با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

2 استادیار، گروه اقتصاد، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

3 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

نرخ ارز به عنوان واسط میان اقتصاد داخلی و خارجی، یکی از مهمترین متغیرهای کلان اقتصادی است. از این رو، تکانه‌های نرخ ارز از طریق تأثیرگذاری بر قیمت‌های صادراتی و وارداتی در ترکیب با قیمت‌های داخلی، می‌تواند بر درآمد، مخارج مصرفی و نهایتاً رفاه خانوارها تأثیر بگذارد. هدف اصلی این مقاله، بررسی تأثیر تکانه‌های نرخ ارز بر رفاه خانوارها در ایران از طریق معیارهای تغییرات معادل (EV) و تغییرات جبرانی (CV) است. بدین منظور، با توجه به قابلیت‌های‌ مدل‌ تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) نسبت به مدل‌های تک معادله‌ای، مدل تعادل عمومی قابل محاسبه استاندارد بر مبنای داده‌های ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390، کالیبره شده و با شبیه‌سازی افزایش نرخ ارز، تغییرات رفاه خانوارهای شهری و روستایی مقایسه گردیده است. نتایج نشان می‌دهد که افزایش نرخ ارز، رفاه خانوارهای شهری و روستایی را کاهش داده و تأثیر‌پذیری خانوارهای شهری بیش از خانوارهای روستایی است. هرچه تکانه افزایش نرخ ارز شدیدتر باشد، کاهش رفاه بیش‌تری را به دنبال دارد. از این رو، در برنامه‌ریزی و اقدامات حمایتی در جهت کاهش اثرات نامطلوب شوک‌های نرخ ارز، بایستی تفاوت کاهش رفاه در مناطق شهری و روستایی مدِنظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Exchange Rate Shocks on Households Welfare in Iran: A CGE Approach

نویسندگان [English]

  • Mirfarhad Sadigh Mohammadi 1
  • Ahmad Sarlak 2
  • Seyyed Abbas Najafizadeh 2
  • Mohammad Hassanzadeh 3

1 Ph.D Student in Economics, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran

2 Assistant Professor, Department of Economics, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran

3 Associate Professor, Department of Economics, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

چکیده [English]

Exchange rate as an interface between domestic and foreign economies, is one of the most important macroeconomic variables. Thus, exchange rate shocks can affect the income, consumption expenditure, and eventually, welfare of households via affecting export and import prices in combination with domestic prices. The objective of this paper is to investigate the effect of exchange rate shocks on the welfare of households in Iran using equivalent variation (EV) and compensating variation (CV) criteria. Due to the strengths of computable general equilibrium (CGE) models compared to single-equation models, we have calibrated a standard CGE model based on social accounting matrix (SAM) for the year 2011, and have compared changes in the welfare of urban and rural households via simulation of the exchange rate increase. The results show that exchange rate increase lowers the welfare of urban and rural households, and this effect is stronger for urban households than rural households. Stronger exchange rate shocks lead to greater welfare losses. Therefore, differences in welfare loss between urban and rural households must be taken into account in plans and protective measures aimed to mitigate the negative impacts of exchange rate shocks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Exchange Rate
  • Computable General Equilibrium (CGE) Model
  • Households Welfare
ابراهیمی، محسن؛ ممی‌پور، سیاب و موحدی، سید فرهاد (1397). "بررسی اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز واقعی بر مصرف بخش خصوصی در ایران: رویکرد NARDL". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 26، شماره 87، 345-309.
ابوالحسن بیگی، هانا؛ کازرونی، علیرضا؛ برقی اسگویی، محمد مهدی و اصغرپور، حسین (1398). "اثر بی‌ثباتی تورمی بر رابطه نرخ ارز با تراز تجاری ایران: رویکرد غیرخطی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 10، شماره 37، 64-51.
امیری، حسین؛ صالحی کمرودی، محسن و پاسبان، فاطمه (1399). "ارتباط متغیرهای نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ سود بانکی با رشد اقتصادی در قالب مدل Panel-VAR؛ شواهدی از کشورهای مسلمان". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 10، شماره 40، 108-93.
توکلی، اکبر و سیاح، محسن (1389). "تأثیر نوسانات نرخ ارز بر فعالیت‌های اقتصادی کشور". فصلنامه پول و اقتصاد، شماره 4، 77-59.
جلایی، سید عبدالمجید؛ نجاتی، مهدی و باقری، فرخنده (1395). "بررسی تأثیر تکانه‌های نرخ ارز بر سرمایه‌گذاری و اشتغال در ایران با رهیافت مدل‌های تعادل عمومی قابل محاسبه". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال 16، شماره 2، 220-201.
حسن‌زاده، محمد؛ صادقی، حسین؛ یوسفی، علی؛ سحابی، بهرام و قنبری، علی (1391). "بررسی اثرات نوسان قیمت نفت بر رفاه خانوارها در دهک‌های مختلف درآمدی: رهیافت مدل تعادل عمومی قابل محاسبه". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال 12، شماره 4، 77-55.
حسینی دولت آبادی، سید مهدی و طاهری‌فرد، علی (1394). "اثر شوک مثبت نرخ ارز بر تولید ناخالص ملی". فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 22، شماره 81، 186-171.
دانش جعفری، داوود؛ سردار شهرکی، علی؛ اثنی عشری، هاجر و حاتمی، یحیی (1392). "تأثیر تکانه‌های نرخ ارز بر چالش‌ها و چشم‌اندازهای بخش صنعتی ایران". فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، سال 1، شماره 1، 104-93.
رحیمی‌نیا، هیوا و اکبری مقدم، بیت‌اله (1395). "آثار اصلاح یارانه‌ها بر نابرابری رفاهی در ایران (مدل‌سازی CGE و شاخص تغییرات معادل EV)". فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دوره 5، شماره 17، 271-243.
رضائی،عباسعلی؛ رئیس‌پور، علی؛ زایند‌ه رودی، محسن و جلائی، سیدعبدالمجید (1399). "تأثیر تکانه‌های نرخ ارز بر روی آزمون برابری قدرت خرید: با استفاده از رهیافت NARDL". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 10، شماره 40، 92-77.
زمان‌زاده، حمید و الحسینی، صادق (1391). "اقتصاد ایران در تنگنای توسعه". تهران: نشر مرکز، چاپ اول.
سامتی، مرتضی؛ خانزادی، آزاده و یزدانی، مهدی (1389). "بررسی فرضیه وجود اثرات متقارن شوک‌های نرخ ارز بر سطح تولید و قیمت (مطالعه موردی: کشورایران)". فصلنامه پول و اقتصاد، شماره 4، 57-35.
سعادت، رحمان؛ عرفانی، علیرضا و جودکی، حدیث (1395). "تأثیر نوسانات نرخ ارز بر صادرات ایران به ونزوئلا". مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 51، شماره 3، 609-595.
شهرکی، مهدی؛ بهبودی، داوود و قادری، سیمین (1389). "بررسی تأثیر پس‌انداز خانوار بر سرمایه‌گذاری و مصرف در ایران (مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر)". فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، دوره 7، شماره 3، 94-67.
صامتی، مجید و ایزدی، سعیده (1393). "اثر رفاهی تورم بر دهک‌های هزینه‌ای مختلف خانوارهای شهری استان اصفهان". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 19، شماره 59، 152-117.
طیبی، سید کمیل و مصری نژاد، شیرین (1385). "روش شناسی مدل تعادل عمومی قابل محاسبه‌ (CGE) تئوری و کاربرد". فصلنامه بررسی‌های اقتصادی، دوره 3، شماره 1، 132-103.
غفاری، هادی؛ جلولی، مهدی و چنگی آشتیانی، علی (1392). "بررسی و پیش‌بینی آثار افزایش نرخ ارز بر رشد اقتصادی بخش‌های عمده‌ی اقتصاد ایران (1393-1355)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال 3، شماره 10، 58-41.
فولادی، معصومه (1391). "بررسى اثر تغییرات نرخ ارز بر سطح قیمت‌ها، تولید، صادرات و واردات بخش‌هاى مختلف اقتصادى با استفاده از یک مدل تعادل عمومى". فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، سال 17، شماره 2، 148-127.
کریمی، محمد شریف؛ امام وردی، قدرت اله و کریمی، مجتبی (1393). "ارزیابی هزینه رفاهی ناشی از اثرات افزایش نرخ ارز و قیمت حامل‌های انرژی بر هزینه‌های رفاهی مصرف‌کننده در ایران". فصلنامه علوم اقتصادی، سال 8، شماره 26، 157-133.
متوسلی، محمود و فولادی، معصومه (1385). "بررسی آثار افزایش قیمت جهانی نفت بر تولید ناخالص داخلی و اشتغال در ایران با استفاده از یک مدل تعادل عمومی محاسبه‌ای". مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 76، 76-51.
محسنی زنوزی، سید جمال‌الدین؛ فیضی ینگجه، سلیمان و موسوی، اکرم (1396). "اثر نرخ ارز و نااطمینانی نرخ ارز بر مصرف داخلی در ایران". فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، سال 4، شماره 3، 214-195.
یحیی آبادی، ابوالفضل؛ صمدی، سعید و جهانتیغ الهی، مصطفی (1392). "تحلیل تغییرپذیری قیمت نفت، نرخ ارز و تحریم اقتصادی بر روی رشد اقتصادی". مجموعه مقالات اولین همایش الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
 
Adewuyi, A. O. & Akpokodje, G. (2013). “Exchange Rate Volatility and Economic Activities of Africa’s Sub-Groups”. The International Trade Journal, 27(4), 349-384.
Alagidede, P. & Ibrahim, M. (2016). “On the Causes and Effects of Exchange Rate Volatility on Economic Growth: Evidence from Ghana”. Journal of African Business, 18(2), 169-193.
Arize, A. C., Osang, T. & Slottje, D. J. (2000). “Exchange Rate Volatility and Foreign Trade: Evidence from Thirteen LDCs”. Journal of Business and Economic Statistics, 18(1), 10-17.
Arrow, K. J. & Debreu, G. (1954). “Existence of Equilibrium for a Competitive Economy”. Econometrica, 22, 265-290.
Assery, A. & Peel, D. A. (1991). “The Effects of Exchange Rate Volatility on Exports”. Economics Letters, 37(2), 173-177.
Bacchetta, P. J. & Van Wincoop, E. (2000). “Does Exchange Rate Stability Increase Trade and Welfare?”. American Economic Review, 90, 1093,1109.
Bahmani-Oskooee, M., Kutan, A.M. & Xi, D. (2015). “Does Exchange Rate Volatility Hurt Domestic Consumption? Evidence from Emerging Economies”. International Economics, 144, 53-65.
Belke, A. & Kaas, L. (2004). “Exchange Rate Movements and Employment Growth: An OCA Assessment of the CEE Economies”. Empirica, 31(2-3), 247-280.
Belke, A. & Setzer, R. (2004). “Exchange Rate Volatility and Employment Growth: Empirical Evidence from the CEE Economies”. IZA Discussion Paper 1038.
Benigno, P. (2001). “Price Stability with Imperfect Financial Integration”. CEPR Discussion Paper 2854.
Bergin, P. R., Shin, H. C. & Tchakarov, I. (2007). “Does Exchange Rate Variability Matter for Welfare? A Quantitative Investigation of Stabilization Policies”. European Economic Review, 51, 1041-1058.
Bredin, D., Fountas, S. & Murphy, E. (2003). “An Empirical Analysis of Short Run and Long Run Irish Export Functions: Does Exchange Rate Volatility Matter?”. International Review of Applied Economics, 17(2), 193-208.
Burfisher, M. E. (2016). “Introduction to Computable General Equilibrium Models”. New York: Cambridge University Press, Second Edition.
Cardenete, M. A., Guerra, A. I. & Sancho, F. (2017). “Applied General Equilibrium: An Introduction”. Springer Texts in Business and Economics, Second Edition.
Chebbi, H. E. & Olarreaga, M. (2019). “Investigating Exchange Rate Shocks on Agricultural Trade Balance: The Case of Tunisia”. The Journal of International Trade & Economic Development, 28(5), 628-647.
Clark, P. B., Tamirisa, N., Wei, S. J., Sadikov, A. & Zeng, L. (2004). “A New Look at Exchange Rate Volatility and Trade Flows”. International Monetary Fund: Washington D. C., IMF Occasional Paper 235.
Corsetti, G. & Pesenti, P. (2005). “International Dimensions of Optimal Monetary Policy”. Journal of Monetary Economics, 52, 281-305.
Danjuma, B. F., Shuaibu, U. & Sa’id, U. Y. (2013). “An Assessment of Exchange Rate Volatility and Inflation in Nigeria”. Journal of Emerging Issues in Economics, Finance and Banking, 1(4), 321-340.
Dervis, K., de Melo, J. & Robinson, S. (1982). “General Equilibrium Models for Development Policy”. New York: Cambridge University Press.
Devereux, M. B. (2004). “Should the Exchange Rate be a Shock Absorber?”. Journal of International Economics, 62, 359-378.
Devereux, M. B. & Engel, C. (2003). “Monetary Policy in the Open Economy Revisited: Price Setting and Exchange-Rate Flexibility”. Review of Economic Studies. 70, 765-783.
Dib, A. (2008). “Welfare Effects of Commodity Price and Exchange Rate Volatilities in a Multi-Sector Small Open Economy Model”. Bank of Canada Staff Working Papers.
Dixon, P. B., Parmenter, B. R., Powell, A. A. & Wilcoxen, P. J. (1992). “Notes and Problems in Applied General Equilibrium Economics”. Amsterdam: North-Holland.
Dornbusch, R. (1976). “Expectations and Exchange Rate Dynamics”. Journal of Political Economy, 84(6), 1161-1176.
Doyle, E. (2001). “Exchange Rate Volatility and Irish-UK Trade, 1979-1992”. Applied Economics, 33(2), 249-503.
Duasa, J. (2009). “Impact of Exchange Rate Shock on Prices of Imports and Exports: An Empirical Analysis”. Journal of Economic Cooperation and Development, 30(3), 99-114.
Elbushra, A. A., Elsheikh, O. E. & Salih, A. A. A. (2010). “Impact of Exchange Rate Reforms on Sudan’s Economy: Applied General Equilibrium Analysis”. African Journal of Agricultural Research, 5(6), 442-448.
Elsheikh, O. E., Elbushra, A. A. & Salih, A. A. A. (2012). “Impacts of Changes in Exchange Rate and International Prices on Agriculture and Economy of the Sudan: Computable General Equilibrium Analysis”. Sustainable Agriculture Research, 1(2), 201-210.
Gali, J. & Tommaso, M. (2005). “Monetary Policy and Exchange Rate Volatility in a Small Open Economy”. The Review of Economic Studies, 72(3), 707-734.
Gohin, A. (2005). “Decomposing Walfare Effects of CGE Model: an Exact, Superlative, Path Independent, Second Order Approximation”. In the 8th Conference on Global Economic Analysis, Lübeck, Germany.
Goodhart, C. A. & O'Hara, M. (1997). “High Frequency Data in Financial Markets: Issues and Applications”. Journal of Empirical Finance, 4(2-3), 73-114.
Hodrick, R. J. (1989). “Risk, Uncertainty, and Exchange Rates”. Journal of Monetary Economics, 23(3), 433-459.
Hosoe, N., Gasawa, K. & Hashimoto, H. (2010). “Textbook of Computable General Equilibrium Modelling: Programming and Simulations”. London: Palgrave Macmillan.
Johansen, L. )1960(. “A Multisectoral Study of Economic Growth”. Amsterdam: North-Holland.
Kandil, M. (2004). “Exchange Rate Fluctuations and Economic Activity in Developing Countries: Theory and Evidence”. Journal of Economic Development, 29(1), 85-108.
Kiyota, K. & Urata, S. (2004). “Exchange Rate, Exchange Rate Volatility and Foreign Direct Investment”. The World Economy, 27(10), 1501-1536.
Kollmann, R. (2005). “Macroeconomic Effects of Nominal Exchange Rate Regimes: New Insights into the Role of Price Dynamics”. Journal of International Money and Finance, 24, 275-292.
Levy-Yeyati, E. & Sturzenegger, F. (2003). “To Float or to Fix: Evidence on the Impact of Exchange Rate Regimes on Growth”. American Economic Review, 93(4), 1173-1193.
Liefert, W. & Persaud, S. (2009). “The Transmission of Exchange Rate Changes to Agricultural Prices”. United States Department of Agriculture, Economic Research Service, Economic Research Report 76.
Lofgren, H., Harris, R. L. & Robinson, S. (2002). “A Standard Computable General Equilibrium (CGE) Model in GAMS”. International Food Policy Research Institute.
Meese, R. A. & Rogoff, K. (1988). “Was It Real? The Exchange Rate Interest Rate Relation, 1973-1984”. Journal of Finance, 43(4), 933-948.
Melvin, M. & Yin, X. (2000). “Public Information Arrival, Exchange Rate Volatility, and Quote Frequency”. The Economic Journal, 110(465), 644-661.
Musila, J. & Al-Zyoud, H. (2012). “Exchange Rate Volatility and International Trade Flows in Sub-Saharan Africa: Empirical Evidence”. Journal of African Business, 13(2), 115-122.
Mussa, M. (1982). “A Model of Exchange Rate Dynamics”. Journal of Political Economy, 90(1), 74-104
Njindan Iyke, B. & Ho, S. (2018).“Real Exchange Rate Volatility and Domestic Consumption in Ghana”. Journal of Risk Finance, 19(5), 513-523.
Obstfeld, M. & Rogoff, K. (2000). “New Directions for Stochastic Open Economy Models”. Journal of International Economics, 50, 117-153.
Oseni, I. O. (2016). “Exchange Rate Volatility and Private Consumption in Sub-Saharan African Countries: A System-GMM Dynamic Panel Analysis”. Future Business Journal, 2, 103–115.
Petersen, T. W. (1997). An Introduction to CGE-Modelling and an Illustrative Application to Eastern European Integration with the EU”. http://www.dreammodel.dk/pdf/W199804.pdf.
Saha, S. & Zhang, Z. (2013).Do Exchange Rates Affect Consumer Prices? A Comparative Analysis for Australia, China and India”. Mathematics and Computers in Simulation, 93, 128-138.
Sani, I.A., Hassan, S. & Azam, M. (2016). “Effects of Exchange Rate Volatility on Output in Some Selected West Africa Countries”. International Journal of Development and Economic Sustainability, 4(1), 1-10.
Scarf, H. (1967). “The Approximation of Fixed Points of a Continuous Mapping”. SIAM Journal of Applied Mathematics, 15(5), 1328-1343.
Scarf, H. E. (1973). “The Computation of Economic Equilibria”. New Haven: Yale University Press.
Senay, O. & Sutherland, A. (2007). “Foreign Money Shocks and the Welfare Performance of Alternative Monetary Policy Regimes”. Scandinavian Journal of Economics, 109(2), 245-266.
Serven, L. (2003). “Real Exchange Rate Uncertainty and Private Investment in LDCS”. Review of Economics and Statistics, 85(1), 212-218.
Shoven, J. B. & Whalley, J. (1992). “Applying General Equilibrium”. New York: Cambridge University Press.
Stockman, A. (1987). “The Equilibrium Approach to Exchange Rates”. Economic Review. Federal Reserve Bank of Richmond, 6(1), 13-31.
Sutherland, A. (2005). “Incomplete Pass-through and the Welfare Effects of Exchange Rate Variability”. Journal of International Economics. 65, 375-399.
Tenreyro, S. (2007). “On the Trade Impact of Nominal Exchange Rate Volatility”. Journal of Development Economics, 82(2), 485-508.
Tille, C. (2006). “On the Distributional Effects of Exchange Rate Fluctuations”. Journal of International Money and Finance, 25(8), 1207-1225.
Umaru, H., Aguda, N. A. & Davies, N.O. (2018). “The Effects of Exchange Rate Volatility on Economic Growth of West African English-Speaking Countries”. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 8(4), 131-143.
Varian, H. (1992). “Microeconomics Analysis”. New York: Norton, Third Edition.
Vieira, F. V. & MacDonald, R. (2016). “Exchange Rate Volatility and Exports: A Panel Data Analysis”. Journal of Economic Studies, 43(2), 203-221.
Vieira, F. V., Holland, M., Gomez da Silva, C. & Bottecchia, L. C. (2013). “Growth and Exchange Rate Volatility: A Panel Data Analysis”. Applied Economics, 45, 3733-3741.
Walras, L. (1874). “Elements of Pure Economics”. Translated from the French Ele´ments d’economie politique pure, ou The´orie de la richesse sociale, by W. Jaffe (1954). London: George Allen and Unwin.
Wang, K. L. & Barrett, C. (2007). “Estimating the Effects of Exchange Rate Volatility on Export Volumes”. Journal of Agricultural and Resource Economics, 32(2), 225-255.
Wei, W., Zhang, J., Dong, B. & Wang, H. (2018). “Quantifying the Impacts of China’s Currency Depreciation and Capital Control: A CGE Analysis”. Applied Economics Letters, Taylor & Francis Journals, 25(14), 964-967.
Woldie, G. A. & Siddig, K. (2019). “Macroeconomic and Distributional Impacts of Exchange Rate Devaluation in Ethiopia: A Computable General Equilibrium Approach”. Heliyon, 5(12), 1-9.
Yavari, K., Najjarzadeh, R., Tavakolian, H. & Bahador, A. (2016). “Effect of Nominal Exchange Rate Volatility on Output in Iran’s Economy”. Journal of Money and Economy, 11(4), 419-442.
Yazdani, M. (2018). “Monetary Policies, Exchange Rate Pass-through and Prices in Asian Economies: A Long and Short-run Analysis”. Iranian Economic Review, 22(4), 1034-1064.