با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری اقتصاد اسلامی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

2 دانشیار گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

چکیده

تمرکز سیاست‌های توسعه در نظام سرمایه‌داری بر رشد اقتصادی، رویکردهای گوناگون معنویت‌گرایی را تحت‌تأثیر جدی خود قرار داده است؛ سوای انگیزه‌های اولیه کنترل‌کننده مخاطرات در ترویج اندیشه سرمایه‌داری، گسترش معنویت‌های نوظهور و تغییرات روزافزون ایجاد شده در ساختار مفهومی معنویت، بستر مناسبی برای تبدیل معنویت به ابزاری مهم برای اهداف نظام سرمایه‌داری فراهم ساخته است؛ در این میان ماهیت و چگونگی روابط متقابل میان معنویت و رشد اقتصادی و نیز نحوه اثرپذیری آنها از یکدیگر، از عناصر ضروری برای شناخت و تحلیل اقتصاد سرمایه‌داری به شمار می‌رود. در این مقاله با بررسی و تحلیل اسناد ناظر به رویکردهای معنویت‌گرا در ادبیات سرمایه‌داری، روابط فی‌مابین و نیز نحوه تأثیر و تأثر معنویت و رشد اقتصادی تبیین شد. بر این ‌اساس مشخص شد، سیاست‌های رشد محور در ادبیات سرمایه‌داری، چگونه با سوءاستفاده از مفاهیم شخصی‌سازی ‌شده از معنویت، بستر لازم برای کالاسازی عناصر معنوی را فراهم و تعالی روحانی بشر را از مسیر سود محوری دنبال می‌کند. تلاش برای مصرف تظاهری و استفاده از ثروت برای نشان دادن قدرت و برتری بر طبقات پایین‌تر، سرمایه را نه به‌عنوان ابزار ارتقای معنویت اجتماعی بلکه به‌مثابه ابزار سلطه تبدیل کرده است. این امر تحریف معنویت از مفاهیم دینی و آسیب‌های مضاعف بر کیفیت و کمیت رشد اقتصادی را به‌دنبال داشته است. در این پژوهش نحوه اثرپذیری متقابل معنویت و رشد اقتصادی با توجه به مفاهیم، کارکردها، بسترها و شواهد موجود در جغرافیای نظام سرمایه‌داری به‌صورت مجزا مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد هر یک از عناصر معنویت و رشد، به‌صورت مستقل اثرات معنی‌داری را بر یکدیگر اعمال می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationships and How Interactions between Spirituality and Economic Growth in the Capitalist Literature

نویسندگان [English]

  • javad arbab 1
  • seyed reza hoseini 2

1 Graduated with a PhD in Islamic Economics from the Research Institute of Hawzah and University.

2 Associate Professor of the Department of Economics of the Research Institute of Hawzah and University

چکیده [English]

The focus of the development policies of the capitalist economy on axial growth has seriously influenced the various approaches of spiritualism; Apart from the initial motivations for controlling the dangers of violent desires in promoting capitalist thought, the spread of emerging spiritualities, as well as the ever-increasing changes in the conceptual structure of spirituality, provided a good platform for turning spirituality an important tool for capitalist goals. Among these, the nature and manner of the interrelationships between spirituality and economic growth, as well as how they affect each other, are essential elements for understanding and analyzing the capitalist economy. In this article, by examining and analyzing the documents related to spiritualist approaches in the capitalist literature, the relations between them as well as the effect of spirituality and economic growth were explained. Accordingly, it became clear that growth-oriented policies in the capitalist literature, on the one hand, by abusing the personalized concepts of spirituality, provide the necessary basis for the commodification of spiritual elements and pursue human spiritual excellence through profit-oriented path. The pursuit of ostentatious consumption and the use of wealth to demonstrate power and superiority over the lower classes has turned capital not as a means of promoting social spirituality but as a means of domination. The results show that each of the elements of spirituality and growth independently exert significant effects on each other

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capitalist Economy
  • Development
  • Economic Growth
  • Pretentious Consumption
  • Spirituality
آجیلی، هادی و کاظمی، حجت (1395). "نظام سرمایه‌داری؛ برسازی هویت مطلوب و تأثیر آن بر جامعه ایرانی". جامعه‌شناسی تاریخی، دوره 8، شماره 1، 30-1.
ارزانی، حبیب الله (1388). معنویّت مسیحی. فصلنامه اخلاق, دوره 5، شماره 18، 160-130.
اوجلی، انریکو؛ مورفی، کریگ و مشیرزاده، حمیرا (1373). "کاربرد دیدگاه گرامشی در روابط بین‌الملل با نگاهی به رابطه ایالات متحده با جهان سوم". راهبرد، شماره 5، از 208-179.
بهشتی، مونا؛ معمارنژاد، عباس؛ ترابی، تقی و حسینی، سید شمس‌الدین (1400). "بررسی رابطه علّیت پویا میان آزادسازی تجارت، توسعه مالی و رشد اقتصادی در منتخبی از کشورهای جهان (با رویکرد نوین بر شاخص توسعه مالی)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 11، شماره 44، 62-37.
پاسبانی صومعه، ابوالفضل و متوسلی، محمود (1391). "مصرف تظاهری در آرای تورستین وبلن و موضوع پس‌انداز". تحقیقات اقتصادی، دوره 47، شماره 98، 241-205.
تودارو، مایکل (1387). "توسعه اقتصادی در جهان سوم". ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران، مؤسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه، چاپ هشتم.
سقای بی‌ریا، محمدناصر (1378). "نقش معنویت در زندگی و میدان رزم". حصون، شماره 16، از100-77.
شاکرنژاد احمد (1391). "روان‌شناسی غربی و پشت پرده معنویت". ماهنامه سیاحت غرب، پیاپی ۱۰۷، 109-92.
شریفی، سیدمحمدرضا؛ حقیقت، علی؛ ابراهیمی، مهرزاد؛ امینی‌فرد، عباس (1401). "بررسی اثر توسعه مالی و مالیات بر اقتصاد زیرزمینی؛ مطالعه موردی ایران". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 12، شماره 46، 88-67.
عسگری، محمدمهدی و توحیدی نیا، ابوالقاسم (1386). "تأثیر سرمایه اجتماعی بر رشد و توسعه اقتصادی". دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، دوره 4، شماره 8، 121-101.
کشاورز شکری، عباس (1380). "منفعت مادی؛ مهارکنندة هوای نفسانی". کتاب ماه علوم اجتماعی، دی و بهمن، شماره 51 و 52، ‎26-23.
متوسلی محمود (1382). "توسعه اقتصادی". سمت، تهران، اول.
میرجلیلی، سید حسین و صفری، امید (1398). "رشد اقتصادی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت". تهران، مرکز الگوی پیشرفت.
وبلن تورستاین (1383). "نظریه طبقه مرفه". ترجمه فرهنگ ارشاد، نشر نی، تهران.
هانت، ای کی (1381). "تکامل نهادها و ایدئولوژی‌های اقتصادی مالکیت و رسالت". ترجمه سهراب بهداد، تهران، آگاه.
همتیان اسحاقی، علیرضا (1385). "تحقیق و تاریخ: مسیحیت در غرب". کیهان فرهنگی، شهریور و مهر شماره ۲۳۹ و ۲۴۰، 51-44.
هیرشمن، آلبرت (1379). "هواهای نفسانی و منافع: اسـتدلال‌های‌ سیاسی به طرف‌داری از سرمایه‌داری پیش از اوج‌گیری". ترجمه محمد مال جو، نشر شیرازه، تهران.
 
 
 
 
Acemoglu, D. (2012). “Introduction to Economic Growth”. Journal of Economic Theory, 147, 545–550.
Aldrige, S., Halpern, D. & Filzkpatrick, S. (2002). “Social Capital”. A Discussion Paper, Performance & Innovation Unit.
Barro R. & McCleary, R. (2003). “Religion and Economic Growth”. National Bureau of Economic Research, 1050 Massachusetts Avenue Cambridge, MA 02138 May 2003.
Beck, C. (1986). “Education for Spirituality”. Interchange, 17, 148–156.
Blanchard, O. (2000), “Macroeconomics”. 2nd ed. , USA: Prentice-Hall.
Butterworth, E. (2011). “Spiritual Economics”, 2nd ed, Unity School of Christianity, Unity Village, Mo.
Callois, J. M. & Angeron, V. (2004). “On the Role of Socail Capital on Local Economic Development”. AES Coference.
Carrette, J. & King, R. (2004). “Selling Spirituality: The Silent Takeover of Religion”. Routledge, London.
Clugston, R. (2013). “The Earth Charter, Spirituality and Sustainable”. Available in: www.iop.or.jp › Documents › 1626 › [155-170]Journal 26_Clugston.pdf.
Eisenstein, Ch. (2011). “Sacred Economics: Money, Gift, and Society in the Age of Transition”. Evolver Editions.
Glaesery, E. (2001). “The Formation of Social Capital”. Harvard Univ. & NBER.
Hoevel, C. (2011). “Spiritual Meaning of the Economic Crisis”. Handbook of Spirituality and Business, 197-203.
Iannaccone, L. (1990). “Religious Practice: A Human Capital Approach”. Journal for the Scientific Study of Religion, 29, 297-314.
Kasser, T. (2011). “Materialistic Value Orientation”. in L. Bouckaert and L. Zsolnai (Eds.): The Palgrave.
Killpatrick, S. (2002). “Learning & Building Social Capital in a Community of Family Farm Business”. University of Tasmania.
Liu, A. (2003). “Index Correlation, Measurement Reliability and Biased Estimation.
Palmer, D. & Wong, M. (2013). “Clarifying the Concept of Spiritual Capital”. Conference on the Social Scientific Study of Religion, Chinese University of Hong Kong, 10-13.
Roosevelt, M. (2014). “The Spiritual Capital”. Oxford Handbook of Christianity and Economics.
Rosé, J. J. & Lépineux, F. (2011). “Globalization” in L. Bouckaert and L. Zsolnai (Eds.): The Palgrave Handbook of Spirituality and Business. London: Palgrave-Macmillan, 219–226.
Sloman, J. (2001). “Essentials of Economics”. 2nd ed. England: Pearson Education Limited.
Smulders, S. & Beugelsdijk, S. (2004). “Social Capital & Economic Growth”. Tilburg Univ.
Solow, Robert M. (1956). “A Contribution to the Theory of Economic Growth”. The Quarterly Journal of Economics, Oxford University Press, 70(1), 65-94.
Swinton, J. (2001). “Spirituality and Mental Health Care”. Jessica Kingsley.
Tillich, P. (1988). “The Spiritual Situation in Our Technical Society”. Mercer University Press, Macon, Georgia.
Todaro, M. P. & Smith, S. C. (2011). “Economic Development”. Eleventh Edition Essex Pearson Education Limited.
Tyndale, W. (2006). “Visions of Development: Faith-Based Initiatives Hampshire”. Community Development Journal, 43(2), 254-256.
www.metanexus.net/archive/spiritualcapitalresearchprogramlabout_overview.asp.html Accessed 27 Sep. 2012. (own emphasis).
Zamagni, S. (2011a). “Avarice” in L. Bouckaert and L. Zsolnai (Eds.): The Palgrave Handbook of Spirituality and Business”. London: Palgrave-Macmillan.
Zamagni, S. (2011b). “Civil Economy” in L. Bouckaert and L. Zsolnai (Eds.): The Palgrave Handbook of Spirituality and Business”. London: Palgrave-Macmillan