با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه خلیج فارس بوشهر

2 دانشیار اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

4 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در این پژوهش سعی شده است اثر وفور منابع نفتی بر عدم تعادل در بخش خارجی، عدم تعادل در بودجه و رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد. الگوی سیستم معادلات همزمان که از تبیین نظری پژوهش استخراج شد با استفاده از روش حداقل مربعات سه مرحله‌ای (3SLS) برای دوره 1391-1352 مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر پایه نتایج پژوهش، کسری بودجه غیر نفتی و کسری تجاری غیر نفتی منجر به کاهش رشد اقتصادی می‌شوند. همچنین بر اساس برآورد صورت گرفته، کسری بودجه موجب کسری تجاری می‌شود ولی برعکس آن صادق نمی‌باشد. لذا می‌توان گفت فرضیه کسری دوگانه یا دوقلو مورد تأیید نمی‌باشد. اثر درآمدهای نفتی و نرخ ارز واقعی بر کسری تجاری غیر نفتی نیز منفی و معنادار به‌دست آمده است. اثر مخارج دولت بر کسری بودجه دولت مثبت و معنادار به‌دست آمده است که مطابق با انتظار نظری است. اثر درآمدهای نفتی بر کسری بازرگانی غیر نفتی نیز مثبت و معنادار است. در مجموع نیز می‌توان گفت هرچند اثر درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی مثبت است، ولی این درآمدها از مسیر تشدید عدم تعادل‌هایی مانند کسری‌های بودجه و بازرگانی، رشد اقتصادی حاصل از درآمدهای نفتی را کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Impact of Oil Resource Abundance on Iran’s Economic Growth Through The Impact on The Budget and External Sector Imbalances

نویسندگان [English]

  • mohammad rezaei 1
  • Kazem Yavari 2
  • Morteza Ezzati 3
  • Mansour Etesami 4

1 Assistant Professor of Economics, Persian gulg university, bushegr, Iran

2 Associate Professor of Economics, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran

3 Assistant Professor of Economic Resaerch Center, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran

4 Assistant Professor of Economics, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran

چکیده [English]

This paper examines the effect of oil resource abundance on economic growth through the budget and external sector imbalances. The three equations -that have been extracted from theoretical explanation-estimated simultaneously, using 3SLS for the period 1973-2012. We find negative effects of non-oil budget deficit and non-oil trade deficit on economic growth. According to the estimations, budget deficit has caused the trade deficit, but the reverse is not true. So, it can be said twin deficit hypothesis is not confirmed. The effect of oil revenues and real exchange rate on non-oil trade deficit is negative and significant. Government spending has a positive effect on the budget deficit that is consistent with theoretical expectations. The impact of oil revenues on the non-oil trade deficit is positive and significant.
In general, it can be said that although the impact of oil revenues on economic growth is positive, these incomes decrease economic growth through the exacerbate imbalances such as budget deficits and trade deficits.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Resource Abundance
  • Budget deficit
  • Trade Deficit
  • Twin Deficit
  • Economic Growth
  • Three-Stage Least Squares (3SLS)
برومندجزی، شهزاد و کهرام، آزادمهر (1384). "اثر کسری بودجه و نرخ ارز بر کسری حساب جاری تراز پرداخت‌های خارجی ایران". پژوهشنامه اقتصادی، شماره 17، 130-113.
تقوی، مهدی و کهرام، آزادمهر (1384). "بررسی ارتباط میان کسری حساب جاری با رابطه مبادله در اقتصاد ایران". فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره 18، 163-191.
تقوی، مهدی و محمدی، مرتضی (1390). "بررسی عوامل مؤثر بر نرخ ارز و تراز پرداخت‌ها در اقتصاد ایران (یک رهیافت پولی)". فصلنامه اقتصاد مقداری، شماره 1، 72-51.
راسخی، سعید؛ منتظری، مجتبی و پاشا زانوس، پگاه (1393). "واکنش غیر خطی نامتقارن تراز تجاری به تغییرات نرخ واقعی ارز: مطالعه موردی ایران". فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی. دوره 2، شماره 8، 41-62.
زوارئیان کچومثقالی، منصوره (1382). بررسی رابطه بین کسری بودجه و کسری حساب جاری در اقتصاد ایران طی دوره 1379-1342. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد، دانشگاه شیراز، شیراز.
زوارئیان کچومثقالی، منصوره (1391). "مطالعه رابطه بین کسری بودجه دولت و حساب جاری در اقتصاد ایران در دوره 1385-1342". فصلنامه پژوهش نامه بازرگانی، شماره 62، 221-193.
شقاقی شهری، وحید (1384). "بررسی متغیرهای کلان اقتصادی مؤثر بر کسری حساب جاری ایران". مجله جستارهای اقتصادی، شماره 2، دوره 3، 174-143.
شهابی، ربابه (1371). روش پولی بررسی ‌تراز پرداخت‌های خارجی. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
صباغ کرمانی، مجید و وحید شقاقی شهری (1384). "عوامل مؤثر بر نرخ ارز واقعی در ایران (رهیافت خودرگرسیون برداری)". پژوهشنامه اقتصادی، شماره 16، 76-37.
صدیقی، اچ.آر و لاولر، کی.ا. (1386)." اقتصادسنجی رهیافت کاربردی". ترجمه دکتر شمس‌الله شیرین بخش، انتشارات آوای نور.
صفدری، مهدی و فرشید پورشهابی (1388). "اثر کسری بودجه دولت بر کسری تجاری در اقتصاد ایران با استفاده از روش ARDL، در سال‌های 1386-1345". ماهنامه بررسی مسائل و سیاست های اقتصادی، شماره‌های 93 و 94، 50-35.
طهماسبی، بهمن، جعفری صمیمی، احمد و امیری، حنیفه (1391). "تأثیر کسری بودجه بر نرخ ارز حقیقی در اقتصاد ایران". فصلنامه دانش حسابرسی، سال دوازدهم، دوره 11، شماره 49، 50-25.
عظیمی، سید امیر و نوفرستی، محمد (1394). "بررسی رابطه بین کسری بودجه دولت و تراز تجاری در ایران در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری پویا". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار). سال پانزدهم، شماره 2، 156-137.
فرح بخش، ندا و محرابیان، آزاده (1382). "عوامل مؤثر بر کسری بودجه در ایران". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، پژوهشکده امور اقتصادی، سال سوم. شماره اول، 172-157.
فرح‌بخش، ندا و فرزین‌وش، اسد ا... (1388). "اثر کسری بودجه بر کسری حساب جاری و رشد اقتصادی". مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 88، 192-171.
فطرس، محمدحسین و ترکمنی، اسماعیل (1391). "توسعه انسانی تعدیل شده و پایداری رشد اقتصادی: مقایسه تطبیقی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 2، شماره 7، 50-33.
محمدی، حسین و توحیدی، امیرحسین (1392). "بررسی تجربی ارتباط کسری حساب جاری و کسری بودجه دولت در ایران و منتخبی از کشورهای در حال توسعه". فصلنامه اقتصاد مقداری، سال دهم، شماره 36، 129-105.
مرکز پژوهش‌های مجلس (1384). "درباره لایحه بودجه سال 1385 کل کشور (43) عملکرد بودجه و اثر آن بر اقتصاد ملی". شماره مسلسل 7713.
مهرآرا، محسن و مرادی، مهدی (1387). "بررسی تأثیرات کسری بودجه، نرخ ارز حقیقی و رابطه مبادله بر کسری حساب جاری کشورهای صادرکننده نفت عضو (OPEC)". فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 47، 167-141.
میرباقری هیر، میرناصر؛ رحیم‌زاده، فرزاد و صفوی، سید راشد (1393)، "بررسی تأثیر تجارت بر توسعه انسانی در کشورهای منتخب عضو منا"، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال چهارم، شماره 16، 120-105.
 
Algieri, B. (2013). “An Empirical Analysis of the Nexus between External Balance and Government Budget Balance: The Case of the GIIPS Countries”. Economic Systems, 37(2), 233-253.
Baharumshah, A. Z., Lau, E. & Fountas, S. (2003). “On the Sustainability of Current Account Deficits: Evidence from Four ASEAN Countries”. Journal of Asian Economics, 14, 465-487.
Bleaney, M. F. (1996). “Macroeconomic Stability, Investment and Growth in Developing Countries”. Journal of Development Economics, 48, 461-77.
Boileau, M. & Normandin, M. (2008). “Dynamics of the Current Account and Interest Differentials”. Journal of International Economics, 74, 35–52.
Calderon, C. C. A. & Loayzo, N. (1999). “Determinates of Current Account Deficits in Developing Countries”. Worlk Bank, Policy Research. Working Papers. No 2398
Chowdhury, K. & Saleh, A. S. (2007). “Testing the Keynesian Proposition of Twin Deficits in the Presence of Trade Liberalisation: Evidence from Sri Lanka”. University of Wollongong Economics Working Paper Series.
Craigwell, R. & Samaroo, S. (1997). “Dynamic Modelling of the Current Accounts: Evidence from the Caribbean”. International Economic Journal, Taylor & Francis Journals, 11(4), 39-50.
Enders, W. & Lee, B. S. (1990). “Current Account and Budget Deficits: Twins or Distant Cousins?”. Review of Economics and Statistics 72, 373–381.
Feldstein, M. & Horioka, C. (1980). “Domestic Saving and International Capital Flows”. Economic Journal, 90, 314–329.
Fischer, S. (1993). “The Role of Macroeconomic Factors in Growth”. Journal of Monetary Economics, 32: 485-512.
Forte, F. & Magazzino, C. (2013). “Twin Deficits in the European Countries”. International Advances in Economic Research, International Atlantic Economic Society, 19(3), 289-310.
Fratzscher, M., Juvenal, L. & Sarno, L. (2010). “Asset Prices, Exchange Rates and The Current Account”. European Economic Review. 54(5), 643–658.
Holmes, M. J. (2011). “Threshold Cointegration and the Short-Run Dynamics of Twin Deficit Behavior”. Research in Economics. 65, 271-277.
Ibrahim, S. B. & Kumah, F. Y. (1996). “Comovements in Budget Deficits, Money, Interest Rates, Exchange Rates and the Current Account Balance: Some Empirical Evidence”. Applied Economics, 28(1), 117- 130.
Kalyoncu, H. (2007). “Budget and Current Account Deficits in Asian Countries”. Empirical Economics Letters, 6, 101–108.
Karunaratne, N. D. (2010). “The Sustainability of Australia’s Current Account Deficits-A Reappraisal After the Global Financial Crisis”. Journal of Policy Modeling, 32, 81-97.
Kim, S. & Roubini, N. (2008). “Twin Deficit or Twin Divergence? Fiscal Policy Current Account and Real Exchange Rate in the U.S”. Journal of International Economics, 74, 362–383.
Kouassi, E., Mougoue, M. & Kymn, K. O. (2004). “Causality Tests of the Relationship between the Twin Deficits”. Empirical Economics 29, 503–525.
Mankiw, N. D., Romer, P. & Weil, D. (1992). “A Contribution to the Empirics of Economic Growth”. Quarterly Journal of Economics, 107, 407-437.
Oladipo, S. O., Oseni, I. O. & Onakoya, A. B. (2012). “Empirical Analysis of Twins' Deficits in Nigeria”. International Journal of Management and Business Studies, 2(3) 38 - 41.
Papadogonas, T. & Stournaras, Y. (2006). “Twin Deficits and Financial Integration in EU Member-States”. Journal of Policy Modeling, 28, 595–602.
Pindyck, R. S. & Rubinfeld, D. L. (1991). “Econometric Models and Econometric Forecasts”, 3rd ed., New York: McGraw-Hill.
Romer, M. (1986). “Increasing Return and Long Run-Term Growth”. Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037.
Rosenweing, J. A. & Tallman, E. W. (1993). “Fiscal Policy and Trade Adjustment: Are the Deficits Really Twins”? Economic Inquiry, 31, 580-594.
Sill, K. (2005). “Do Budget Deficits Cause Inflation? Business Review”. Federal Reserve Bank of Philadelphia, Third Quarter, 26-33.
Wooldridge, J. M. (1991). “On the Application of Robust, Regression- Based Diagnostics to Models of Conditional Means and Conditional Variances”. Journal of Econometrics, Elsevier, 47, 5-46.