با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

ادیان الهی با ترویج فضیلت‌های اخلاقی تأثیر زیادی در شکل‌گیری هنجارهای اجتماعی و تقویت سرمایه اجتماعی دارند. هدف این پژوهش، نشان دادن تأثیر آموزه‌های اعتقادی، مناسکی و اخلاقی اسلام بر سرمایه اجتماعی مسلمانان در 40 کشور جهان با استفاده از شاخص اعتماد تعمیم یافته و روش رگرسیونی حداقل مربعات معمولی می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شاخص‌های اعتقادی و اخلاقی اسلام تأثیر مثبت و معناداری بر سرمایه اجتماعی مسلمانان دارد، اما شاخص‌های ظاهری (مناسکی) اسلام تأثیر منفی و معناداری بر سرمایه اجتماعی آنها داشته است. در این پژوهش، تأثیر مثبت و معنادار فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی و تحصیلات دانشگاهی بر سرمایه اجتماعی مورد تأیید قرار گرفت. توصیه سیاستی این مطالعه، برنامه‌ریزی برای گسترش آموزه‌های اعتقادی و اخلاقی اسلام در بین مسلمانان در کنار مناسک و اعمال مذهبی، و زمینه‌سازی برای گسترش فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی به عنوان دو راهکار پیشنهادی برای افزایش سرمایه اجتماعی مسلمانان می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Impact of Doctrinal And Ethical Teachings of Islam on Social Capital of Muslims of The World (With Emphasis on Generalized Trust)

نویسندگان [English]

  • Amir Khadem Alizadeh 1
  • Ali Afsari 2

چکیده [English]

Divine religions have a significant impact on formation of social norms and strengthening of social capital through the promotion of the moral virtues. The purpose of this study is to demonstrate the impact of doctrines, rituals and ethical teachings of Islam on Muslims’ social capital in the 40 countries using the generalized trust index and the ordinary least squares method. Research findings show that doctrinal and ethical indexes of Islam have a significant positive effect on social capital of Muslims but outward (ritual) indexes of Islam have a significant negative effect on social capital. Also this study confirms significant positive impact of social volunteer activities and college education on social capital. The policy recommendations of this study are planning to spread the doctrinal and ethical teachings ofIslam among Muslims and establishing the groundwork for expansion of social volunteer activities as two proposed strategies to increase the social capital of Muslims.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Doctrinal and Ethical Teachings of Islam
  • Social Capital
  • Generalized Trust
  • Social Volunteer Activities
افسری، علی (1390). "تأثیر سرمایه اجتماعی بر نوآوری موردی کشورها". پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور، تهران، استاد راهنما: دکتر فرهاد خداداد کاشی.
افسری، علی (1391). "سرمایه اجتماعی در اسلام". دو فصل‌نامه تخصصی پژوهش‌های میان رشته‌ای قرآن کریم، سال 3، شماره 1، 118-101.
افشانی، سیدعلیرضا؛ عسگری ندوشن، عباس؛ حیدری، محمد و نوریان نجف آبادی، محمد (1391). "رابطه دینداری با سرمایه اجتماعی در شهر نجف آباد". فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 12، شماره 44، 284-259.
حسینی، سید امیرحسین؛ علمی، زهرا(میلا) و شارع‌پور، محمود (1386). "رتبه‌بندی سرمایه اجتماعی در مراکز و استان‌های کشور". فصل‌نامه رفاه اجتماعی، سال 7، شماره 26، 84-59.
حیدرآبادی، ابوالقاسم (1389). "اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر آن (مطالعه موردی جوانان 20 تا 29 ساله استان مازندران)". مجله جامعه شناسی مطالعات جوانان، دوره 1، شماره 1، 66-39.
درخشه، جلال و ردادی، محسن (1390). "کژکارکردهای سرمایه اجتماعی و نقش دین در بهبود آن". دو فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، دوره 2، شماره 1، 94-73.
ربانی، رسول و طاهری، زهرا (1387). "تبیین جامعه شناختی میزان دین‌داری و تأثیر آن بر سرمایه اجتماعی در بین ساکنان شهر جدید بهارستان اصفهان". مجله علوم اجتماعی (دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد)، دوره 5، شماره 2، 129-91.
سیاهپوش، امیر (1387). "فراتحلیل مطالعات سرمایه اجتماعی در ایران". فصلنامه راهبرد فرهنگ، دوره 1، شماره 3، 124-99.
سید‌نورانی، سید محمدرضا؛ سجادی، معصومه سادات؛ فروزان، فائزه و جهانگرد فاطمه (1394). "بررسی نقش آموزش در ایجاد سرمایه اجتماعی در ایران (1390-1360)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال پنجم، شماره 20، 44-31.
شارع‌پور، محمود (1385). "سرمایه اجتماعی: مفهوم سازی، سنجش و دلالت‌های سیاست‌گذاری اجتماعی". مازندران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1345). "ترجمه تفسیر المیزان". گروهی از مترجمان. قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجاء، چاپ اول.
فصیحی، امان الله (1386). "دین و سرمایه اجتماعی". نشریه معرفت، سال شانزدهم، شماره 12 (پیاپی 123)، 100-79.
کتابی، محمود؛ ادیبی سده، مهدی؛ قاسمی، وحید و صادقی ده‌چشمه، ستار (1389). "ﺳﻨﺠﺶ اﻋﺘﻤﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻋﻮاﻣﻞ مؤثر ﺑﺮ آن در ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮستان‌های ﭼﻬﺎرﻣﺤﺎل و ﺑﺨﺘﻴﺎری". نشریه جامعه شناسی کاربردی، دوره 21، شماره 4، 122-97.
کلینی، محمد بن یعقوب (1370). "اصول کافی". ترجمه مصطفوی، سید جواد. تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل بیت(ع)، جلد 2.
گیدنز، آنتونی (1380). "پیامدهای مدرنیت". ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشر مرکز، چاپ دوم.
مجمع تشخیص مصلحت نظام (1382). "چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی". پایگاه اینترنتی مجمع تشخیص مصلحت نظام به نشانی http://old.maslahat.ir.
ناطق پور، محمدجواد و فیروزآبادی، سیداحمد (1384). "سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن در شهر تهران". مجله جامعه شناسی ایران، دوره 6، شماره 4، 91-59.
نجارزاده، رضا؛ عزتی، مرتضی و سلیمانی، محمد (1393). "اندازه‌گیری سرمایه اجتماعی در میان نخبگان استان تهران (با استفاده از تکنیک ژنراتور منابع)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال چهارم، شماره 16، 104-89.
وثوقی، منصور و ‌هاشم، آرام (1388). "بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهر خلخال (استان اردبیل)". پژوهش نامه علوم اجتماعی، دوره 3، شماره 3، 153-133.
 

 

 
Alexander, M. (2007). “Determinants of Social Capital: New Evidence on Religion, Diversity and Structural Change”. British Journal of Political Science, 37, 368-377.
Algan, Y. & Cahuc, P. (2010). “Inherited Trust and Growth”. American Economic Review, 100(5), 2060-2092.
Banfield, E. (1958). “The Moral Basis of Backwardness”. New York: Free Press.
Bjørnskov, C. (2006). “Determinants of Generalized Trust: A Cross-Country Comparison”. Public Choice, 130, 1–21.
Bourdieu, D. (1986). “The Forms of Capital”. in Richardson, J., Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (New York: Greenwood), 241–258.
Candland, C. (2000). “Religion and Community Development in Southern Asia”. Kluwer Academic Publishers, 33, 355-374.
Christoforou, A. (2005). “On the Determinants of Social Capital in Greece Compared to Countries of the European Union”. Fondazione Eni Enrico Mattei, Working Papers, 68.
Coleman, J. (1988). “Social Captial in the Creation of Human Captial”. American Journal of Sociology, 94, 95-120.
Delhey, J. & Welzel, C. (2012). “Generalizing Trust: How Outgroup-Trust Grows Beyond Ingroup-Trust”. World Values Research, 5(3), 46-69.
Evans, T. D., Cullen, F. T., Dunaway R. G. & Burton, V. S. Jr. (1995). “Religion and Crime Reexamined: The Impact of Religion, Secular Controls, and Social Ecology on Adult Criminality”. Criminology, 33(2), 195-224.
Fukuyama, F. (1995). “Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity”. New York: Free Press.
Fukuyama, F. (1999). “Social Capital and Civil Society. Paper Presented at the Conference on Second Generation Reform”. Washington: International Monetary Fund.
Greeley, A. M. (1997). “The Other Civic America: Religion and Social Capital”. The American Prospect, 32, 68-73.
Guiso, L., Sapienza, P. & Zingales, L. (2008). “Social Capital as Good Culture”. Journal of the European Economic Association, 6, 295-320.
Inglehart, R. & Welzel, C. (2005). “Modernization, Cultural Change, and Democracy”. The Human Development Sequence, New York.
Kaasa, A. (2009). “Effects of Different Dimensions of Social Capital on Innovative Activity: Evidence from Europe at the Regional Level”. University of Tartu, Technovation, 29, 218- 233.
McCleary, R. M. & Barro R. J. (2006). “Religion and Economy”. Journal of Economic Perspectives, 20(2), 49-72.
Parts, E. (2013). “The Dynamics and Determinants of Social Capital in the European Union and Neighbouring Countries”. XXI International Conference on Economic Policy in EU States – year 2013, University of Tartu and Tallinn Technical University, Janeda, Estonia, June 27-28, 2013.
Putnam, R. D. (1993). “Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy”. Princeton: Princeton University Press.
Putnam, R. D. (2000). “Bowling Alone- The Collapse and Revival of American Community”. New York: Simon & Schuster.
Stolle, D. (1998). “Bowling Together, Bowling Alone”. Political Psychology, 19, 497-524.
Weber, M. (1905) [1930]. “The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism”. London: Allen & Unwin.
World Values Survey (2014). “World Values Survey Wave 1-6 (Aggregated Documentation)”. http://www. worldvaluessurvey.org.
Zak, P. J. & Knack, S. (2001). “Trust and Growth”. Economic Journal, 111(470), 295-321.