1استادیار گروه اقتصاد دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران
2استادیار گروه اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده
رشد اقتصادی همواره از اهداف مهم سیاستی در کشورهای مختلف است و در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز دستیابی به نرخ بالای رشد اقتصادی ضروری به شمار می‌رود. با توجه به آنکه کشورهای در حال توسعه به دلیل عقب ماندگی تکنولوژیکی با کارایی پایین سرمایه‌گذاری رو به رو می‌باشند، بنابراین، این مجموعه از کشورها می‌توانند از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) به عنوان منبع مناسب انباشت سرمایه و ارتقاء رشد اقتصادی بهره ببرند. در اقتصاد ایران نیز با توجه به فراهم شدن امکان ورود FDI پس از اجرایی شدن توافق هسته‌ای از پتانسیل بهره‌برداری از این منبع برخوردار است. البته تأثیر ورود FDI بر رشد اقتصادی نیازمند زیرساخت‌های لازم از جمله توسعه مالی کشور میزبان می‌باشد. بنابراین در این مطالعه توسعه مالی به عنوان یک متغیر مهم در ورود FDI و ایجاد رشد اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. نتایج مطالعه برای 10 کشور آسیایی در حال توسعه شامل ایران در دوره زمانی 2013-1996 نشان دهنده آن است که توسعه مالی یک متغیر تعیین کننده در ورود FDI به این مجموعه از کشورها می‌باشد، البته بر اساس نتایج، این عامل به تنهایی کافی نبوده و ثبات سیاسی نیز برای ورود FDI ضروری می‌باشد. همچنین نتایج نشان دهنده آن است که اگرچه FDI اثر مثبت و معنی‌داری بر رشد اقتصادی کشورهای مورد بررسی داشته است، اما توسعه مالی به دلیل ضعیف بودن نهادها و ناکارایی در تخصیص اعتبارات اثر بازدارنده بر رشد اقتصادی این کشورها داشته است.
The Role of Financial Development in the Arrival of Foreign Direct Investment and Promotion of Economic Growth
چکیده [English]
Economic growth has always been an important objective of policy in different countries. In developing countries including Iran, to achieving a reasonable rate of economic growth is essential. Since developing countries are facing with low efficiency of investment due to technological backwardness, so this set of countries would be taking advantage from foreign direct investment (FDI) as a source of capital accumulation and promote economic growth. Iran has a good potential for utilization of this resource considering to entering the field of FDI after the implementation of the nuclear deal. But the impact of FDI on economic growth needs required fields, including the host country's financial development. Therefore, in this study financial development as an important variable in the FDI inflow and economic growth is considered. The results for 10 developing Asian countries including Iran in the period 1996-2013 indicate that financial development has a determining effect on FDI inflow to the set of countries, but this is not enough and political stability is essential for FDI inflow. Also, the results indicate that although FDI has a positive and significant effect on economic growth in these set of countries, but financial development has a deterrent effect on economic growth of these countries due to the weak institutions and inefficiency in the allocation of funds.
کلیدواژگان [English]
Financial Development, Foreign Direct Investment (FDI), Economic Growth
مراجع
آق ارکاکلی، آنامحمد؛ یحیی زاده‌فر، محمود و نوبخت، مهدی (1395). "مطالعه توسعه مالی بین‌الملل و نقش آن بر جهانی شدن اقتصاد در کشور ایران با استفاده از داده‌های تابلویی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 6، شماره 22، 56-37.
تقوی، مهدی؛ امیری، حسین و محمدیان، عادل (1390). "توسعه مالی و رشد اقتصادی در کشورهای منا با استفاده از روش پانل پویا GMM". مجله دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، شماره 10، 82-63.
جلائی، سید عبدالمجید و صباغ پورفرد، مینا (1388). "بررسی اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی ایران از مسیر بازارهای مالی". پژوهشنامه اقتصادی، شماره 33، 188-171.
حسینی، سید مهدی؛ اشرفی، یکتا و صیامی‌عراقی، ابراهیم (1390). "بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران با معرفی متغیرهای جدید". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال نوزدهم، شماره60، 34-19.
خلیلی عراقی، منصور و سلیمی‌شندی، رقیه (1393). "رابطه بین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، توسعه مالی و رشد اقتصادی: مطالعه موردی کشورهای منتخب آسیایی". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 22، شماره 71، 156-143.
دلیری، حسن (1396). "بررسی اثر متقابل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و سرمایه‌گذاری داخلی (مطالعه تطبیقی ایران و 136 کشور دنیا)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 7، شماره 26، 96-81.
دودانگی، محمد (1395). "عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در ایران". فصلنامه علمی پژوهشیپژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، دوره 6، شماره 23، 147-131.
سیفی‌پور، رویا (1389). "بررسی تجربی تأثیر سطح توسعه مالی بر رشد اقتصادی". مجله مطالعات مالی، شماره 5، 52-33.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و محمودی، عبداله (1385). "تعیین کننده‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران". جستارهای اقتصادی ایران، سال 5، شماره 3، 129-92.
طیبی، سید کمیل؛ پورشهابی، فرشید؛ خانی‌زاده امیری، مجتبی و کاظمی، الهام (1392). "اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و درجه باز بودن تجاری بر سرمایه‌گذاری داخلی و رشد اقتصادی (مطالعه موردی 10 کشور در حال توسعه آسیایی)". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 21، شماره 7، 152-131.
علیزاده، محمد؛ بابایی، مجید؛ جعفری، محمد و خدایی، مهدی (1393). "اثر متقابل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی در کشورهای عضو D-8 (مدل معادلات همزمان)". فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال 2، شماره 6، 104-87.
غفاری، فرهاد و نیک‌نژاد، الهام (1391). "بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی برخی از کشورهای منطقه منا". فصلنامه علوم اقتصادی، سال 6، شماره20، 172-147.
مهدوی، رحمان و مهدوی، روح اله (1390). "تأثیرگذاری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و توسعه بازار مالی بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره 14، 147-129.
موتمنی، مانی و آریانی، فائزه (1392). "تأثیر توسعه مالی در اثرگذاری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا". فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال 6، شماره 18، 15-1.
میرباقری هیر، میرناصر و شکوهی فرد، سیامک (1395). "بررسی تطبیقی اثرات توسعه مالی بر توزیع درآمد و فقر در کشورهای منتخب اسلامی (رویکرد داده‌های تابلویی)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعهاقتصادی، دوره 7، شماره 25، 108-93.
نجارزاده، رضا و ملکی، مهران (1384). "بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی با تأکید بر کشورهای صادرکننده نفت". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 7، شماره 23، 164-147.
هادی زنوز، بهروز و کمالی دهکردی، پروانه (1388). "اثر FDI بر رشد اقتصادی کشورهای میزبان". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 13، شماره 39، 138-113.
Adams, S. (2009). “Foreign Direct Investment, Domestic Investment, and Economic Growth in Sub-Saharan Africa”. Journal of Policy Modeling, 31, 939–949.
Adeniyi, O. & Omisakin, O. (2012). “Foreign Direct Investment, Economic Growth and Financial Sector Development in Small Open Developing Economies”. Economic Analysis & Policy, 42(1), 105-127.
Aitken, B. J. & Harrison, A. (1999). “Do Domestic Firms Benefit from Direct Foreign Investment? Evidence from Venezuela”. American Economic Review, 89, 605-618.
Alfaro, L., Chanda, A., Ozcan, S. & Selin, S. (2010). “Does Foreign Direct Investment Promote Growth? Exploring the Role of Financial Markets on Linkages”. Journal of Development Economics ,91, 242–256.
Anwar, S. & Sizhong, S. (2011). “Financial Development, Foreign Investment and Economic Growth in Malaysia”. Journal of Asian Economics, 22, 335–342.
De Mello, L. R. Jr. (1997). “Foreign Direct Investment in Developing Countries: A Selective Survey”. Journal of Development Studies, 34(1), 1–34.
Dutta, N. & Roy, S. (2008). “Foreign Direct Investment, Financial Development and Political Risks”. MPRA Paper, No. 10186, posted 27, August 2008 08:28 UTC.
Federici, D. & Carioli, F. (2009). “Financial Development and Growth: An Empirical Analysis”. Economic Modelling, 26(2), 285–294.
Goldsmith, R. W. (1969). “Financial Structure and Development”. Yale University Press, New Haven, CT, 1969.
Haddad, M. & Harrison, A. (1993). “Are There Positive Spillovers from Direct Foreign Investment?”. Journal of Development Economics, 42(1), 51-74.
Hermes, N. & Lensink, A. (2003). “Foreign Direct Investment, Financial Development and Economic Growth”. Journal of Development Studies, 140, 142-163.
Im, K. S., Pesaran, M. H. & Shin, Y. (1997). “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”. Mimeo, Department of Applied Economics, University of Cambridge, Working Paper, No. 9526.
Kao, C. (1999). “Spurious Regression and Residual-Based Tests for Cointegration in Panel Data”. Journal of Econometrics, 90, 1–44.
King, R. G. & Levine, R. (1993). “Finance and Growth: Schumpeter Might Be Right”. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717-737.
Levin, A., Lin, C. F. & Chu, J. (1997). “Unit Root Test in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties”. University of California, San Diego.
Li Chee, Y. (2010). “The Impact of FDI and Financial Sector Development on Economic Growth: Empirical Evidence from Asia and Oceania”. International Journal of Economics And Finance, 2, 107-119.
Lucas, R. (1988). “On the Mechanics of Economic Development”. Journal of Monetary Economics, 22, 3-42.
Lucas, R. (1993). “On the Determinants of Direct Foreign Investment: Evidence from East and Southeast Asia”. World Development, 21, 391-409.
McKinnon, R. I. (1973). “Money and Capital in Economic Development”. The Brookings Institution.
Omran, M. & Bolbol, A. (2003). “Foreign Direct Investment, Financial Development, and Economic Growth: Evidence from the Arab Countries”. Review of Middle East Economics and Finance, 1(3), 231–249.
Romer, p. (1986). “Increasing Return and Long-Run Growth”. Journal of Political Economy, 94, 1002-1037.
Roubini, N. & Sala-i-Martin, X. (1992). “Financial Repression and Economic Growth”. Journal of Development Economics, 39, 5-30.
Schumpeter, J. A. (1911). “The Theory of Economic Development: An Inquiry into Profits, Capital, Credit, Interest and the Business Cycle”. 1934 Translation, Cambridge, Mass: Harvard University Press.
Sghaier, I. M. & Abida, Z. (2013). “Foreign Direct Investment, Financial Development and Economic Growth: Empirical Evidence from North African Countries”. Journal of International and Global Economic Studies, 6(1), 1-13.
Shaw, E. S. (1973). “Financial Deepening in Economic Development”. New York: Oxford University Press.
Traboulsi, O. (2002). “Desk Research on Regional Communities of Practice”. World Bank Institute: Washington DC; UNDP: New York.
ابتدای صفحه