با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد، دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش توسعه زیر ساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و تولیدات دانش بنیان کشاورزی در فراهم‏آوری عدالت اقتصادی از طریق توزیع درآمد مناسب در مناطق روستایی کشور است. برای این منظور از عوامل مهم و بنیادی تأثیر‏گذار نظیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، ارزش افزوده بخش کشاورزی، نرخ بیکاری و شهرنشینی بر متغیر توزیع درآمد به عنوان شاخصی برای سنجش وضعیت عدالت اقتصادی استفاده شده است. در این مطالعه از داده‌های آماری30 استان کشور طی سال‏های 1383 الی 1392 استفاده شد و با به کارگیری ابزار اقتصاد سنجی و روش پانل دیتا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که توسعه زیر ساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق روستایی کشور، عاملی در جهت بهبود وضعیت توزیع درآمد در این جوامع است. ضریب منفی و معنی‏دار بدست آمده (11/0-) با دو وقفه زمانی برای متغیر تعداد کاربران رایانه‏ای در بین خانوارهای روستایی به عنوان شاخصی برای توسعه زیر ساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات گویای این مطلب است. همچنین برآورد الگو نشان داد که متغیرهای شهر‏نشینی با ضریب (12/0)، نرخ بیکاری با ضریب (36/0)، نرخ تورم با ضریب (23/0) و سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی از اقتصاد با ضریب (56/3-)، اثر معنی‏داری بر وضعیت توزیع درآمد روستایی دارند. این بدان معنی است که با افزایش نرخ بیکاری، تورم و شهرنشینی، توزیع درآمد و در نتیجه وضعیت عدالت اقتصادی در جوامع روستایی طی دوره مورد بررسی بدتر شده و از طرف دیگر یک واحد افزایش در سهم بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی، 56/3 واحد توزیع درآمد را برابرتر می‌کند. همچنین این مطالعه نظریه کوزنتس مبنی بر وجود رابطه U شکل وارون بین رشد اقتصادی و توزیع درآمد را تایید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of ICT on Rural Household’s Income Gap in Iran

نویسندگان [English]

  • Hamid Sepehrdoust 1
  • Saber Zamani Shabkhaneh 2

1 Associate Professor, Department of Economics, Bu-Ali-Sina University, Hamedan, Iran

2 M.Sc in Economics, Department of Economics, Bu-Ali-Sina University, Hamedan, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Income Distribution
  • ICT
  • Panel Data
  • Agriculture
ابونوری، اسمعیل و خوشکار، آرش (1386). ”اثر شاخص‌های اقتصادکلان بر توزیع درآمد در ایران: مطالعه بین استانی“. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 77، 95-65.
ارسلان بد، محمد رضا (1383). ”تغییرات توزیع درآمد در مناطق روستایی و شهری ایران“. فصلنامه اقتصادکشاورزی و توسعه، شماره 4، 163-141.
آسایش، حسین (1374). ”اصول و روشهای برنامه‌ریزی روستایی". انتشارات دانشگاه پیام نور.
برقی، حمید و قنبری، یوسف (1389). ”تحلیلی بر نقش علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستایی“. مجله راهبرد یاس، شماره 24، 145-135.
پورفرج، علیرضا و عیسی‏زاده روشن، یوسف (1389). ”فناوری اطلاعات و ارتباطات، نابرابری درآمد و رشد اقتصادی“. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، شماره 2، 94-75.
حسینی، سیده مریم و نجفی، سید عباس (1388). ”توزیع درآمد در مناطق روستایی و شهری ایران (1363-1386)“. مجله‏ی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شماره 3، 165- 147.
خالدی، کوهسار و یزدانی، سعید (1386). ”رشد اقتصادی بخش کشاورزی و فقر و توزیع درآمد روستایی در ایران“. فصلنامه علوم کشاورزی، دوره 13، شماره 3، 573-555.
خدایی، حسین (1390). ”اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال در کشورهای نمونه عضو کنفرانس اسلامی“. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
دهمرده، نظر، صفدری، مهدی و شیهکی تاش، محمد نبی (1389). ”تأثیر شاخص‌‌های کلان بر توزیع درآمد در ایران (1353-1386)“. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 54، 55-25.
ربانی، رسول، کلانتری، صمد، و یاوری، نفیسه (1383). ”پدیده حاشیه‏نشینی و پیامدهای اجتماعی - فرهنگی آن“. مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، دوره 15، شماره 2، 154-119.
رزاقی بورخانی، فاطمه، اسدی، علی و هاشمی نژاد (1390). ”نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در توسعه کشاورزی پایدار“. اولین همایش ملی راهبردهای دستیابی به کشاورزی پایدار، تهران.
سپهردوست، حمید و خدایی، حسین (1391). ”اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال در کشورهای نمونه عضو کنفرانس اسلامی“. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، دوره 5، شماره 19، 17-35.
سلوکی، میثم؛ قندالی، مجتبی و زندی، تیمور (1390). ”بررسی نقش و جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه پایدار روستاها با نگاهی بر تجربیات کشورهای موفق“. اولین همایش ملی راهبردهای دستیابی به کشاورزی پایدار، سمنان.
صمدی، علی حسین (١٣٨١).”شناسایی مهم‏ترین منابع افزایش‏دهنده نابرابری توزیع درآمد در مناطق شهری و روستایی ایران: تجزیه ضریب جینی (1370،1375)“. مجله برنامه و بودجه، دوره 7، شماره 74،71-58.
صیدایی، سید اسکندر و مقدم، زهرا (1390). ”ارزیابی نقش دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی در ارائه خدمات به نواحی روستایی؛ مطالعه موردی: روستاهای سین، مهرگان، مدیسه و کبوترآباد در استان اصفهان“. مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، شماره 1، 146-129.
کاظمی، مصطفی و باقری، اکبر (1387). ”فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در مدیریت و راهبرد اقتصادی ایران“. انتشارات قدس رضوی، مشهد.
کمیجانی، اکبر و محمودزاده، محمود (1387). ”نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادی در ایران (رهیافت حسابداری رشد)“. پژوهشنامه اقتصادی،دوره 2، شماره 29، 107-75.
گیلیس، ترکنز و رومر، اسنورگراس (۱۳۷۹).”اقتصاد توسعه“. ترجمة غلام رضا آزاد ارمکی، تهران، نشر نی.
مرکز آمار ایران (1393). ”توزیع درامد درخانوارهای شهری، روستایی و کل کشور 1381 الی 1392“. دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری.
مرید، اسماعیل و فروشانی، ناهید (1390). ”نقش فناوری‏‏های اطلاعات و ارتباطات در توسعه پایدار روستایی و کشاورزی“. اولین همایش ملی مدیریت و توسعه کشاورزی پایدار در ایران.
مهرگان، نادر؛ موسایی، میثم و کیهانی حکمت، رضا (1387). ”رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران“. فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره ۲، 77-57.
Abu-Kawsar, M. (2012). “Urbanization, Economic Development and Inequality”. Bangladesh Research Publications Journal, 6)4(, 440-448.
Adelman, I. (1978). “Redistribution before Growth-A Strategy for Developing Countries”. The Hague: Martinus Ni Hof.
Adelman, I. & Morris, C. T. (1973). “Economic Growth and Social Equity in Developing Countries”. Stanford University Press, Stanford.
Annez, P. C. & Buckley, R.M. (2009). “Urbanization and Growth”. Patricia Clarke and Buckley (eds.), Commission on Growth and Development, World Bank.
Anonymous, N. (2003). ”Role of Information and Communication Technology (ICT) for Poverty Alleviation through Agricultural Development in SAARC Countries”. Bangladesh Agricultural Research Council Organization.
Atkinson, A.B. (1970). “On the Measurement of Inequality”. Economic Theory, 2. File URL: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0022-0531 (70)90039-6
Barro, R.J. (2000). “Inequality and Growth in a Panel of Countries”. Journal of Economic Growth. 5(1), 5-32.
Chapman, R. & Slaymaker, T. (2002). “ICTs and Rural Development: Review of the Literature, Current Interventions And Opportunities for Action”. Overseas Development Institute, Working Paper 192, London.
Forbes, K. J. (2000). “A Reassessment of the Relationship between Inequality and Growth”. American Economic Review, 90(4), 869-887.
Gerald, F. J. & Gerald, A. (1981). “Fundamental of System Analysis: Using Structured Analysis and Design Techniques”, 3rd Edition, Nework: John Wiley and Sons Inc.
Indjikian, R. & Siegel, D. S. (2005). “The Impact of Investment in Information Technology on Economic Performance: Implications for Developing Countries.
Iradian, G. (2005). “Inequality, Poverty and Growth: Cross-Country Evidence”. IMF Working Paper, WP/05/28.
Kelles-Viitanen, A. (2005). “The role of ICT in governing rural development. International Fund for Agricultural Development (IFAD)” workshop on challenges for rural development, 11-14.
Kumar, A. & Singh, K. M. (2012). “Role of ICTs in Rural Development with Reference to Changing Climatic Conditions”. Indian Council of Agricultural Research (ICAR), Narenda publishing house, New Delhi.
Massimiliano, C. (2008). “Urbanization, Inequality and Economic Growth: Evidence from Indian States and Towns”. Background note for the World Development Report 2009, World Bank. 476.
Perotti, R. (1996). “Growth, Income Distribution and Democracy”. Journal of Econmic Growth, 1(2), 149-187.
Persson, T. & Tabellini, G. (1994). “Is Inequality Harmful for Growth?” American Economic Review, 84(3), 600-621.
Qin,Y. & Zhou, Y. (2009). “Urbanization and Income Inequality of China’s Total Residents: The Test of Kuznets’s Inverted-U Hypothesis”. Journal of Business and Policy Research, 4(1), 99-110.
Rama Rao, T. P. (2004). “ICT and Electronic Governance for rural development”. Indian Institute of Management, symposium on governance in development: issues, challenges and strategies, Ahmedabad, India.
Saint-Paul, G. & Verdier, T. (1996). “Inequality, Redistribution and Growth: A Challenge to The Conventional Political Economy Approach”. European Economic Review, 40, 719-728.
Takahiro, A. & Sachiko, M. (2007). “Urbanization, Educational Expansion, and Expenditures Inequality in Indonesia in 1996, 1999, and 2002”. International Food Policy Research Institute.
Vivarelli, M. (2007). “Innovation and Employment: A Survey”. Institute for the Study of Labor, Italy.