نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• مجید آقایی

دانشیار اقتصاد مالی و انرژی و عضو هیات علمی دانشگاه مازندران

چکیده

سرمایه‌گذاری سبز به‌عنوان ابزاری کلیدی برای دستیابی به رشد اقتصادی و توسعه پایدار و مقابله با تغییرات اقلیمی، در اقتصادهای وابسته به منابع طبیعی با چالش‌های خاصی مواجه است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر توسعه مالی بر سرمایه‌گذاری سبز با در نظر گرفتن نقش تعدیل‌کننده فراوانی منابع طبیعی در 133 کشور در حال توسعه غنی از منابع طی دوره 1990 تا 2021 انجام شد. تحلیل روابط غیرخطی و شناسایی آستانه‌های تأثیرگذاری در این تحقیق با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم پانل (PSTR) انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که رابطه میان توسعه مالی و سرمایه‌گذاری سبز ساختاری دو رژیمی دارد که حد آستانه رانت منابع طبیعی در آن حدود 3.22 درصد تولید ناخالص داخلی است. در رژیم اول (سطوح پایین رانت منابع)، توسعه مالی، رانت منابع، کیفیت نهادی، سرمایه انسانی، تولید ناخالص داخلی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی همگی اثر مثبت و معناداری بر سرمایه‌گذاری سبز دارند. در مقابل، در رژیم دوم (سطوح بالای رانت منابع)، اثر توسعه مالی و رانت منابع تضعیف شده و حتی منفی می‌شود که با فرضیه نفرین منابع همسو است. با این حال، کیفیت نهادی، سرمایه انسانی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در این شرایط اثرات مثبت قوی‌تری نشان می‌دهند و می‌توانند بخشی از پیامدهای منفی وفور منابع را خنثی کنند. یافته‌ها بیانگر آن است که گذار موفق به اقتصاد کم‌کربن در کشورهای وابسته به منابع، مستلزم ترکیب توسعه مالی با ارتقای کیفیت نهادی، تنوع‌بخشی اقتصادی، تقویت سرمایه انسانی و جذب مؤثر سرمایه‌گذاری خارجی است.

کلیدواژه‌ها

• فراوانی منابع طبیعی(نفرین منابع)
• توسعه مالی
• سرمایه‌گذاری سبز
• مدل PSTR
• کشورهای در حال توسعه برخوردار از منابع

موضوعات

• توسعه مالی

عنوان مقاله [English]

The Role and Impact of Natural Resource Abundance on the Relationship between Financial Development and Green Investment

نویسنده [English]

• Majid Aghaei

Associate professor of financial and energy economics at university of Mazandaran

چکیده [English]

Green investment, as a key instrument for achieving economic growth, sustainable development, and combating climate change, faces unique challenges in resource-dependent economies. This study examines the impact of financial development on green investment, with a specific focus on the moderating role of natural resource abundance, using data from 133 resource-rich developing countries over the period 1990–2021. Nonlinear relationships and threshold effects were analyzed using the Panel Smooth Transition Regression (PSTR) model. The results reveal a two-regime structure in the relationship between financial development and green investment, with the estimated threshold for natural resource rents at approximately 3.22% of GDP. In the first regime (low resource rents), financial development, resource rents, institutional quality, human capital, GDP, and foreign direct investment all exhibit positive and significant effects on green investment. In contrast, in the second regime (high resource rents), the effects of financial development and resource rents weaken and even turn negative, consistent with the resource curse hypothesis. However, institutional quality, human capital, and foreign direct investment demonstrate stronger positive effects in this regime, indicating their capacity to mitigate some of the adverse consequences of resource abundance. The findings suggest that a successful transition to a low-carbon economy in resource-dependent countries requires combining financial development with institutional strengthening, economic diversification, human capital enhancement, and effective attraction of foreign direct investment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Natural resource abundance (resource curse)
• financial development
• green investment
• PSTR model
• natural resource-rich developing countries