پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه کلیدواژه ها

لیست داوران 1400

لیست داوران 1399

بررسی رابطه علّیت میان مصرف حامل‌های انرژی، رشد اقتصادی و دی ‌اکسید‌ کربن در بخش‌های اقتصاد ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار اقتصاد، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

روند رو به افزایش مصرف انرژی، گرچه رشد سریع اقتصادی جوامع مدرن صنعتی را میسر کرده، اما به واسطه نشر آلاینده‌های حاصل از احتراق و افزایش غلظت دی ‌اکسید‌ کربن در اتمسفر، جهان را با تغییرات برگشت‌ناپذیر مواجه ساخته است. با توجه به تفاوت ارتباط میان مصرف انرژی، رشد اقتصادی و انتشار گاز دی ‌اکسید‌ کربن در هر بخش، تصمیم‌گیری در مورد اجرای سیاست صرفه‌جویی در مصرف حامل‌های انرژی جهت کاهش انتشار گاز دی ‌اکسید‌ کربن بدون کند شدن رشد اقتصادی، نیازمند بررسی دقیق‌تر این رابطه برای هر بخش است. در این مطالعه وجود رابطه علّیت بین مصرف حامل‌های مختلف انرژی با رشد اقتصادی و انتشار گاز دی ‌اکسید‌ کربن در بخش‌های مختلف اقتصادی (خانگی، عمومی و تجاری، صنعت، کشاورزی و حمل ‌و نقل)، در دوره 1391-1376 با استفاده از روش علّیت تودا و یاماموتو در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد، در بخش کشاورزی نتایج حکایت از وجود رابطه علّیت یک‌طرفه از مصرف حامل‌های انرژی به رشد اقتصادی دارد. اما در مورد انتشار گاز دی ‌اکسید‌ کربن وجود رابطه علّیت تأیید نشده است. در بخش‌های حمل ‌و نقل و خانگی، عمومی و تجاری وجود رابطه علّیت دوطرفه از متغیر رشد اقتصادی و انتشار گاز دی ‌اکسید‌ کربن با حامل‌های انرژی تأیید شده است. در بخش صنعت رابطه علّیت یک‌طرفه از رشد اقتصادی به گاز، برق به رشد اقتصادی و رابطه علّیت دوطرفه از رشد اقتصادی به زغال‌سنگ وجود دارد. همچنین رابطه علّیت یک‌طرفه از انتشار گاز دی ‌اکسید‌ کربن به نفت و رابطه علّیت دوطرفه از انتشار گاز دی ‌اکسید‌ کربن به سایر متغیرها غیر از نفت وجود دارد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Investigation of Energy Consumption, Economic Growth and CO2 Emission in the Iranian Economic Sectors

نویسندگان [English]

  • Rouhollah Shahnazi 1
  • Ebrahim Hadian 2
  • Lotfollah Jargani 3

1 Assistant Professor of Economics, Shiraz University, Shiraz, Iran

2 M.A. in Economics, Shiraz University, Shiraz, Iran

3 M.A. in Economics, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

Although the trend of increase in energy consumption has made possible fast economic growth of industrial modern society, but because of combustion pollutants emission and increase in density of carbon dioxide in atmosphere has made irreversible changes in the world. Not only this trend is destroying finite and nonrenewable energies, but also it is releasing numerous of pollutants into the receptive environment (air, water, and soil).
In this article, existence of causality relation between energy carriers' consumption with economic growth and carbon dioxide gas emission in sectors of Iran's economy (residential, general and commercial, industry, agriculture, and transportation) in period of 1997 to 2012 using causality Toda and Yamamoto method has been studied.
In the agriculture sector, results show a unidirectional causality relation of energy carrier consumption to economic growth. In transportation, residential, general and economic sectors existence of bidirectional causality relation of economic growth variable and carbon dioxide gas emission with energy carriers has been verified. In industry sector, a unidirectional causality relation of economic growth to gas, electricity to economic growth and bidirectional causality relation of coal exist. Also, there is a unidirectional causality relation of carbon dioxide emission to oil and bidirectional causality relation carbon dioxide gas emission to other variables except oil exist.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Energy Carriers
  • Economic Growth
  • CO2
  • Toda and Yamamoto Causality
مراجع
استادی، حسین (1395). "عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی ایران و اثر افزایش قیمت حامل‌های انرژی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 6، شماره 24، 140-129.
آرمن، عزیز و زارع، روح الله (1384). "بررسی رابطه علّیت گرنجری بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی ایران طی سال‌های 1381-1346". فصلنامه‌ پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 24، 143-117.
آماده، حمید؛ قاضی، مرتضی و عباسی‌فر، زهره (1388). "بررسی رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی و اشتغال در بخش‎های مختلف اقتصاد ایران". تحقیقات اقتصادی، دوره 44، شماره 1، 38-1.
ابریشمی، حمید و مصطفایی، آذر (1380). "بررسی رابطه بین رشد اقتصادی و مصرف فرآورده‌های عمده‌ نفتی در ایران". مجله دانش و توسعه، شماره 14، 45-11.
بهبودی، داود و برقی گلعذانی، اسماعیل (1387). "اثرات زیست‌محیطی مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران". فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، دوره 5، شماره 4، 53-35.
جعفری‌صمیمی، احمد و محمدی خیاره، محسن (1391). "رابطه کوتاه‌مدت و بلندمدت بین انتشار دی ‌اکسید‌ کربن، مصرف انرژی و رشد اقتصادی: شواهد جدید در ایران". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال چهاردهم، شماره 2، 20-1.
حسنی صدرآبادی، محمدحسین؛ عماد الاسلام، هدیه و کاشمری، علی (1386). "بررسی رابطه علّی مصرف انرژی، اشتغال و تولید ناخالص داخلی ایران طی سال‌های 1384-1350". پژوهش‌نامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره 24، 58-31.
شرزه‌ای، غلامعلی و حقانی، مجید (1388). "بررسی رابطه علی میان انتشار کربن و درآمد داخلی با تأکید بر نقش مصرف انرژی". تحقیقات اقتصادی، شماره 68، 16-1.
صادقی، حسین و اسلامی اندارگلی، مجید (1390). "رشد اقتصادی و آلودگی محیط زیست در کشورهای عضو پیمان کیوتو". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال هشتم، شماره 30، 32-1.
صادقی، حسین و سعادت، رحمان (1383). "رشد جمعیت اقتصادی و اثرات زیست‌محیطی در ایران (یک تحلیل علّی)". تحقیقات اقتصادی، شماره 64، 180-163.
فطرس، محمد حسن و معبودی، رضا (1389). "رابطه علّی مصرف انرژی، جمعیت شهرنشین و آلودگی محیط‌زیست در ایران، 1385-1350". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال هفتم، شماره 27، 17-1.
فطرس، محمد حسن؛ منصوری، حامد و شعبانی، مجید (1387). "بررسی رابطه علّی بین تولید ناخالص داخلی و مصرف الکتریسیته با استفاده از روش تودا و یاماموتو در ایران (2006-1967)". مجله دانش و توسعه، سال پانزدهم، شماره 25، 189-169.
فطرس، محمدحسن و براتی، جواد (1390). "تجزیه انتشار دی ‌اکسید‌ کربن ناشی از مصرف انرژی به بخش‌های اقتصادی ایران: یک تحلیل تجزیه شاخص". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال هشتم، شماره 28، 73-49.
فطرس، محمدحسن و براتی، جواد (1392). "تجزیه دی ‌اکسید‌ منتشره بخش حمل ‌و نقل به زیربخش‌ها و انواع سوخت‌های مصرفی". فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران، سال دوم، شماره 6، 83-64.
فطرس، محمدحسن و منصوری گرگری، حامد (1388). "بررسی رابطه علی بین مصرف حامل‌های انرژی و ارزش افزوده در بخش صنعت ایران طی سال‌های 1385-1346". فصلنامه اقتصاد مقداری (فصلنامه بررسی‌های اقتصادی). دوره 6, شماره 3 (پیاپی 22)، 53-27.
لطفعلی‌پور محمدرضا؛ آذرین‌فر، یداله و محمدزاده، رویا (1391). "بررسی تأثیر مخارج دولت بر رشد بخش کشاورزی و کل اقتصاد ایران". نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دوره 26، شماره 2، 96-86.‎
لطفعلی‌پور، محمدرضا و آشنا، ملیحه (1389). "بررسی عوامل مؤثر بر تغییر انتشار دی اکسیدکربن در اقتصاد ایران". مطالعات اقتصاد انرژی، دوره 6، شماره 24، 145-121.‎
محمدی، حسین و عیدی زاده، شهرام (1393). "اقتصادسنجی سری‌های زمانی با نرم‌افزار Eviews". تئوری و کاربرد. تهران، نشر علم.
ملکی، رضا (1383). "بررسی رابطه علّیت بین مصرف انرژی و تولید ناخالص در ایران". مجله برنامه و بودجه. شماره 89. 121-81.
مهدوی، روح الله (1395). "اثرات توزیع ‌مجدد درآمد حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی بر تقاضا و رفاه خانوارها با استفاده از الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 6، شماره 22، 36-21.
نجارزاده، رضا و عباس محسن، اعظم (1383). "رابطه بین مصرف حامل‌های انرژی و رشد بخش‌های اقتصادی در ایران". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، شماره 2، 80-61.
وزارت نیرو، دفتر برنامه‌ریزی کلان برق و انرژی، ترازنامه سال 1391         .
نعمت‌الهی، زهرا؛ شاهنوشی‌فروشانی، ناصر؛ جوان‌بخت، عذری و دانشورکاخکی، محمود (1394). "ارزیابی آثار هدفمندسازی یارانه حامل‌های انرژی بر فعالیت‌های تولیدی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 5، شماره 19، 24-11.
 
 
 
 
 
Ahmad, N. (2013). “CO2 Emission, Population and Industrial Growth Linkages in Selected South Asian Countries: A Co-Integration Analysis”. World Applied Sciences Journal, 21(4), 615-622.
Alam, S., Ambreeen, F. & Muhammad, B. (2007). “Sustainable Development in Pakistan in the Context of Energy Consumption Demand and Environmental Degradation”. Journal of Asian Economics, 8, 825-837.
Ang, J. B. (2007). “CO2 Emissions, Energy Consumption, and Output in France”. Energy Policy, 35(10), 4772-4778.
Beckerman, W. (1992). “Economic Growth and the Environment: Whose Growth? Whose Environment?”. World Development, 20(4), 481-496.
Belke, A., Dobnik, F. & Dreger, C. (2011). “Energy Consumption and Economic Growth: New Insights into the Cointegration Relationship”. Energy Economics, 33(5), 782-789.
Cheng, B. S. & Lai, T. W. (1997). “An Investigation of Co-Integration and Causality between Energy Consumption and Economic Activity in Taiwan”. Energy Economics, 19(4), 435-444.
Chousa, J., Tamazian, A. & Chaitanya, V. (2008). “Rapid Economic Growth at the Cost of Environment Degradation?”. Panel data evidence from BRIC Economies.
Chu, H. P. & Chang, T. (2012). “Nuclear Energy Consumption, Oil Consumption and Economic Growth in G-6 Countries: Bootstrap Panel Causality Test”. Energy Policy, 48, 762-769.
Dasgupta, P. & Mäler, K. G. (1994). “Poverty, Institutions, and the Environmental-Resource Base”. Washington, DC: World Bank.
Erdal, G., Erdal, H. & Esengün, K. (2008). “The Causality between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey”. Energy Policy, 36(10), 3838-3842.
Glasure, Y. U. (2002). “Energy and National Income in Korea: Further Evidence on the Role of Omitted Variables”. Energy Economics, 24(4), 355-365.
Halicioglu, F. (2009). “An Econometric Study of CO2 Emissions, Energy Consumption, Income and Foreign Trade in Turkey”. Energy Policy, 37(3), 1156-1164.
Hannesson, R. (2009). “Energy and GDP Growth”. International Journal of Energy Sector Management, 3(2), 157-170.
Harris, R. & Sollis, R. (2003). “Applied Time Series Modelling and Forecasting”. Wiley.‏
Jobert, T. & Karanfil, F. (2007). “Sectoral Energy Consumption by Source and Economic Growth in Turkey”. Energy Policy, 35(11), 5447-5456.
Kaygusuz, K. (2009). “Energy and Environmental Issues Relating to Greenhouse Gas Emissions for Sustainable Development in Turkey”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13(1), 253-270.
Kinlo, A. E. (2008). “Energy Consumption and Economic Growth: Evidence from 11 Sub-Sahara African Countries”. Energy Economics, 30(5), 2391-2400.
Lantz, V. & Feng, Q. (2006). “Assessing Income, Population, and Technology Impacts on CO2 Emissions in Canada: Where's the EKC?”. Ecological Economics, 57(2), 229-238.
Lim, C. & Mcaleer, M. (2000). “A Seasonal Analysis of Asian Tourist Arrivals to Australia”. Applied Economics, 32, 499-509.
Martinez-Zarzoso, I. & Maruotti, A. (2011). “The Impact of Urbanization on CO2 Emissions: Evidence from Developing Countries”. Ecological Economics, 70(7), 1344-1353.
Masuduzzaman, M. (2012). “Electricity Consumption and Economic Growth in Bangladesh: Co-Integration and Causality Analysis”. Global Journal of Management and Business Research, 12(11), 46-56.
Mudakkar, S. R., Zaman, K., Khan, M. M. & Ahmad, M. (2013). “Energy for Economic Growth, Industrialization, Environment and Natural Resources: Living with Just Enough”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 25, 580-595.
Pao, H. T. & Tsai, C. M. (2011). “Multivariate Granger Causality between CO2 Emissions, Energy Consumption, FDI (Foreign Direct Investment) and GDP (Gross Domestic Product): Evidence from a Panel of BRIC (Brazil, Russian Federation, India, and China) Countries”. Energy, 36(1), 685-693.
Shim, J. H. (2007). “The Reform of Energy Subsidies for the Enhancement of Marine Sustainability: An Empirical Analysis of Energy Subsidies Worldwide and an in-depth Case Study of South Korea's Energy Subsidy Policies”. University of Delaware.
Soytas, U. & Sari, R. (2007). “The Relationship between Energy and Production: Evidence from Turkish Manufacturing Industry”. Energy Economics, 29(6), 1151-1165.
Soytas, U. & Sari, R. (2009). “Energy Consumption, Economic Growth, and Carbon Emissions: Challenges Faced by an EU Candidate Member”. Ecological Economics, 68(6), 1667-1675.
Soytas, U., Sari, R. & Ewing, B. T. (2007). “Energy Consumption, Income, and Carbon Emissions in the United States”. Ecological Economics, 62(3), 482-489.
Stern, D. I. & Cleveland, C. J. (2004). “Energy and Economic Growth”. Encyclopedia of Energy, 2, 35-51.
Stern, D. I. (1993). “Energy and Economic Growth in the USA: A Multivariate Approach”. Energy Economics, 15(2), 137-150.
Toda, H. Y. & Yamamoto, T. (1995). “Statistical Inference in Vector Auto Regressions with Possibly Integrated Processes”. Journal of Econometrics, 66(1), 225-250.
Tol, R. S., Pacala, S. W. & Socolow, R. H. (2009). “Understanding Long-Term Energy Use and Carbon Dioxide Emissions in the USA”. Journal of Policy Modeling, 31(3), 425-445.
Yan, W. & Minjun, S. (2009). “CO2 Emission Induced by Urban Household Consumption in China”. Chinese Journal of Population Resources and Environment, 7(3), 11-19.
Yang, H. Y. (2000). “A Note on the Causal Relationship between Energy and GDP in Taiwan”. Energy Economics, 22(3), 309-317.
Yuan, J., Zhao, C., Yu, S. & Hu, Z. (2007). “Electricity Consumption and Economic Growth in China: Cointegration and co-Feature Analysis”. Energy Economics, 29(6), 1179-1191.
پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی
دوره 7، شماره 28 - شماره پیاپی 28
مهر 1396
صفحه 51-70
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 19 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 14 تیر 1395
  • تاریخ پذیرش: 23 خرداد 1395
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار