با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکترای تخصصی علوم اقتصادی از دانشگاه آکادمی ملی علوم ارمنستان

چکیده

سرمایه‌گذاری به عنوان موتور محرکه رشد اقتصادی، لازمه نیل به توسعه اقتصادی و اجتماعی است. افزایش سرمایه‌گذاری منجر به افزایش تولید، افزایش ارزش افزوده، افزایش درآمد، افزایش رفاه، افزایش اشتغال، کاهش نرخ بیکاری و کاهش فقر می‌شود.
مقوله سرمایه و سرمایه‌گذاری در فرایند توسعه اقتصادی از اهمیت ویژه و بنیادی برخوردار بوده، بر این اساس دولت‌ها برای دستیابی به یک اقتصاد پیشرفته و پویا توجه لازم را به آن از طریق، وضع و اعمال قوانین و مقررات خاص، ایجاد بسترها و بهبود زیرساخت‌های لازم، استفاده بهینه از منابع، امکانات، ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و به کارگیری مدیریت اصولی و علمی و منطقی معطوف می‌دارند تا بدین ‌وسیله  موجبات تحول و پیشرفت کشور و جوامع را فراهم آورند.
مهم‌ترین هدف این تحقیق تجزیه و تحلیل مسائل و مشکلات جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و ارائه راهکارهای مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری است، که با توجه به برازش مدل‌های اقتصادسنجی نتایج علمی اخذ شده این تحقیق به شرح زیر است:
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نوسانات قیمت و درآمد نفت خام، ضمانت‌ها و قراردادهای بین‌المللی، نوسانات مؤثر نرخ ارز و نرخ تورم بالا باعث افزایش میل به جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در نیل به رشد اقتصادی باثبات و مثبت در ایران شده است و علیرغم تمایلات مثبت، میزان جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، به میزان کافی نبوده است.
ارزیابی نتایج حاصل از مدل‌های اقتصادی نشان داده که عوامل متعددی از جمله درآمد ملی، GDP، هزینه‌های بخش دولتی، نرخ تورم، درجه باز بودن اقتصادی، سرمایه انسانی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در میزان کل سرمایه‌گذاری مؤثر بوده است.
در نتیجه این تحقیق،روش‌های جدیدی پیشنهاد شده که به کار بردن این روش ها می‌تواند در جهت بهبود محیط کسب و کار و با هدف افزایش سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گیرد و در کشورهایی با مشکلات مشابه، اصلاح قوانین و مقررات مرتبط برای بهبود روند جذب سرمایه‌گذاری مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting Domestic and Foreign Investments in Iran

نویسنده [English]

  • mohammad doudangi

general manager of statistic and information /The organization of management and planning of golestan province

چکیده [English]

The investments are represented as a driving force in economic theory and continual, stable and essential economic growth is a necessary condition for social-economic development. The increase of investments volume leads to growth of production, income, value added, wealth, employment and reduction of poverty level.
The issue of capital and investment in the economic development is of special importance, therefore, in order to achieve an advanced and dynamic economy, governments have paid special attention to the matter through enactment and enforcement of certain laws and regulations, provision of necessary infrastructures, optimal use of the resources, facilities, capacities, capabilities as well as application of scientific and logical management so as to pave the way for further development of their respective countries and communities.
The main goal of this article is to analyse internal and foreign investment’s attraction problems and difficulties and propose suitable solutions. The main scientific results of the research are:
- It is shown that oil prices and oil incomes fluctuations, international sanctions, foreign exchange rates fluctuations and high inflation rate, have lead to increase FDI in Iran. Despite these positive tendencies the attraction level of FDI is still on the insufficient level.
- The evaluation results of econometric models showed the effects of national income, GDP, government expenses, inflation rate, openness degree of economy, human capital and FDI on the total volume of investments.
As a result of research, new approaches were developed. The results represented in this article can be used in the programs aimed at improving an investment environment in Iran and in the countries with the similar problems. Also, respective legislative reforms is necessary to improve FDI in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Investment
  • Foreign Direct Investment
  • Doing Business
  • Economic Growth
آسیدو، الیزابت و لین، دونالد (1386). "کنترل سرمایه و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی". مترجم: منوچهر مصطفی پور، مجله اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، سال هفتم، شماره های 65 و 66، 107-85.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران www.cbi (irhttp://tsd.cbi.ir/Display/Content.aspx).
برانسون، ویلیام اچ (1381). "تئوری و سیاست‌های اقتصاد کلان". مترجم: عباس شاکری، تهران، نشر نی، چاپ پنجم.
برخورداری، سجاد (1386). "سرمایه‌گذاری خارجی در سبد مالی". تهران، انتشارات مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
پژویان، جمشید و دوانی، عبداله (1383). "حساسیت سرمایه‌گذاری در واکنش به نرخ سود بانکی". پژوهشنامه اقتصادی، شماره 3 (پیاپی14)، 54-13.
تقوی، مهدی (1382). "اصول علم اقتصاد". تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ اول.
تقوی، مهدی و رضایی، مهدی (1389). "تأثیر عواملی به جز سیاست آزادسازی بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در مناطق آزاد تجاری- نفتی ایران". پژوهشنامه اقتصادی پژوهشکده امور اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، شماره 36، 40-15.
خلیلی عراقی، منصور و سلیمی شندی، رقیه (1393). "رابطه بین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، توسعه مالی و رشد اقتصادی: مطالعه موردی کشورهای منتخب آسیایی". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره 71، 156-143.
رحمانی، تیمور (1380)، "اقتصاد کلان (جلد دوم)". تهران، انتشارات برادران، چاپ دوم.
سعیدی، علی و میعادی، زهرا (1390). "بررسی موانع عمده سرمایه‌گذاری خارجی از دیدگاه سرمایه‌گذاران خارجی". پژوهشنامه اقتصادی پژوهشکده امور اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، شماره 41، 200–180.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و محمودی، عبداله (1385). "تعیین‌کننده‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران". مجله جستارهای اقتصادی، شماره 5، 125-89.
طیبی، سید کمیل؛ پورشهابی، فرشید؛ خانی‌زاده امیری، مجتبی و کاظمی الهام (1392). "اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و درجه باز بودن تجاری بر سرمایه‌گذاری داخلی و رشد اقتصادی (مطالعه موردی 10 کشور در حال توسعه آسیایی)". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و یکم، شماره 67، 152-131.
عرفانی، علیرضا؛ حسینی، عابدین و ملکی، حمید (1394). "بررسی وجود اثرات نامتقارن نوسانات مثبت و منفی نرخ ارز بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال پنجم، شماره 20، 60-45.
فرزین، محمدرضا؛ اشرفی، یکتا و فهیمی فر، فاطمه (1391). "بررسی اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی: تلفیق روش‌های سیستم دینامک و اقتصادسنجی". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارائی، شماره 61، 62 –29.
قره‌باغیان، مرتضی (1371). "اقتصاد رشد و توسعه (جلد دوم)". تهران، نشر نی، چاپ اول.
قره‌باغیان، مرتضی (1372). "اقتصاد رشد و توسعه (جلد اول)". تهران، نشر نی، چاپ دوم.
کازرونی، علیرضا و بقایی، فلور (1387). "بررسی مخارج مصرفی و سرمایه‌ای دولت بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران (2005-1971)". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال هشتم، شماره اول، 20-1.
کاظمی، ابوطالب و عربی، زهرا (1393). "تأثیر هزینه های دولتی بر سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران طی دوره 1389–1341". فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال سوم، شماره 9، 245-223.
کرمی، افشین (1387). "آسیب شناسی بازار سرمایه در ایران و چالش‌های پیش‌رو". تهران، مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد، شماره 16.
کریم‌زاده، مصطفی؛ نصرالهی، خدیجه؛ صمدی، سعید و دلالی اصفهانی، رحیم (1390). "بررسی تأثیرگذاری نرخ مبادله بر سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران". پژوهشنامه اقتصادی پژوهشکده امور اقتصادی دانشکده علوم اقتصادی علامه طباطبایی تهران، شماره 41، 50–31.
کمیجانی، اکبر و مجاب، رامین (1390). "رابطه نااطمینانی تورم و سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران". پژوهش‌های اقتصادی پژوهشکده امور اقتصادی علامه طباطبایی تهران، شماره 41، 30-13.
مرادی، علیرضا (1388). "کاربرد Eviews در اقتصادسنجی". تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ سوم.
مهدوی، ابوالقاسم (1383). "تحلیلی بر نقش سرمایه‌گذاری خارجی در رشد اقتصادی". مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 66، 208-181.
 
 
 
Doudangi, M. (2013). “The Ways of Attraction of Direct Local and Foreign Investment in the Islamic Republic of Iran, Ph.D. Dissertation”, The University of National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, Yerevan. 
Rivera-Batiz, F. L. & Rivera-Batiz, L. A. B. (1990). “The Effects of Direct Foreign Investment in the Presence of Increasing Returnes Due to Specialization”. University of Pensylvania, Journal of Development Economic, 1-2, 287- 307.
Rozeei, Z., Akhondzadeh, T. & Sameei, G. (2014). “The Study of the Effective Factors on Investment in Private Sector in Iran (with emphasis on uncertainty)”, International Journal of Industrial Mathematics (http://ijim.srbiau.ac.ir/),Vol. 6, No. 3, Article ID IJIM_00486, 255-264.
Tu, Y., Dai, W. & Tan, X. (2011). “Technology Spillovers of FDI in ASEAN Sourcing from Local and Abroad”, International Economic Studies, 38(1), 69-80.
UNCTAD (1994). “World Investment Report 1994, Transnational Corporations, Employment and the Workplace (UNCTAD,FDI/TNC Database)”. United Nations, New York and Geneva.
UNCTAD (1999). “World Investment Report 1999, Foreign Direct Investment and the Challenge of Development”. United Nations, New York and Geneva.
UNCTAD (2003). “World Investment Report 2003, FDI policies for Development: National and International Perspectives”, United Nations, New York and Geneva.
UNCTAD (2005). “World Investment Report 2005, Transnational Corporations and the Internationalization of R & D”. United Nations, New York and Geneva.
UNCTAD (2009). “World Investment Report 2009, Transnational Corporations, Agricultural Production and Development”. United Nations, New York and Geneva.
UNCTAD (2013). “World Investment Report 2013, Global Value Chins: Investment and Trade for Development”. United Nations, New York and Geneva.
UNCTAD (2015). “World Investment Report 2015, Reforming International Investment Governance”. United Nations, New York and Geneva.