با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور

3 کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه پیام نور

چکیده

یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی توسعه کشاورزی در مناطق روستایی، عدم استفاده بهینه از عوامل تولید به‌ویژه زمین و آب است که با مسئله خرد بودن و پراکندگی اراضی متعلق به هر یک از بهره‌برداران در ارتباط می‌باشد. برای حل این چالش در کشورهای مختلف از سیاست‌های یکپارچه سازی اراضی به عنوان یک راه‌حل منطقی و قابل اجرا استفاده شده است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر یکپارچه سازی اراضی کشاورزی بر بهره‌وری کشاورزی شهرستان شازند می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی می‌باشد و برای گردآوری داده‌ها از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) استفاده شده است. به علت وجود تعداد محدود روستاهایی که در آنها طرح یکپارچه سازی انجام گرفته و همچنین بنا بر نظر کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان شازند، دو روستای حمریان و مهاجران خاک به عنوان نمونه انتخاب گردیده‌اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش‌های آماری آزمون ناپارامتری ویلکاکسون (مقایسه دوره زمانی قبل و بعد)، آزمون فریدمن، آزمون کالماگوروف – اسمیرنوف و آزمون تی تست جفتی و مستقل استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که تفاوت معناداری در دوره قبل و بعد از اجرای طرح در تعداد قطعات اراضی هر بهره‌بردار، سطح زیر کشت و همچنین عملکرد گندم و جو، مساحت تحت پوشش آبیاری تحت فشار، هزینه استفاده از ماشین آلات برای شخم، کرت بندی، مرزکشی، نهرکشی و فاروزنی، هزینه آماده سازی زمین، هزینه‌های کاشت، میزان استفاده از ماشین آلات برای کودپاشی و بذرپاشی، میزان استفاده از ماشین آلات در برداشت، میزان استفاده از ماشین آلات در حمل محصول، میزان استفاده از سموم، میزان استفاده از کارگر و همچنین میزان مصرف آب به‌وجود آمده و این امر توانسته است تغییرات مهمی در بهره‌وری عوامل تولید ایجاد کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Land Consolidation on the Agricultural Sector Productivity; Case Study of Shazand City

نویسندگان [English]

  • Hadi Ghaffari 1
  • Ali Younessi 2
  • Atena Abedini 3

چکیده [English]

One of the main challenges facing agricultural development in rural areas is the lack of efficient use of the factors of production, particularly land and water with the wisdom and the distribution of land belonging to each of the beneficiaries to be associated. To solve this challenge in different countries land consolidation policies as a logical and workable solutions have been used. The purpose of this study is to check the impact of the land consolidation on Shazand city agricultural productivity. The type of research is practical and the method used is descriptive – analytical and for collecting data the library and field methods (questionnaires and interviews) were used. Due to the limited number of villages where the land consolidation project has done, two villages by the name of Homriyan and Mohajerane Khak were selected. To analyze data, statistical methods of Wilcaxon nonparametric test, Friedman test, Chi-square test, Kolmogorov–Smirnov test, and paired and independent t-test are used. The results show that there are significant differences in the number of pieces of land of each beneficiary, the area under cultivation, wheat and barley operation, the area under pressurized irrigation systems, the cost of machinery to plow, plot layout, the cost of land preparation, planting costs, the use of machines for fertilizer and seeding, harvesting and transportation, the use of pesticides and workers as well as the amount of water consumption in the period before and after the land consolidation project. All these could be able to make important changes in the productivity of factors of production.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land Consolidation
  • Shazand City
  • Productivity
  • Agricultural Sector
  • Production Cost
امیرنژاد، حمید و رفیعی، حامد (1388). "بررسی عوامل مؤثر در پذیرش یکپارچه سازی اراضی شالی کاران در روستاهای منتخب استان مازندران". علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال سیزدهم، شماره 48، 338-329.
انوشیروانی، احمد (1388). "نگرشی بر روند یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و آثار اقتصادی آن بعد از انقلاب اسلامی". مجله اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 8 و 7، 256-249.
تهامی پور، مرتضی و شاهمرادی، منوچهر (1386). "اندازه گیری رشد بهره‌وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی و بررسی سهم آن از ارزش افزوده". مجموعه مقالات ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد، انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
جمشیدی، علیرضا و امینی، امیر مظفر (1388). "نقش ترویج و آموزش کشاورزی در ایجاد تمایل کشاورزان به اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی (مطالعه موردی در استان ایلام)". مجموعه مقالات سومین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
جمشیدی، علیرضا؛ تیموری، مصطفی؛ حاضری، محمد و روستا، کوروش (1388). "عوامل مؤثر بر مشارکت کشاورزان در اجرای طرح‌های یکپارچه سازی اراضی استان ایلام: مطالعه موردی شهرستان شیروان و چراودل". فصلنامه روستا و توسعه، شماره 1، 127–109.
درخشان فر، فرشته (1390). "تحلیل و بررسی مسائل و مشکلات کشاورزان در طرح یکپارچه سازی اراضی کاربرد روش PRA مطالعه موردی، شهرستان لنگرود". تهران: دانشگاه پیام نور، دانشکده علوم پایه و کشاورزی مرکز تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی.
رستمی، شاه بختی؛ و طالشی، مصطفی؛ خنجری، فروزان و صداقت، مهدی (1387). "بررسی عوامل فرهنگی – اجتماعی مؤثر در عدم یکپارچه سازی اراضی کشاورزی نمونه موردی: دهستان پشت دربند". فصلنامه جغرافیا، شماره 16، 115–91.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا (1367). "زمینه‌های انجام یکپارچه سازی اراضی زراعی در جهان با تأکید بر ایران". مجموعه مقالات اولین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، زاهدان، سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، 372-369.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا (1377). "ارزیابی طرح‌های یکپارچه سازی اراضی کشاورزی". فصلنامه علمی پژوهشی مدرس علوم انسانی، شماره 8، 149–131.
شیرزاد، حسین (1376). "فرایند یکپارچه سازی اراضی در بین شالیکاران استان مازندران، کاربرد تئوری بنیانی". شیراز: دانشگاه شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی.
طالعی، علیرضا (1386). "آمار و احتمالات". انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ سوم.
عینالی، جمشید؛ فراهانی، حسین و سهرابی وفا، سمیرا (1392). "ارزیابی نقش یکپارچه سازی اراضی کشاورزی در بهبود تولید در بهره‌برداری‌های آبی: دهستان خرارود، شهرستان خدابنده". فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره 1، 58–53.
قادر مرزی، زهره (1390). "بررسی شاخص‌های بهره‌وری و فقر در بخش کشاورزی در مناطق روستایی ایران (مطالعه موردی، شهرستان دهگلان) ". دانشگاه تربیت معلم، دانشکده علوم جغرافیایی، پایان نامه کارشناسی ارشد.
کتایون، علیزاده و کیخا، زهرا (1389). "تأثیر یکپارچه سازی اراضی بر عملکرد محصولات کشاورزی دهستان لوتک شهرستان زابل". فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، شماره 3، 152–139.
کشاورز، مرضیه و کرمی، عزت اله (1391). "واکاوی ناامنی غذایی در جوامع روستایی ایران با به کارگیری نظریه آمارتیا سن: راهکارهایی برای ترویج". مجموعه مقالات چهارمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران، کرج.
کورتز، نورمن (1384). "آمار در علوم اجتماعی". حبیب اله تیموری، نشر نی، چاپ چهارم.
محسنی، رضاعلی (1382). "نوسازی و یکپارچه سازی اراضی کشاورزی در فرایند توسعه". فصلنامه اقتصاد تعاون، شماره 146، 71-62.
منصورفر، کریم (1382). "روش‌های آماری". انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم.
یاسوری، مجید (1386). "مقدمه‌ای بر اقتصاد روستایی با تأکید بر بخش کشاورزی". مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی (به نشر).
یاسوری، مجید؛ جوان، جعفر و صابونچی، زهره (1391). "بررسی آثار اجتماعی طرح‌های یکپارچه سازی اراضی در نواحی روستایی (نمونه روستاهای شهرستان اراک) ". نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی (دانشگاه تبریز)، شماره 40، 208–201.            
Aslan. S. T., Gundogdu. K. S., Yaslioglu, E., Kirmikil. M. and Arici, I. (2007). “Personal, physical and socioeconomic factors affecting farmer’s adoption of land consolidation”. Spanish Journal of Agricultural Research, 5 (2), 204 – 213.
Demetriou. D., Stillwell. J. & See. L. (2010). “Towards an Integrated Planning and Decision Support System (IPDSS) for Land Consolidation”. Joint FIG Commission 3 and Commission 7 Workshop “Information and Land Management. A Decade after the Millennium” 15-17 November 2010, Sofia, Bulgaria.
Eberlin. R. (2009). “FAOʾs Experience with Land Development Instruments in Europe ". Galicia 2009.
Gonzales Garcia, I. (2007). “Land Consolidation in Spain: The Land Registry Perspective. Effective and Sustainable land Management- A Permanent Challenge for Each Society”. UNECE WPLA Workshop, Session III-Social and Constitutional Dimension of Land Management, Munich, May 24-25.
IEG World Bank (2011). “Growth and Productivity in Agriculture and Agribusiness”. The Independent Evaluation Group, Washiton D. C. http://siteresources. worldbank. org/EXTGPAA/Resources/Agribusiness_eval. pdf
Lisec. A., Sevatdal. H., Bjerva, Q. J. & Ferlan, M. (2012). “Comparative Analysis between Slovenia and Norway”. FIG Working Week, The institutional framework of land Consolidation.
Pasakarnis. G. & Maliene. V. (2010). “Towards Sustainable Rural Development in Central and Eastern Europe: Applying Land Consolidation”. Land Use Policy, 27 (2):545 - 549
Vitikainen. A. (2004). “An Overview of Land Consolidation in Europe”. Nordic Journal of Surveying and Real Estate Research, 1, 25–43.
Wu, Z., Liu, M. & Davis, J. (2005). “Land Consolidation and Productivity in Chinese Household Crop Production”. China Economic Review, 16, 28–49.
Zou, X., Luo, M., Su, W., Li, D., Jing, Y., Ju. Z. & Wang. J. (2008). “Spatial Decision Support System for the Potential Evaluation of Land Consolidation Projects”. WSEAS Transactions on Computers, 7 (7), 88–104.