Document Type : ORIGINAL ARTICLE
Authors
Assistant Professor of Economics, Faculty Member, Bojnord University
Abstract
Export as the engine of economic growth plays a key role in the global economy and is considered as the survival factor of countries in the global markets. Investigation of modern international trade models to identify the effective factors in the international trade is necessary for the expansion of global trade. In the present article, using the gravity model and panel data, the researchers examined the factors affecting Iran's export during the period of 2000- 2012. The countries under study were classified into two groups based on their geography and their level of development. The results of the estimated models with the dynamic ordinary least squares approach (DOLS) showed that Iran's export could be explained by the significant portion of factors included in the gravity model. Furthermore, the results are different with respect to geography and their level of development of business partners. The findings can potentially and practically pave the way for the important implications to design the trade policies and are of use to the authorities in Iran.
Keywords
Main Subjects
آذربایجانی، کریم و کریمی هسسنیجه، حسین (1382). جهانی شدن، یکپارچگی اقتصادی و مناسب‌ترین ترتیبات تجاری- منطقه‌ای برای اقتصاد ایران (فرصت‌ها و چالش ها). مرکز فناوری اطلاعات دانشگاه اصفهان.
آذربایجانی، کریم؛ راکی، مولود و رنجبر، همایون (1390). تأثیر متنوع‌سازی صادرات بر بهره‌وری کل عوامل تولید و رشد اقتصادی (رویکرد داده‌های تابلویی در کشورهای گروه دی هشت). فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره 3، 201-165.
احسانی، محمدعلی؛ خانعلی‌پور، امیر و عباسی، جعفر (1388). اثر بی‌ثباتی نرخ ارز بر صادرات غیرنفتی در ایران. پژوهشنامه علوم اقتصادی، شماره 32، 43- 13.
امامی، کریم؛ محمدی، تیمور و شعبانی نفیسه (1389). تعیین و بررسی عوامل مؤثر بر تجارت درون صنعت میان ایران و کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی (مطالعه موردی محصولات صنایع شیمیایی). اقتصاد کاربردی، دوره 1، شماره 2، 133- 99.
امیرعضدی، احمد؛ محمدی، حمید و قاسمی، محمد (1392). پیش بینی صادرات غیرنفتی ایران با استفاده از سیستم استنتاجی- تطبیقی فازی- عصبی (ANFIS). اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 21، شماره 82، 169-153.
برقندان، ابوالقاسم و فرج‌زاده، زکریا (1392). اثر انحراف نرخ ارز بر صادرات محصولات کشاورزی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 21، شماره 82، 221-197.
پورفرج علیرضا و خالقیان عادله (1393). اثر تمرکز صادرات نفت بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اپک. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال 4، شماره 14، 112-93.
پیش‌بهار، اسماعیل؛ دشتی، قادر؛ ظهوری‌کهنموئی، رحیم؛ راحلی، حسین و حسین‌زاد، جواد (1392). بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر تقاضای صادرات پسته ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 21، شماره 83، 17-1.
توکلی، اکبر (1378). تأثیر انحرافات نرخ ارز و شوک‌های عرضه و تقاضای داخلی بر عرضه صادرات محصولات کشاورزی. مجموعه مقالات پنجمین همایش توسعه صادرات غیرنفتی کشور، تبریز: اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تبریز.
جعفری‌صمیمی، احمد؛ حیدرزاده، ناهید و مددی، محمد (1391). نااطمینانی نرخ ارز و صادرات غیرنفتی: مطالعه موردی ایران. مجله تحقیقات آسیای میانه، شماره 11، 166-162.
جلایی، سید عبدالمجید و سلیمانی، سعید (1385). یکپارچگی تجاری ایران با کشورهای عضو اکو (ECO): کاربرد یک مدل جاذبه. پژوهش‌های اقتصادی، دوره 6، شماره 4، 24-1.
جلیلی، زهرا (1393). بررسی رابطه بین صادرات غیرنفتی، سرمایه‌گذاری خارجی و رشد اقتصادی در کشورهای منطقه منا. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال 4، شماره 13، 42-29.
رازینی، ابراهیم علی و قبادی، نسرین (1383). بررسی و تحلیل اثر صادرات بر رشد اقتصادی. وزارت بازرگانی-معاونت برنامه‌ریزی و بررسی‌های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی، 17-1.
راسخ‌جهرمی، عرفانه و عایدی، فریبا (1390). بررسی رابطه صادرات بخش کشاورزی و رشد و توسعه اقتصادی سال‌های 1388-1355. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره 2، 111-95.
راسخی، سعید و بهنیا، الناز (1392). آزمون درون‌یابی حمایت با تأکید بر انواع تجارت درون صنعت: یک مطالعه موردی برای صنایع کارخانه‌ای ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 18، شماره 55، 16-1.
سرورزاده، کوروش؛ محمدی، حمید؛ دهباشی، وحید، رحیمی، مجید و دهقان‌پور، حامد (1391). آثار تغییر در سیاست پولی و نرخ مبادله بر عرضه، قیمت و صادرات کشاورزی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 20، شماره 80، 177-151.
سوری، امیررضا و تشکینی، احمد (1392). عوامل مؤثر بر تجارت متقابل ایران و بلوک‌های منطقه‌ای. فصلنامه پژوهش‌های بازرگانی، شماره 68، 58-33.
سوری، علی (1393). اقتصادسنجی همراه با کاربرد Eviews8 & Stata12. تهران، نشر فرهنگ‌شناسی، چاپ اول، جلد 2.
شرزه‌ای، غلامعلی و وفایی سدهی، فرهاد (1382). بررسی اثرات بی‌ثباتی صادرات بر رشد اقتصادی با استفاده از الگوهای پویا. نهمین همایش توسعه صادرات غیرنفتی کشور، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تبریز.
شکیبایی، علیرضا و بطا، فاطمه‌کبری (1388). همگرایی اقتصادی در منطقه آسیای جنوب غربی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 53، 47-23.
شهسوار، محمدرضا و دهقان، فرانک (1388). بررسی عوامل مؤثر بر بی‌ثباتی صادرات غیرنفتی (مطالعه موردی: استان‌های فارس و آذربایجان شرقی). فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 17، شماره 51، 124-105.
طیبی، کمیل و آذربایجانی، کریم (1380). بررسی پتانسیل تجاری میان ایران و اوکراین: به کارگیری مدل جاذبه. پژوهشنامه بازرگانی، شماره 21، 82-61.
طیبی، کمیل و معلمی، مژگان (1380). کاربرد یک مدل جاذبه: آسه‌آن یکپارچگی تجاری در ملت‌های جنوب شرق آسیا. مرکز فناوری اطلاعات دانشگاه اصفهان.
عابدینی، جواد (1390). پتانسیل‌های تجاری ایران با کشورهای اسلامی آسیای جنوب غربی در صنایع با فناوری بالا: سیاست‌های راهبردی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، دوره 16، شماره 61، 166-135.
غلامی، علی (1385). تحلیل آثار آزادسازی تجاری جمهوری اسلامی ایران با کشورهای مسلمان (دلالت‌های مدل جاذبه). فصلنامه اندیشه صادق، مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع)، شماره 22، 45-30.
فرجی، مرتضی و شاکری‌سیاوشانی، آزاده (1391). بررسی عوامل مؤثر در توسعه صادرات فرش دستباف ایران (با رویکرد محیط کلان). فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 63، 220-193.
کازرونی، سید علیرضا و فشاری، مجید (1389). تاثیر نوسان نرخ واقعی ارز بر صادرات غیرنفتی: مطالعه موردی ایران، مطالعات اقتصاد بین‌الملل، شماره 36، 18-9.
کریمی‌هسینجه، حسین (1385). جهانی شدن، یکپارچگی اقتصادی و پتانسیل تجاری: بررسی مدل جاذبه در تحلیل تجاری ایران. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره 5، 143- 118.
کمیجانی اکبر و حاجی، غلامعلی (1391). نقش صادرات و بهره‌وری و رشد اقتصادی: شواهد تجربی از ایران. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال دوم، شماره 7، 20-9.
لطفعلی‌پور، محمدرضا؛ شاکری، سیده زهرا و بطا، فاطمه‌کبری (1390). بررسی همگرایی اقتصادی میان ایران و کشورهای آمریکای لاتین (کاربرد مدل جاذبه). فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره اول، شماره 3، 98-73.
محسنی، رضا (1384). آثار بی ثباتی صادراتی بر رشد صنعتی (مطالعه موردی ایران). مجله دانش و توسعه، شماره17، 122-87.
مصری نژاد، شیرین و ابراهیمی، سعید (1385). اثر آزادسازی تجاری بر عملکرد بخش صنعت در کشورهای در حال توسعه. بررسی‌های اقتصادی،شماره 2، 133 -115.
نوری مهدی و نویدی، حامد (1391). ریسک نرخ ارز و صادرات غیرنفتی در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال سوم، شماره 9، 70-59.
هوشمند، محمود؛ دانش‌نیا، محمد؛ عبداللهی، زهرا و اسکندری‌پور، زهره (1389). عوامل مؤثر بر صادرات غیرنفتی ایران. مجله دانش و توسعه، سال 17، شماره 34، 145-126.
یاوری، کاظم و اشرف‌زاده، حمیدرضا (1384). یکپارچگی اقتصادی کشورهای درحال توسعه، کاربرد مدل جاذبه با داده‌های تلفیقی به روش GMM و همگرائی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 36، 28-1.
Ahmad, H., & Pentecost, E. J. (2011). Exchange Rate Regime Verification: An Alternative Method of Testing for Regime Changes. Department of Economics, Working Papers 22748, University of Bath.
Anderson, J. E. & Wincoop, E. (2001). Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle. NBER Working Paper 8079.
Anderson, J. E. (1979). A Theoretical Foundation for the Gravity Equation. American Economic Review, 69(1), 106-116.
Armington, Paul S. (1969). A Theory of Demand for Products Distinguished by Place and Production. IMF Staff Papers, 16, 159-178.
Aswal, N. (2014). Determinants of India’s Manufactured Exports to South and North: A Gravity Model Analysis. International Journal of Economics and Financial Issues, 4(1), 144 – 151.
Baier, S. L., Bergstrand, J. H., Vidal, E. (2007). Free Trade Agreements in the Americas: are the Trade Effects Larger than Anticipated?. World Economy, 30(13), 47-77.
Baltagi, B. H., Egger, P., Pfaffermayr, M. (2003). A Generalized Design for Bilateral Trade Flow Models. Economics Letters, 80(3), 391-397.
Baranava, V. (2008). Essays on International Trade. Clemson University, All Dissertations, Paper 209.
Bergstrand, J. H. (1985). The Gravity Equation in International Trade: Some Microeconomic Foundations and Empirical Evidence. Review of Economics and Statistics, 67(3), 474-481.
Bergstrand, J. H. (1989). The Generalized Gravity Equation, Monopolistic Competition, and the Factor-proportions Theory in International Trade. Review of Economics and Statistics, 71(1), 143-153.
Bergstrand, J. H. (1990). The Heckscher-Ohlin-Samuelson Model, the Linder Hypothesis, and the Determinants of Bbilateral Intra-industry Trade. Economic Journal, 100(4), 1216-1229.
Breuss, F., & Eegger, P. (1999). How Reliable Are Estimations of East-West Trade Potentials Based on Cross-Section Gravity Analyses? Empirica, 26(2), 81-94.
Dalgin, M. (2003). Essays in Inequality, Trade and Growth. A Dissertation in Ph.D. Economics, University of Syracuse.
Deardorff, A. V. (1998). Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Neoclassical World?. The Regionalization of the World Economy, NBER, 7-33.
Eaton, J., & Kortumi, S. (2002). Technology, Geography and Trade. Econometrica, 70 (5), 1741-1779.
Eegger, P. (2000). A Note on the Proper Specification of the Gravity Equation. Economics Letters, 66(1), 25–31.
Eichengreen, B., & Irwin, D. A. (1998). The Role of History in Bilateral Trade Flows, in: J.A. Frankel (ed.), The Regionalization of the World Economy, 33-57, Chicago, University of Chicago Press.
Estevadeordal, A. (2006). The Rise of Regionalism. Presentation at the Conference, The New Regionalism: Progress, Setbacks, and Challenges. Washington, DC: Inter-American Development Bank.
Evenett, S., & Keller. W. (2002). On Theories Explaining the Success of the Gravity Equation. Journal of Political Economy, 110(2), 281- 316.
Feenstra, R. (2004). Advanced International Trade: Theory and Evidence. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Felbermayr, G., & Kohler, W. (2006). Exploring the Extensive and Intensive Margins of World. Review of World Economics, 142(4), 642-674.
Head, K. (2003). Gravity for beginners. mimeo, University of British Columbia.
Helpman, E. (1987). Imperfect Competition and International Trade: Evidence from Fourteen Industrialized Countries. Journal of the Japanese and International Economies, 1, 62–81.
Helpman, E., & Krugman, P. R. (1985). Market Structure and Foreign Trade: Increasing Returns, Imperfect Competition, and the International Economy. Cambridge, MA: MIT Press.
Hummels, D. (1999). Towards a Geography of Trade Costs. Purdue University.
Kabir, M., & Salim, R. (2010). Can Gravity Model Explain BIMSTEC’s Trade?. Journal of Economic Integration, 25(1), 144-166.
Line, Y. (2005). Three Essays on International Trade. Ph.D. Thesis in Economics, University of Nashville, Tennessee.
Linneman, H. (1966). An Econometric Study of International Trade Flows. Economic Review, 12(2), 297–320.
Mark, N. C., & Sul, D. (2003). Cointegration Vector Estimation by Panel DOLS and Long-Run Money Demand. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 65, 655–680.
Mclavglin, P. A. (2010). Three Essays on Environmental Economics and International Trade. A Dissertation Presented to the Graduate School of Clemson University.
Molaei, I., Molaei, D., Yari, R. and Maleki, H. (2012). Effect of Exchange Rate Volatility on Turkey-Iran Bilateral Trade. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(3), 2411-2414.
Pedroni, P. (1999). Critical Values for Cointegration Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Repressors. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61, 653–678.
Porojan A. (2001). Trade Flows and Spatial Effects: The Gravity Model Revisited. Open Economic Review, 12, 265-280.
Rauch, J. (1999). Networks Versus Market in International Trade. Journal of International Economics, 48(1), 7-37.
Redding, S., & Anthony J. Venables. (2000). Economic Geography and International Inequality. Center for Economic Policy Research, Discussion paper.
Rose, A. K., & Wincoop, E. (2001). National Monday as a Barrier to International Trade: The Real Case for Currency Union. American Economic Review, 91(2), 386-390.
Salvatore, D. (2007). International Economics. 9th ed. New Jersey: John Wiley.
Tinbergen, J., & Endeicus, K. (1962). Shaping the World Economy: Suggestions for an International Economic Policy. The Twentieth Century Fund.
UNCTAD (2013). Trade and Development Report. Report by the Secretariat of the United Nations Conference on Trade and Development.
UNCTAD (2014). Trade and Development Report. Report by the Secretariat of the United Nations Conference on Trade and Development.
Wee Chain Koh (2011). A Macroeconomic Model of Brunei Darussalam. CSPS Strategy and Policy Journal, 2, 55-72.
Wei, S. (1996). Intra-national Versus International Trade: How Stubborn are Nations in Global Integration?. NBER Working Paper 5531, Cambridge: National Bureau of Economic Research.
World Trade Organization (2011). Trade Patterns and Global Value Chains in East Asia: From Trade in Goods to Trade in Tasks.
World Trade Organization (2013). World Trade Development Report.
World Trade Organization (2014). World Trade Development Report .
)