با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد کشاورزی و رئیس دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران، ایران

2 استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه پیام نور تهران شرق، ایران

3 دانشیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه پیام نور تهران شرق، ایران

4 استادیار پژوهشگاه علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، ایران

5 دانشجوی دکتری و عضو هیئت علمی بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران

چکیده

با توجه به افزایش روزافزون شکاف عرضه و تقاضای آب و اجرای طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی توسط وزارت نیرو پیش‌بینی می‌شود صرف نظر از کاهش طبیعی منابع آب بخش کشاورزی، فشار مضاعفی بر این بخش در آینده از طریق سهیمه‌بندی و بازتخصیص منابع آب از این بخش به بخش‌های با اولویت بالاتر وارد شود. در این پژوهش آثار اقتصادی اجرای سیاست غیرقیمتی کاهش عرضه منابع آب بر مؤلفه‌های بخش کشاورزی در استان قزوین بر اساس آمار و اطلاعات سال زراعی 93-92 و با بسط یک الگوی برنامه‌ریزی ریاضی مثبت بررسی شده است. نتایج نشان داد که، با اعمال سیاست کاهش آب در دسترس، الگوی کشت به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و بیشتر به سمت محصولاتی سوق داده می‌شود که بازدهی اقتصادی بیشتری نسبت به مصرف آب ایجاد می کنند. با افزایش محدودیت منابع آب، بازده اقتصادی آب افزایش یافته که این امر بیانگر افزایش ارزش کمیابی منابع آب و علامت‌دهی آن به تولیدکنندگان بخش کشاورزی برای تخصیص آب به محصولات با ارزش اقتصادی بالاتر در شرایط کمبود منابع آب است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Economic Effects of Nonprice Policy Reduced Water Supply in Qazvin Plain

نویسندگان [English]

  • Saeid Yazdani 1
  • Aboalfazl Mahmoodi 2
  • GholamReza Yavari 2
  • GholamReza Yavari 3
  • MohammadReza Nazari 4
  • Mehrnoosh Mirzaei 5

4 Assistant Professor, Shahid Beheshti University, Iran

5 Ph.D. Student, Faculty Member of Economic, Social and Extension Research Department of Qazvin Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Qazvin, Iran.

چکیده [English]

Due to increasing demand and supply gap of water and reclamation plan and balance of groundwater resources by the Department of Energy It is expected to reduce water resources , regardless of the agricultural sector , Excessive pressure on the sector in the future through rations and water from reallocation of resources to sectors with higher priority enters this section. In this study, the effects of In this study, the economic effects of nonprice policy reduced water supply on the components of the agricultural sector in the province of Qazvin According to the data of the crop year 93-92 and by developing a positive mathematical programming model is investigated. The results showed that , with the policy of reduce water availability , crop patterns are highly impressed And more driven towards products that make water use more than economic efficiency. With increasing restrictions on water resources, increased economic efficiency water This suggests that the increasing scarcity of water resources and the signal value to agricultural producers To allocate water more economically valuable products in terms of lack of water resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Efficiency
  • Scarcity Value of Water Resources
  • Positive Mathematical Programming
  • Qazvin province
بخشی، علی؛ دانشور کاخکی، محمود و مقدسی، رضا (1390). "کاربرد مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت به منظور تحلیل اثرات سیاست‌های جایگزین قیمت‌گذاری آب در دشت مشهد". نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، دوره 25، شماره 3، 294-284.
پرهیزکاری، ابوذر (1392). "تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و پاسخ کشاورزان به سیاست‌های قیمتی و غیرقیمتی در استان قزوین". پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل، دانشکده کشاورزی.
پرهیزکاری، ابوذر؛ صبوحی، محمود؛ احمدپور، محمود و بدیع برزین، حسین (1393). "شبیه‌سازی پاسخ کشاورزان به سیاست‌های قیمت‌گذاری و سهمیه‌بندی آب آبیاری (مطالعه موردی: شهرستان زابل)". مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، دوره 28، شماره 2، 176-164.
سازمان آب منطقه‌ای استان قزوین (1392). "مطالعات پایه منابع آب".
صبوحی، محمود؛ سلطانی، غلامرضا و زیبایی، منصور (1386). "بررسی اثر تغییر قیمت آب آبیاری بر منافع خصوصی و اجتماعی با استفاده از الگوی برنامه‌ریزی ریاضی مثبت". اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، دوره 21، شماره 1، 71-53.
قرقانی، فریبا؛ بوستانی، فردین و سلطانی، غلامرضا (1388). "بررسی تأثیر کاهش آب آبیاری و افزایش قیمت آب بر الگوی کشت با استفاده از روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت: مطالعه موردی شهرستان اقلید در استان فارس". مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دوره 1، شماره 1، 74-57.
محسنی، ابوالفضل و زیبایی، منصور (1388). "تحلیل پیامدهای افزایش سطح زیر کشت کلزا در دشت نمدان استان فارس: کاربرد برنامه‌ریزی ریاضی مثبت". مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 47، 784-773.
معین الدینی، زینب (1389). "بررسی واکنش زارعین به سیاست‌های قیمتی و سهمیه بندی آب آبیاری در استان کرمان". پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل.
موسوی، سید نعمت الله و قرقانی، فریبا (1390). "ارزیابی سیاست‌های آب کشاورزی از منابع آب زیرزمینی، مدل برنامه‌ریزی مثبت: مطالعه موردی: شهرستان اقلید". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، دوره 11، شماره 4، 82-65.
ناصری، محسن؛ تقوی، فرحناز و زهرایی، بنفشه (1388). "رفتارشناسی مکانی- زمانی بارش در محدوده استان قزوین با استفاده از روش توابع متعامد معمولی و فازی". مجله فیزیک زمین و فضا، دوره 37، شماره 3، 203-191.
وکیل‌پور، محمد حسین و وزیری، آزیتا (1393). "بررسی تأثیر کاهش آب آبیاری بر ارزش اقتصادی آب در دشت دهگلان". دومین همایش ملی و منطقه‌ای کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، موسسه آموزش عالی مهر اروند، گروه ترویجی دوست‌داران محیط‌زیست.
Cortignani, R. & Severini, S. (2009). “Modeling farm-level adoption of deficit irrigation using Positive Mathematical Programming”. Agricultural Water Management, 96, 1785-1791.
He, L., Tyner, W. E., Doukkali, R. & Siam, G. (2006). “Policy options to improve water allocation efficiency: analysis on Egypt and Morocco”. Water International, 31, 320–337.
Heckelei, t. & britz, w. (2000). “Concept and explorative application of an eu-wide, regional agricultural sector model”. proceeding of the 65theaae seminar, bonn, 29-31.
Heckelei, T. (2002). “Calibration and Estimation of Programming Models for Agricultural Supply Analysis”. University of Bonn.
Howitt, R. E. (1995). “Positive mathematical programming”. American Journal of Agricultural Economic, 77, 329-342.
Howitt, R. E. (1995). “Acalibration method for agricultural economic production models”. Journal of agricultural economics, 46 (2), 147-159.
Howitt, R. E., Medellin-Azuara, J., MacEwan, D. & Lund, J. R. (2012). “Calibrating disaggregate economic models of agricultural production and water management”. Environmental Modeling & Software, 38, 244-258.
Medellan-Azuara, J., Harou, J. J. & Howitt, R. E. (2010). “Estimating economic value of agric`ultural water under changing conditions and the effects of spatial aggregation”. Science of the Total Environment, 408, 5639–5648.
Paris, Q. & Howitt, R. E. (1998). “An analysis of ill-posed production problems using Maximum Entropy. American”. Journal of Agricultural Economics, 80 (1), 124-138.