با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان- گروه اقتصاد

چکیده

این مقاله با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تمرکز جغرافیایی صنایع غذایی و آشامیدنی با استفاده از داده‌های پانل پویا، برای 28 استان کشور در دوره زمانی 1391-1380 انجام گرفته است. برای سنجش میزان تمرکز بنگاه‌ها از شاخص تمرکز هرفیندال- هیرشمن(HHI)استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده اثر مثبت و معنی‌دار متغیر نخست شهری (با ضریب 07/1) بر تمرکز جغرافیایی صنایع غذایی و آشامیدنی است که نشان می‌دهد این صنایع تمایل به استقرار در نزدیکی نخست شهرها (بزرگ‌ترین شهر استان) را دارند. با این حال رابطه معکوسی بین متغیر فاصله اقتصادی (با ضریب 067/0-) و تمرکز صنایع غذایی و آشامیدنی وجود دارد که نشان می‌دهد فاصله اقتصادی مانعی برای تمرکز بنگاه‌ها می‌باشد. همچنین متغیر سهم استان از موجودی سرمایه کشور (با ضریب 146/0) اثر مثبت معنی‌داری بر تمرکز بنگاه‌ها داشته است. بر اساس یافته‌های تحقیق به کارگیری سیاست‌های لازم جهت کاهش فاصله اقتصادی بین استان‌ها توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting the Geographic Concentration of Food and Drink Industries Using Dynamic Panel Data

نویسنده [English]

  • MohammadAli Maghsoudpour

چکیده [English]

 
This article aims to examine the factors influencing the geographic concentration of food and drink industries using dynamic panel data for 28 provinces in the period from 2001 to 2012. Herfindahl-Hirschman concentration index is used to measure the concentration of firms. The results show positive and significant effect of primacy (with a coefficient 1/07) on the geographic concentration of food and beverage which shows that these industries tend to settle near the first cities (largest city). However, there is an inverse relationship between economic distance variable (with a coefficient -0/067) and geographic concentration of food  & beverage industries that shows economic distance is an obstacle for firms concentration. The province share of the capital stock of the country (with a coefficient 0.146) had a significant positive effect on firms concentration. According to the results, using the policies to reduce economic distance between provinces is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geographic Concentration
  • Localization Economies
  • Urbanization Economies
  • Economic Distance
بهرامی، جابر و پهلوانی، مصیب (1393). "تأثیر جهانی شدن بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای منتخب MENA با استفاده از روش GMM". مجله اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، سال بیست و یکم، شماره 8، 226-205.
پورعبادالهان کویچ، محسن و همتی، مجتبی (1394). "سنجش موقعیت مکانی بنگاه و بررسی تأثیر آن بر تصمیم صادراتی بنگاه‌های صنعتی ایران". فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، سال دوم، شماره 1، 142-121.
خراط زبردست، اسفندیار (1378). "توسعه صنعتی مناطق و عوامل مؤثر در مکان یابی فعالیت‌های صنعتی بزرگ". فصلنامه هنرهای زیبا، دوره 6، شماره 6، 55-44.
دهقان شبانی، زهرا (1392). "تأثیر چگالی جمعیت بر تمرکز فعالیت‌های صنعتی و رشد منطقه‌ای در ایران". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هجدهم، شماره 54، 92-55.
دهقان شبانی، زهرا و اکبری، نعمت الله (1394). "فاصله اقتصادی و رشد منطقه‌ای در ایران". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال پانزدهم، شماره 2، 222-203.
سامتی، مرتضی؛ فتح آبادی، مهدی و رنجبر، همایون (1393). "اثرات صرفه‌های تجمع صنعتی و شهرنشینی بر رشد اقتصادی: شواهدی از بازارهای ایران". فصلنامهمدلسازیاقتصادی، سال هشتم، شماره3 (پیاپی 27)، 36-17.
سولیوان، آ (1386). " مباحثی در اقتصاد شهری". ترجمه جعفر قادری و علی قادری، تهران، انتشارات نور علم، جلد 1 و 2.
صباغ کرمانی، مجید (1380). "اقتصاد منطقه‌ای (تئوری و مدل‌ها)". تهران، انتشارات سمت.
فرهمند، شکوفه و بدری، فروزنده السادات (1391). "بررسی رابطه بین تجمیع و رشد اقتصادی در منتخبی از کشورهای آسیا– اقیانوسیه". فصلنامهتحقیقاتاقتصادیراهاندیشه، شماره، دوره ، 158-140.
مرکز آمار ایران (1394) www.amar.org.ir/.
مکیان، سید نظام الدین؛ مصطفوی، سید محمدحسن؛ حاتمی، راضیه و دهقانپور، محمدرضا (1391). "بررسی اثر رشد تجارت بر رشد توسعه انسانی در کشورهای منتخب آسیا: رهیافت داده‌های تابلویی". فصلنامه اقتصادمقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، دوره 9، شماره 1،70-55.
مهرگان، نادر و تیموری، یونس (b1391). "محاسبه شدت تمرکز جغرافیایی صنایع در بین استان‌های کشور". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی سال بیستم، شماره 61، 192-175.
مهرگان، نادر، تیموری، یونس (1391). "ارزیابی تمرکز جغرافیایی استانی صنعت و عوامل مؤثر بر میزان آن در ایران". فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، دوره 2، شماره 5، 120-105.
نصراللهی، زهرا و صالحی قهفرخی، فخرالسادات (1391). "عوامل مؤثر بر مکان‌یابی بنگاه‌های صنعتی از دیدگاه رفتارگرایان، مدل لوجیت- پروبیت". مجله علمی پژوهشی سیاست‌گذاری اقتصادی، سال چهارم، شماره 8، 90-75.
نوفرستی، محمد (1389). "ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی". تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
 
Arellano, M. & Bond, S. (1991). “Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations”. Review of Economic Studies, 58(12), 277-297.
Campi, M. T. C., Blasco, A. S. & Marsal, E. V. (2004). “The Location of New Firms and the Life Cycle of Industries”. Small Business Economics, 22, 265–281.
Conley, T. & Ligon, E. (2002). “Economic Distance and Cross-country Spillover”. Journal of Economic Growth, 7(2), 157-187.
Devereux, M. P., Griffith, R. & Simpson, H. (2007). “Firm Location Decision, Regionals Grants and Agglomeration Externalities”. Journal of Public Economics, 91, 413-435.
Harris, T. F. & Ioannides, Y. M. (2000). “Productivity and Metropolitan Density (No. 0016)”. Department of Economics, Tufts University.
Henderson, J. V. (2000). “The Effects of Urban Concentration on Economic Growth”. NEBR Working Paper, No. 7503.
Jofre, M. J., Marin, L. R. & Viladecans, M. E. (2012). “When Are Localization and Urbanization Economies Important? 52nd Congress of the European Regional Science Association: "Regions in Motion -Breaking the Path”. 21-25 August 2012, Bratislava, Slovakia. Provided in Cooperation with: European Regional Science Association (ERSA).
Marsal, E. V. (2004). “Agglomeration Economies and Industrial Location: City- Level Evidence”. Journal of Economic Geography, 4, 565- 582.
Marshall, A. (1920). “Principles of Economics”. 8th ed. MacMillan, London.
Nakamura, R. & Paul, C. J. (2009). “Measuring Agglomeration; Handbook of Regional Growth and Development Theories”. Great Britain by MPG Books Ltd, Bodmin, Cornwall.
Sridhar, K. S. & Wan, G. (2010). “Firm Location Choice in Cites: Evidence from China, India and Brazil”. China Economic Review, 21, 113-122.
World Bank (2009). “World Development Report: Reshapimg Economic Geographic”. Washangton DC Press.