با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

2 استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

چکیده

هدف از نگارش مقاله حاضر، بررسی تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر رشد اقتصادی ایران می‌باشد. بدین منظور از الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) استفاده شده است. داده‌ها برگرفته از ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) سال 1390 ایران، تهیه شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس در سال 1394 است که جدیدترین ماتریس حسابداری اجتماعی ایران می‌باشد. تحلیل سیاست در قالب نه سناریو انجام شده است که عبارتند از: وضع مالیات بر ارزش افزوده با نرخ‌های اجرا شده در ایران (3%، 4%، 5%، 6%، 8% و 9%)، و نرخ‌های قابل اجرا (10%، 15% و 20%). در تمامی سناریوها نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بخش کشاورزی صفر در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل بیانگر آن است که مالیات بر ارزش افزوده اثر مثبتی بر رشد اقتصادی ایران دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Value Added Tax (VAT) on Iran's Economic Growth Using the Computable General Equilibrium Model (CGE)

نویسندگان [English]

  • Ahmad Chehreghani 1
  • Mansour ZaraNejhad 2

1 Ph.D. of Economics, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran

2 Professor, Faculty of Economics and Social Sciences, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

The purpose of this paper is to investigate the impact of Value Added Tax (VAT) on Iran's economic growth. For this purpose, Computable General Equilibrium Model (CGE) has been used. Data are derived from the Social Accounting Matrix (SAM) of Iran in 2011, prepared by the Parliament Research Center in 2015, which is the latest SAM of Iran. Policy analysis has been carried out in the form of nine scenarios: the VAT with the rates applied in Iran (3%, 4%, 5%, 6%, 8% and 9%), and the applicable rates (10%, 15% and 20%). In all scenarios, the VAT rate in agriculture sectore is considered zero. The results indicate that VAT has positive impact on Iran's economic growth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Value Added Tax (VAT)
  • Economic Growth
  • Social Accounting Matrix (SAM)
  • Computable General Equilibrium (CGE)
  • Lofgren Model
آقایی، محمد و کمیجانی، اکبر (1380). "مبانی نظری مالیات بر ارزش افزوده و مزایای آن در راستای اصلاح نظام مالیاتی". پژوهشنامه اقتصادی، دوره 1، شماره 2، 158-135.
استادی، حسین (1395). "عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی ایران و اثر افزایش قیمت حامل‌های انرژی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 6، شماره 24، 144-133.
اکبری مقدم، بیت الله (1388). "تعادل عمومی محاسبه پذیر (یک فرم استاندارد)". قزوین، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، چاپ دوم.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. (1397). "بخش مالی و بودجه". پایگاه آمار و داده‌ها، گزیده آمارهای اقتصادی، آدرس: https://www.cbi.ir.
بانویی، علی اصغر؛ والی‌زاده، ابوالمحسن؛ صادقی، نرگس؛ مستعلی پارسا، مریم و موسوی نیک، هادی (1394). "بهنگام سازی جدول داده- ستانده، ماتریس حسابداری اجتماعی و طراحی الگوی CGE و کاربردهای آنها در سیاست‌گذاری اقتصادی- اجتماعی: 17. پایه‌های آماری ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390". تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصادی، آدرس: http://rc.majlis.ir.
بِرفیشر، ماری (1392). "مقدمه‌ای بر مدل‌های تعادل عمومی قابل محاسبه". ترجمه بزازان، فاطمه و سلیمانی موحد، مریم، تهران، نشر نی، چاپ اول.
برقی اسگویی، محمدمهدی و شکری، مصطفی (1397). "بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران با تأکید بر نقش مالیات بر درآمد (رویکرد فازی)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 9، شماره 33، 120-106.
بینا، پریسا (1389). "بررسی تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر تولید بخش‌های مختلف اقتصادی در ایران در قالب الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر". پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
جعفری صمیمی، احمد؛ کریمی پتانلار، سعید و اعظمی، کورش (1395). "کاربرد الگوی رشد درون‌زا برای محاسبه نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده با تأکید بر کالاهای مضر و پسماند". فصلنامه مدلسازی اقتصادی، دوره 10، شماره 2، 114-95.
حسینی غفار، سیدعباس؛ بخشی دستجردی، رسول؛ صامتی، مجید و شجری، هوشنگ (1397). "تحلیل بلندمدت و کوتاه‌مدت آثار تأمین مالی دولت از طریق مالیات تورمی با رویکرد نیوکینزین". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 9، شماره 33، 78-57.
رحمانی، تیمور و اصفهانی، پوریا (۱۳۹۶). "تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد: مطالعه بین کشوری". همایش ملی مالیات بر ارزش افزوده: فرصت‌ها و چالش‌ها، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
سرزعیم، علی (1397). "اقتصاد برای همه: تشریح مفاهیم اقتصاد کلان به زبان ساده". تهران، انتشارات ترمه، چاپ هشتم.
طیبی، کمیل و مصری نژاد، شیرین (1385). "روش شناسی مدل تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) تئوری و کاربرد". فصلنامه بررسی‌های مقداری، دوره 3، شماره 1، 132-103.
غلامی، الهام (1389). "بررسی اثر هدفمند شدن یارانه‌ها بر درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده". فصلنامه اقتصاد کاربردی، دوره 1، شماره 2، 239-215.
فارابی، هیرو (1390). "مالیات بر ارزش افزوده و اثرات آن: تجربه کشورها و شیوه اجرا در ایران". مجله اقتصادی، دوره 11، شماره 3 و 4، 90-63.
قوامی، هادی؛ شعبانی، محمدعلی؛ رحیمی، راضیه و فردشریفی، هادی (۱۳۹۶). "مقایسه تأثیر مالیات بر ارزش افزوده و مالیات‌های مستقیم بر رشد اقتصادی ایران". همایش ملی مالیات بر ارزش افزوده: فرصت‌ها و چالش‌ها، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
محمدزاده، پرویز و عزیزی، فرهاد (1394). "تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر رشد اقتصادی ایران طی دوره 1393-1387". کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و مهندسی صنایع، تهران، مؤسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ویرا.
منظور، داوود و حقیقی، ایمان (1395). "الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر و کاربرد آن در تحلیل سیاست‌های انرژی". تهران، انتشارات مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی. چاپ اول.
نادران، الیاس و فولادی، معصومه (1384). "ارائه یک مدل تعادل عمومی برای بررسی آثار مخارج دولت بر تولید، اشتغال و درآمد خانوارها". پژوهشنامه اقتصادی، دوره 5، شماره 4، 80-45.
هژبرکیانی، کامبیز؛ غلامی، الهام و نوبخت سیاهرود کلایی، جواد (1391). "برآورد نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده در ایران: کاربردی از الگوی دایموند- میرلس". مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 47، شماره 2، 79-61.  
 
 
 
Adereti, S. A., Sanni, M. R. & Adesina, J. A. (2011). “Value Added Tax and Economic Growth of Nigeria”. European Journal of Humanities and Social Science, 10(1), 456-471.
Arisoy, I. & Unlukaplan, I. (2010). “Tax Composition and Growth in Turkey: An Empirical Analysis”. International Research Journal of Finance and Economics, 5(59), 50-61.
Chan. S. G., Ramly, Z. & Abd Karim, M. Z. (2017). “Government Spending Efficiency on Economic Growth: Roles of Value-added Tax”. Global Economic Review, 46(2), 162-188.
Egbunilke, F. Ch., Emudainohwo, O. B. & Gunardi, A. (2018). “Tax Revenue and Economic Growth: A Study of Nigeria and Ghana”. Journal Ilmu Ekonomi, 7(2), 213–220.
Ernst & Young (EY) Global Limited. (2018). “Worldwide VAT, GST and Sales Tax Guide 2018”. London: EYGM Limited.
Festus, A. F., Olajumoke, J. & Danjuma, K. J. (2016). “Assessment of Value Added Tax on the Growth and Development of Nigeria Economy: Imperative for Reform”. Accounting and Finance Research, 5(4), 163-178.
Jatala, D. M. (2014). “The Role of Value Added Tax on Economic Growth of Ethiopia”. Science, Technology and Arts Research Journal, 3(1), 156-161.
Le, T. M. (2003). “Value Added Taxation: Mechanism, Design, and Policy Issues”. Washington, D.C.: World Bank.
Lee, Y. & Gordon, R. (2005). “Tax Structure and Economic Growth”. Journal of Public Economics, 89(5-6), 1027-1043.
Lofgren, H., Harris, R. L. & Robinson, Sh. (2002). “A Standard Computable General Equilibrium (CGE) Model in GAMS”. Washington D.C.: International Food Policy Research Institute.
Myles, G. (2009). “Economic Growth and the Role of Taxation Theory”. OECD Economics Department Working Papers, No. 713, Paris: OECD Publishing.
Oliveira, J. (2001). “Economic Effects of Origin and Destination Principle for Value-Added Taxes”. Working paper, School of Business and Public Management, George Washington University.
Onwuchekwa, J. C. & Aruwa, S. A. S. (2014). “Value Added Tax and Economic Growth in Nigeria”. European Journal of Accounting Auditing and Finance Research, 2(8), 62-69.
Shala, T. (2017). “Collection of Value Added Tax in Kosovo and Its Effect on Economic Growth”. European Journal of Economics and Business Studies, 3(2), 225-233.
Sicat, G. P. (1988). “Adopting a Value-Added Tax in a Developing Country”. Asian Economic Journal, 2(1), 68-90.
Simionescu, M. & Albu, L. L. (2016). “The Impact of Standard Value Added Tax on Economic Growth in CEE-5 Countries: Econometric Analysis and Simulations”. Technological and Economic Development of Economy, 22(6), 850–866.
Umeora, C. E. (2013). “The Effects of Value Added Tax (VAT) on the Economic Growth of Nigeria”. Journal of Economics and Sustainable Development, 4(6), 190-201.
Uritescu, M. A. (2017). “The Correlation between Value Added Tax and Economic Growth in Romania”. Hyperion Economic Journal, 5(1), 29-38.
Wilson, O. O. (2015). “The Impact of Value Added Tax on Economic Growth in Nigeria (1994-2012)”. Research Journal of Finance and Accounting, 6(23), 34-46.
Zee, H. H. (1995). “Value Added Tax”. In Parhasarathi Shome (ed.) Tax Policy Handbook. Washington D. C: Fiscal Affairs Department, International Monetary Fund.