفی آزادسازی اقتصادی، آزادسازی تجاری و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation the Effects of Price and Non-Price Factors on Iran's Non-Oil Exports: The Latent Variable Approach

نویسندگان [English]

  • somaye alikarami 1
  • Ebrahim Hadian 2
  • parviz rostamzadeh 3
  • Ahmad Sadraei Javaheri 2

1 Ph.D. Student in Economics, Shiraz University, Shiraz, Iran

2 Associate Professor, Department of Economics, Shiraz University, Shiraz, Iran

3 Assistant Professor, Department of Economics, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study has been to consider the effects of non-price factors along with price factors on the demand of Iranian export from 1988 to 2017.In this research, a single error correction model is used to evaluate the short-term dynamics and long-term effects simultaneously. Moreover, in this study compare to previous researches, a more flexible approach has been included in the export function which is based on the structural time series' patterns which are the trends that express the effects of non-pricing factors. Then, the OXmetric software and the Kalman filter is utilized to estimate the amount of trend in each year, and the effect of each factor on the trend component is evaluated by the Ordinary Least Square Method. The results indicate that the price elasticity of the export is low. Also, the impact of non-pricing factors such as globalization, total productivity of production factors, innovation, electronic commerce and foreign direct investment on non-oil exports were assessed. The results have shown the significant effect of all factors and the negative impact of economic freedom, openness and foreign direct investment on the implicit process export.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Export and Price Factors
  • Export and Non-Price Factors
  • Latent Variable
  • Iran's Economy
مراجع
آذربایجانی، کریم؛ رنجبر، همایون و قدوسی دهنوی، پروین (1392). "تأثیر نهادهای حاکمیتی بر تجارت کشورهای منتخب عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)". اولین همایش الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصاد ایران، دانشگاه آزاد اسلامی، خوراسگان، ایران.
اسماعیل‌پور، ئاسو؛ اسدزاده، احمد؛ شکری، مصطفی و ذوالقدر حمید (1396). "تحلیل تأثیر یارانه بیمه صادراتی بر صادرات غیر نفتی با استفاده از رگرسیون فازی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 7، شماره 28، 112-99.
دادگر، یداله و ناجی میدانی، علی اکبر (1382). "شاخص‌های جهانی شدن اقتصاد و موقعیت ایران". فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 29، 135-103.
دهقان شبانی، زهرا و آفرینش‌فر، سعیده (1393). "تحلیل تأثیر فضای کسب و کار بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران و چند کشور منتخب". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال بیستم، شماره 62، 30-1.
شاکری، عباس (1383). "عوامل تعیین کننده صادرات غیرنفتی ایران". پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 6، شماره 21، 50-23.
شاه‌آبادی، ابوالفضل؛ دهقانی احمدآباد، هانی و میرزا بابازاده، سهیلا (1388). "تأثیر عوامل نهادی بر صادرات غیرنفتی کشورهای اسلامی عضو گروه D8". فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره‌های 17 و 18، 118-97.
شاه‌آبادی، ابوالفضل؛ سلمانی، یونس و ولی‌نیا، آرش (1394). "بهبود اثرات بهبود فضای کسب و کار بر صادرات و سرمایه‌گذاری خارجی (مطالعه موردی کشورهای منتخب گروهG77 )". فصلنامه علوم اقتصادی، دوره 9، شماره 30، 59- 47.
شهنازی، روح اله و دهقان شبانی، زهرا (1390). "بررسی تأثیر فضای کسب و کار بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب". فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره 42، 185-161.
شیرانی‌فخر، زهره و خوش اخلاق، رحمان (1396). "برآورد تابع تقاضای انرژی در زیربخش‌های صنعت ایران برای اقلیم‌های گوناگون (مطالعه موردی زیربخش صنایع نساجی، پوشاک و چرم)". پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال پنجم، شماره 20، 185-115.
کازرونی، علیرضا و فشاری، مجید (1387). "تأثیر شاخص‌های رقابتی قیمتی و غیرقیمتی بر صادرات زیربخش‌های صنعتی کشور (82-1377)". فصلنامه بررسی‌های اقتصادی، دوره پنجم، شماره 1، 46-27.
کازرونی، علیرضا و نصیب پرست، سیما (1393). "عوامل تعیین کننده صادرات در کشورهای در حال توسعه: رویکرد اقتصادسنجی بیزینی". فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، سال نوزدهم، شماره 4، 63-35.
کیمیایی، فاطمه و ارباب افضلی، محمد (1395). "تأثیر حکمرانی و عوامل اقتصاد دانش‌بنیان بر صادرات اقتصادهای نوظهور". فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال چهارم، شماره 13، 116-95.
لطفعلی‌پور، محمدرضا؛ دهقانیان، سیاوش و آذرین فر، یداله (1386). "بررسی ارتباط بین بهره‌وری، تولید و صادرات کشاورزی و تأثیر بی‌ثباتی آن بر رشد بخش کشاورزی". نشریه علوم و صنایع کشاورزی، دوره 21، شماره 2، 45-37.
محمدزاده اصل، ناهید و محمدی، فرناز (1391). "بررسی عوامل مؤثر بر صادرات غیرنفتی ایران با تأکید بر جهانی سازی". نشریه اقتصاد مالی، دوره ششم، شماره 21، 30–7.
مهدیلو، علی؛ اصغرپور، حسین و برقی اسکویی، محمد مهدی (1396). "برآورد اثرات متقابل میان صادرات غیرنفتی و رشد اقتصادی از کانال تقویت کمّی و کیفی نهاده‌ها؛ رهیافت MS-VAR". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 7، شماره 28، 32-17.
نگهداری، ابراهیم (1393). "نقش سرمایه انسانی در اثر بخشی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصاد کشورهای حوزه خلیج فارس". فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، سال دوم، شماره پنجم،75-67.
هادی اصل سرای، محرم (1393). "اثر نا اطمینانی نرخ ارز روی صادرات غیرنفتی ایران". پایان نامه کارشناسی ارشد، چاپ نشده، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
هراتی، جواد؛ بهراد امین، مهدی و کهرازه، ساناز (1393). "بررسی عوامل مؤثر بر صادرات ایران (کاربرد الگوی جاذبه)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره دوم، شماره 21، 46-29.‎
 
 
 
Abe, K. & Wilson, J. S. (2008). “Governance, Corruption, and Trade in the Asia Pacific Region”. The World Bank.
Algieri, B. (2015). “Price and Non-Price Competitiveness in Export Demand. Empirical evidence from Italy”. Empirica, 42(1), 157-183.‏
Algieri, B., Aquino, A. & Mannarino, L. (2018). “Non-Price Competitiveness and Financial Drivers of Exports: Evidences from Italian Regions”. Italian Economic Journal, 4(1), 107-133.
Ang, J. B., Madsen, J. B. & Robertson, P. E. (2015). “Export Performance of the Asian Miracle Economies: The Role of Innovation and Product Variety”. Canadian Journal of Economics/ Revue canadienne d'économique, 48(1), 273-309.
Ali, A. N. (1998). “Globalization, its Impact on the Economies of OIC Countries and the Role of the Private Sector”. Journal of Economic Cooperation among Islamic Countries, 19(1), 153-169.
Beenstock, M. & Willcocks, P. (1981). “Energy Consumption and Economic Activity in Industrialized Countries: The Dynamic Aggregate Time Series Relationship”. Energy Economics, 3(4), 225-232.
Buxton, T., Mayes, D., & Murfin, A. (1991). “UK Trade Performance and R&D”. Economics of innovation and New Technology, 1(3), 243-256.
Crabbé, K. & Beine, M. A. (2009). “Trade, institutions and export specialization”, Catholic University of Leuven.
Demmel, M. C., Máñez, J. A., Rochina‐Barrachina, M. E. & Sanchis‐Llopis, J. A. (2017). “Product and Process Innovation and Total Factor Productivity: Evidence for Manufacturing in four Latin American Countries”. Review of Development Economics, 21(4), 1341-1363.
Dimitropoulos, J., Hunt, L. C. & Judge, G. (2005). “Estimating Underlying Energy Demand Trends Using UK Annual Data”. Applied Economics Letters, 12(4), 239-244.‏
Engle, R. F. & Granger, C. W. (1987). “Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica”. Journal of the Econometric Society, 55(2), 251-276.
Harvey, A. (1997). “Trends, Cycles and Autoregressions”. The Economic Journal, 107(440), 192-201.
Harvey, A. C. (1990). “Forecasting, Structural Time Series Models and the Kalman Filter”. Cambridge University Press.
Harvey, A. C., Henry, S. G. B., Peters, S. & Wren-Lewis, S. (1986). “Stochastic Trends in Dynamic Regression Models: An Application to the Employment-Output Equation”. The Economic Journal, 96(384), 975-985.
Harvey, A. C. (1990). “Forecasting, structural time series models and the Kalman filter” (Cambridge university press, Cambridge).
Hunt, L. C. & Witt, R. (1995). “An Analysis of UK Energy Demand Using Multivariate Cointegration”.
Hunt, L. C., Judge, G. & Ninomiya, Y. (2000). “Modelling Technical Progress: An Application of the Stochastic Trend Model to UK Energy Demand”. Guildford: Surrey Energy Economics Centre.‏
Hunt, L. C., Judge, G. & Ninomiya, Y. (2003). “Energy Price-And Income-Elasticities of Demand: Some Estimates for the UK Using the Cointegration Procedure”. Scottish Journal of Political Economy, 36(2), 183-193.
Hunt, L. C. & Witt, R. (1995). “An analysis of UK Energy Demand Using Multivariate Cointegration”. Surrey Energy Economics Centre.
Jansen, W. J. & Schulze, G. G. (1996). “Theory‐Based Measurement of the Saving‐Investment Correlation with an Application to Norway”. Economic Inquiry, 34(1), 116-132.‏
Jansen, W. J. (1996). “Estimating Saving-Investment Correlations: Evidence for OECD Countries Based on an Error Correction Model”. Journal of International Money and Finance, 15(5), 749-781.
Kouris, G. (1983). “Energy consumption and economic activity in industrialised economies a note”. Energy economics, 5(3), 207-212.
Levchenko, A. A. (2007). “Institutional Quality and International Trade”. The Review of Economic Studies, 74(3), 791-819.
Mah, J. S. (2003). “A Note on Globalization and Income Distribution the Case of Korea, 1975–1995”. Journal of Asian Economics, 14(1), 157-164.
Mansell, R. (2001). “Digital Opportunities and the Missing Link for Developing Countries”. Oxford Review of Economic Policy, 17(2), 282-295.
Phillips, P. C. (1994). Some Exact Distribution Theory for Maximum Likelihood Estimators of Cointegrating Coefficients in Error Correction Models”. Econometrica-Evanston ILL, 62, 73-73.
‏Strazicich, M. C., Lee, J. & Day, E. (2004). “Are Incomes Converging among OECD Countries? Time Series Evidence with Two Structural Breaks”. Journal of Macroeconomics, 26(1), 131-145.‏
Thangamani, B. (2016). “The Determinants of Export Performance: The Case of Sri Lanka”. International Research Journal of Social Sciences, 5(8), 8-13.
Verheyen, F. (2015). “The Role of Non-Price Determinants for Export Demand”. International Economics and Economic Policy, 12(1), 107-125.
Welsch, H. (1989). The Reliability of Aggregate Energy Demand Functions: an Application of Statistical Specification Error Tests”. Energy Economics, 11(4), 285-292.
Zayani, R. & Helali, K. (2016). “An Export Demand Equation Estimation for Tunisia through an Unobservable Component Model”. International Journal of Business Competition and Growth, 5(4), 192-208.
پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی
دوره 9، شماره 36 - شماره پیاپی 36
مهر 1398
صفحه 35-56
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 01 دی 1397
  • تاریخ بازنگری: 16 اردیبهشت 1398
  • تاریخ پذیرش: 23 اردیبهشت 1398
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار