با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز

چکیده

مهاجرت یکی از عوامل اصلی تغییر و تحول جمعیت است و دارای اثرات مثبت و منفی، کوتاه‌مدت و بلندمدت بسیاری است و این اثرات تغییراتی را در ساختار اجتماعی و اقتصادی منطقه مهاجرفرست و مهاجرپذیر ایجاد می‌کند. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی رابطه علّی خالص مهاجرت با نابرابری درآمد و شاخص فقر در ایران است. در این مطالعه به منظور در نظر گرفتن خصوصیات فضایی متغیرها از روش علّیت فضایی استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی شهرستان‌های کشور طی دوره زمانی 95-1385 می‌باشد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد رابطه بین خالص مهاجرت و نابرابری درآمد به صورت یک‌طرفه از خالص مهاجرت به نابرابری درآمد برقرار است. همچنین برآورد مدل خالص مهاجرت و نابرابری درآمد با استفاده از روش اقتصادسنجی فضایی نشان می‌دهد رابطه بین خالص مهاجرت و نابرابری درآمد معکوس بوده و از معناداری بسیار بالایی برخوردار است. به عبارت دیگر، پدیده مهاجرت موجب افزایش نابرابری درآمد در شهرستان‌های مهاجر فرست و کاهش نابرابری درآمد در شهرستان‌های مهاجرپذیر می‌شود. همچنین نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از عدم وجود رابطه بین خالص مهاجرت و فقر در دوره مورد بررسی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial Causality between Migration, Income Inequality and Poverty in Iranian Cities

نویسندگان [English]

  • Elham Nobahar 1
  • Fahmideh Ghorbani 2

1 Assistant Professor in Economics, Faculty of Economics and Management, University of Tabriz

2 Ph.D. Student in Economics, Faculty of Economics and Management, University of Tabriz

چکیده [English]

Migration is one of the main drivers of population changes and has many positive and negative effects in short and long term, and these impacts change the social and economic structure within the migrant areas. The main purpose of this study is to investigate the relationship between net migration, income inequality and poverty in Iran. In this study, spatial causality method was used to consider the spatial characteristics of variables. The statistical population includes all the cities of Iran during the period 2006-2016. The results of this study show that the causality between net migration and income inequality is unilateral, from net migration to income inequality. Also, estimation of income inequality model by using spatial econometric method shows that the relationship between net migration and income inequality is inverse and significant. In other words, migration increases income inequality in origin cities and reduces income inequality in destination cities. The result of the spatial causality test between net migration and poverty shows that there is no causal relationship between the two variables at the study period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Causality
  • Income Inequality
  • Net Migration
  • Poverty
ابریشمی، حمید؛ برخورداری، سجاد و قباشی، علیرضا (۱۳۹۷). "تأثیر پویایی مهاجرت از روستا به شهر بر نابرابری درآمدی: مورد مطالعه مناطق روستایی ایران". فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، شماره ۳، 62-39.
باباپور، میترا؛ راغفر، حسین؛ نخعی، منیژه و محمدی، تیمور (۱۳۹۱). "تحرک درآمدی و پویایی فقر و نابرابری در ایران: رویکرد داده‌های شبه پنل". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
ترنج، حسنعلی (۱۳۹۷). "مشکلات مهاجرت روستایی به شهر و فقر شهروندان". جغرافیا و روابط انسانی، شماره 1(ویژه نامه زمستان)، 29-13.
تودارو، مایکل (۱۳۶۷). "مهاجرت داخلی در کشورهای در حال توسعه". (مترجمان: مصطفی سرمدی و پروین رئیسی فرد)، تهران، مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.
جعفری صمیمی، احمد (1392). "اقتصاد بخش عمومی (1)". تهران، انتشارات سمت، چاپ سیزدهم.
حنیفی، عادل (۱۳۸۹). "روند نابرابری درآمدی در ایران و تأثیر شهرنشینی بر روی نابرابری درآمدی (دوره بعد از انقلاب)". پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
خلیلی عراقی، منصور؛ نوبهار، الهام و کبیری رنانی، محبوبه (۱۳۹۶). "بررسی عوامل مؤثر بر رشد جمعیت شهرستان‌های ایران، رهیافت اقتصادسنجی فضایی". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره ۸۳، ۳۲-۷.
خواجه‌وندپور، الهام و عباسیان، عزت‌الله (۱۳۹۵). "عوامل مؤثر نابرابری درآمد در ایران". چهارمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی.
زالی، نادر و عظیمی، نورالدین (۱۳۹۰). "بررسی و تحلیل ابعاد پیوندهای جمعیتی در استان آذربایجان غربی". مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شماره 9، 100-83.
زیاری، کرامت ا... (۱۳۸۷). "اصول و روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای". انتشارات دانشگاه یزد.
شفیعی کاخکی، مریم (۱۳۹۰). "مهاجرت، نابرابری درآمد یا ارتقاء زندگی". فصلنامه اقتصاد کاربردی، شماره ۴، 112-89.
عسگری، علی و اکبری، نعمت‌الله (۱۳۸۰). "روش‌شناسی اقتصادسنجی فضایی، تئوری و کاربرد". مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، ۱و ۲، 112-93.
گریفین، کیت (1384). "راهبردهای توسعه اقتصادی". ترجمه حسن راغفر، محمدحسین هاشمی، نشرنی، چاپ سوم، تهران.
مصطفائی، شعبان؛ خداداد کاشی، فرهاد؛ موسوی جهرمی، یگانه (1399). "تأثیر توسعه صنعتی بر کاهش فقر در استان‌های ایران". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 10، شماره 38، 60-45.
نظری، رقیه؛ هژبرکیانی، کامبیز؛ امام وردی، قدرت اله و پیکارجو، کامبیز (1398). "تأمین مالی فناوری و تجاری‌سازی نوآوری: مقایسه مدل‌های فضایی در منتخبی از کشورها". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 9، شماره 34، 58-35.
مهرگان، نادر و زمانی شبخانه، صابر (۱۳۹۲). "بررسی اثر شهرنشینی بر توزیع درآمد در ایران با تأکید بر نظریه کوزنتس". فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، شماره ۳، 19-3.
 

 

Aliaga, J., Herrera, M., Leguía, D., Mur, J., Ruiz, M. & Villegas, H. (2011). “Spatial Causality. An Application to the Deforestation Process in Bolivia”. Investigaciones Regionales-Journal of Regional Research, 21, 183-198.

Bayraktar, Y. & Özyılmaz, A. (2017). “The Role of International Migration on Regional Inequality: Turkey Example”. Turkish Journal of middle eastern Studies, Special Issue, 9-30.
Black, R., Natali, C. & Skinner, J. (2006). “Migration and Inequality, Background Paper, Equity and Development”. World Development Report.
Bono, F., Cuffaro, M. & Giaimo, R. (2007). “Regional Inequalities in Consumption Patterns: A Multilevel Approach to the Case of Italy”. International Statistical Review, 75(1), 44-57.
Chen, B., Liu, D. & Lu, M. (2018). “City Size, Migration and Urban Inequality in China”. China Economic Review, 51, 42-58.
Dupont, V. (2007). “Do Geographical Agglomeration, Growth and Equity Conflict?”. Papers in Regional Science, 86(2), 193-213.
Elhorst, J. P. (2014). “Spatial Econometic: from Cross-Sectional Data to Spatial Panels”. Springer.
Girsberger, E. M., Meango, R. & Rapoport, H. (2019). “Regional Migration and Wage Inequality in the West African Economic and Monetary Union”. Journal of Comparative Economics, In Press.
Ha, W., Yi, J. & Zhang, J. (2009). “Internal Migration and Income Inequality in China: Evidence from Village Panel Data”. Human development Research paper, No. 2009/27.
Ha, W., Yi, J., Yuan, Y. & Zhang, J. (2016). “The Dynamic Effect of Rural-to-Urban Migration on Inequality in Source Villages: System GMM Estimates from Rural China”. China Economic Review, 37, 27-39.
Herrera, M., Mur, J. & Ruiz, M. (2011). “A Study on the Criteria for Selecting the Most Adequate Spatial Weighting Matrix”, Paper Presented at the V World Congress of the Spatial Econometrics Association, Toulouse.
Hibbs, B. & Hong, G. (2015). “An Examination of the Effect of Immigration on Income Inequality: A Gini Index Approach”. Economics Bulletin, 35(1), 650-656.
Howell, A. (2017). “Impacts of Migration and Remittances on Ethnic Income Inequality in Rural China”. World Development, 94, 200-211.
Kollamparambil, U. (2016). “Impact of Internal in-Migration on Income Inequality in Receiving Areas: A District Level Study of South Africa”. The Journal of Development Studies, 53(12), 2145-2163.
LeSage, J. & Pace, R. K. (2009). Introduction to Spatial Econometrics”. Chapman and Hall/CRC.
Li, H. & Zou, H. F. (2002). “Inflation, Growth, and Income Distribution: A Cross-Country Study”. Annals of Economics and Finance3(1) ,85-101.
Pacione, M. (2013).Urban Geography: A Global Perspective”. Routledge. Third Edition.
Pearl, J. (2009). “Causal Inference in Statistics: An Overview”. Statistics Surveys, 3, 96-146.
Phan, D. & Coxhead, I. (2010). “Inter-provincial Migration and Inequality During Vietnam's Transition”. Journal of Development, 91(1), 100-112.
Shankar, R. & Shah, A. (2003). “Bridging the Economic Divide Within Countries: A Scorecard on the Performance of Regional Policies in Reducing Regional Income Disparities”. World Development, 31(8), 1421-1441.
Smith, D. M. (1994). Geography and Social Justice. Oxford: Blackwell.
Vega, S. H. & Elhorst, J. P. (2013). “On Spatial Econometric Models”. Spillover Effects and W. In 53rd ERSA Congress, Palermo, Italy.