با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجو دکتری-فردوسی مشهد

چکیده

به دلیل محدودیت منابع انرژی و اهمیت آن در زنجیره عرضه هم به عنوان کالای نهایی برای مصرف‌کنندگان و هم به عنوان نهاده برای تولیدکنندگاناز یک طرف و از طرف دیگر با توجه به نوسانات زیاد قیمت آن و افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، سیاست‌های حفاظت از آن و عوامل تأثیرگذار بر عرضه و تقاضای آن در دهه‌های اخیر مورد توجه مجامع علمی و سیاست‌گذاری قرار گرفته است. در این مطالعه رابطه بین مصرف انرژی، صادرات و رشد اقتصادی در بخش صنعت ایران با استفاده از آمارهای ترکیبی مصرف انرژی، صادرات و ارزش افزوده زیر بخش‌های صنعتی در حد تفصیل کدهای 2 رقمی ISIC طی سال‌های 1390-1380 مورد آزمون قرار گرفته است. برای مطالعه رابطه ‌علّیت و پویایی بین متغیرهای مورد بررسی در بخش صنعت از ‌علّیت تودا-یاماموتو و تصحیح خطای برداری استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد از صادرات به مصرف انرژی و رشد اقتصادی در کوتاه‌مدت رابطه ‌علّیت وجود ندارد اما در سایر موارد بین مصرف انرژی، صادرات و رشد اقتصادی رابطه ‌علّیت کوتاه‌مدت، بلندمدت و قوی دوطرفه مثبت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study on the Relationship between Energy Consumption, Economic Growth and Export Industry in Iran (Analysis Based on Panel Data)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Lotfalipour 1
  • Mohammad Hossein Mahdavi Adeli 1

1 -Professor of Ferdowsi University, Mashhad, Iran

2 phd.student

چکیده [English]

Due to limitation of energy resources and its importance in the supply chain as the final products for consumers and inputs for manufacturers on the one hand, and On the other hand, due to the large fluctuations in prices and increased greenhouse gas emissions conservation policies and factors affecting supply and demand in recent decades have been considered by the scientific and policy communities.
In this study, the relationship between energy consumption, export and economic growth in the industrial sector of the Iranian economy has been tested.For this purpose, the panel data of energy consumption, export and value added of the industrial sector in the ISIC 2-digit level detail over the years 2002 to 2012 were used.
To study causality and dynamics between variables in the industrial sector the Toda-Yamamoto causality and vector error correction model were used. The results show bidirectional short-run, long-run and strong causality between variables, Except for one case that from exports to energy consumption and economic growth in the short run, there is no causality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Growth
  • Energy consumption
  • Exports
  • Panel Data
  • Error correction
ابریشمی، حمید؛ مهرآرا، محسن و نوری، مهدی (1392). "بهره‌وری نیروی کار و تورم در کشورهای منتخب صادرکننده نفت". نامه مفید، سال نوزدهم، شماره 96، 46-29.
احمدی شادمهری، محمد طاهر؛ قزلباش، اعظم و دانش‌نیا، محمد (1392). "بررسی رابطه علیّت بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی: با استفاده از داده‌های پانل بر مبنای مدل تصحیح خطای برداری در کشورهای عضو آسه آن". دوفصلنامه اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، سال بیستم، شماره 6، 180-157.
آرمن، سید عزیز و زارع، روح‌الله (1384). "بررسی رابطه علیّت گرنجری بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران طی سال‌های 1381-1346". پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 7، شماره 24، 143-117.
آرمن، سید عزیز؛ کمالی، پروانه و هیبتی، رضا (1389). "بررسی رابطه بین مصرف حامل‌های انرژی و تولید صنعتی در ایران". مطالعات اقتصاد انرژی، سال هفتم، شماره 27، 46-19.
اکبری، محمدرضا و کریمی هسنیجه، حسین (1379). "تأثیر رشد صادرات بر رشد اقتصادی و تشکیل سرمایه". برنامه و بودجه، شماره 52 و 53، 84-63.
آماده، حمید؛ قاضی، مرتضی و عباسی‌فر، زهره (1388). "بررسی رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی و اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران". مجلهتحقیقاتاقتصادی، شماره 86، 38-1.
بهبودی، داوود؛ باستان، فرانک و افشاری، مجید (1390). "بررسی رابطه بین مخارج بهداشتی سرانه و درآمد سرانه در کشورهای با درآمد پایین و متوسط (رهیافت علیّت در داده‌های تابلویی)". مدلسازی اقتصادی، دوره 5، شماره 3 (پیاپی 15)، 96-81.
بهبودی، داود؛ اصغرپور، حسین و قزوینیان، محمدحسن (1388). "شکست ساختاری، مصرف انرژی و رشد اقتصادی ایران (1346-1384)". پژوهش‌های اقتصادی، دوره 9، شماره 3، 84-53.
بهبودی، داود؛ باستان، فرانک و فشاری، مجید (1388). "بررسی رابطه مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته". مطالعات‌ اقتصاد انرژی، دوره 6، شماره 23، 21-1.
حسنی صدرآبادی، محمد حسین؛ عمادالاسلام، هدیه و کاشمری، علی (1386). "بررسی رابطه علّی مصرف انرژی، اشتغال و تولید ناخالص داخلی ایران طی سال‌های 1384-1350". پژوهش‌نامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره 24، 58-31.
 
حیدری، حسن و سعیدپور، لسیان (1391). "تحلیل پویای اقتصادسنجی بین تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی و صادرات غیر نفتی در ایران". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، شماره 33، 83-53.
دامن‌کشیده، مرجان؛ عباسی، احمد؛ عربی، حسین و احمدی، حسن (1392). "سند چشم‌انداز بیست ساله ایران". فصلنامهسیاست‌هایراهبردیوکلان، سال اول، شماره 2، 69-55.
رضوی، سید عبدالله و سلیمی‌فر، مصطفی (1392). "اثر جهانی شدن اقتصاد بر رشد اقتصادی با استفاده از روش خود توضیحی برداری". فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، شماره 12، 32-9.
شاکری، عباس و مالکی، امین (1389). "آزمون رابطه رشد صادرات غیر نفتی و رشد اقتصادی در ایران با استفاده از داده‌های فصلی و به تفکیک کدهای دو رقمی (ISIC)". فصلنامهپژوهش‌هاوسیاست‌های اقتصادی، سال هجدهم، شماره 56، 26-5.
شریفی رنانی، حسین؛ میرفتاح، مریم و ملااسماعیلی، حسن (1392). "نقش مؤلفه‌های آزادسازی اقتصادی بر عملکرد مالی برخی از کشورهای در حال توسعه منا". پژوهش‌های پولی-بانکی، شماره 15، 26-1.
شکیبایی، علیرضا و احمدلو، مجید (1390). "بررسی رابطه بین مصرف حامل‌های انرژی و رشد زیربخش‌های اقتصادی در ایران (1386-1346): رهیافت تصحیح خطای برداری". مطالعات‌ اقتصاد انرژی، شماره 30، 203-181.
صادقی، سید کمال؛ قمری، نیر و فشاری، مجید (1393). "بررسی رابطه علی بین مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی در کشورهای منطقه MENA (رهیافت گشتاور تعمیم یافته در داده‌های تابلویی)". پژوهشنامهاقتصادکلان، شماره 17، 140-121.
عطرکار روشن، صدیقه (1386). "گسترش صادرات و رشد اقتصادی، شواهدی از ایران پس از انقلاب". پژوهش‌نامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره 26، 134-111.
فضل‌زاده، علی‌رضا و تجویدی، مینا (1387). "مدیریت انرژی در صنایع ایران؛ مطالعه‌ موردی: رابطه‌ علّی بین مقدار برق مصرفی و ارزش افزوده صنایع کوچک".مطالعاتاقتصادانرژی، سال پنجم، شماره 19، 162-147.
فطرس محمدحسن و منصوری گرگری، حامد (1388). "بررسی رابطه ‌علّی بین مصرف حامل‌های انرژی و ارزش افزوده در بخش صنعت ایران طی سال‌های 1385-1346". فصلنامهاقتصادمقداری(بررسی‌هایاقتصادیسابق)،دوره 6، شماره 3، 53-27.
قبادی، نسرین (1376). "بررسی رابطه ‌علّیت بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی ایران". دومین همایش ملی انرژی ایران، کمیته ملی انرژی جمهوری اسلامی ایران، وزارت نیرو.
قنبری، علی و خاکسارآستانه، سمانه (1390). "رابطه بین مصرف برق، انتشار آلاینده‌ها و تولید ناخالص داخلی؛ مقایسه بین کشورهای کم درآمد و پردرآمد". فصلنامهمطالعاتاقتصادانرژی، سال هشتم، شماره 31، 144-121.
مداح، مجید و دل قندی، مژده (1392). "بررسی اثر کیفیت نهادها و عملکرد سیاست‌های اقتصادی بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای گروه جی 8 و اوپک (رهیافت خود رگرسیون برداری در داده‌های تابلویی)". اقتصادوتوسعهمنطقه‌ای، سال بیستم، شماره 6، 155-133.
مرکز آمار ایران (1393). "آمارکارگاه‌های صنعتی 10 نفر کارکن و بیشتر به تفکیک کدهای 2 رقمی ISIC". ویرایش دوم، سال‌های 1390-1380.
ملااسمعیلی دهشیری، حسن؛ صامتی، مرتضی و صامتی، مجید (1391). "بررسی ارتباط میان ثبات سیاسی، سرمایه انسانی و جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، رهیافت خودرگرسیون برداری تابلویی: مورد کشورهای در حال توسعه منتخب". اولین همایش بین‌المللی اقتصادسنجی، روش‌ها و کاربردها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.
ملکی، رضا (1383). "بررسی رابطه ‌علّیت بین مصرف انرژی و تولید داخلی در ایران". مجله برنامه و بودجه، شماره 89، 121-81.
مهدوی عادلی، محمد حسین و دهنوی، جلال (1390). "مقایسه رابطه ‌علّیت بین رشد اقتصادی و صادرات در کشورهای در حال توسعه و کشورهای عضو OECD یک تحلیل مبتنی بر داده‌های پانلی". فصلنامهاقتصادمقداری، شماره 29، 24-1.
مهرآرا، محسن؛ فرمهینی فراهانی، راضیه و حسن‌زاده، آیت (1390). "بررسی رابطه میان رشد مصرف برق و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت". مدلسازی اقتصادی، دوره 5، شماره 14، 90-69.
مولایی، محمدعلی؛ دهقانی، علی و حسین زاده، سمانه (1394). "رابطه بین مصرف انرژی و رشد تولید در بنگاه‌های بزرگ تولیدکننده وسایل حمل و نقل ایران (رهیافت علّیت گرنجر، تودا و یاماماتو و داده‌های تابلویی پویا)". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال پنجم، شماره 19، 40-25.
میرشجاعیان حسینی، حسین و رهبر، فرهاد (1389). "بررسی رابطه علیّت میان مؤلفه‌های توسعه پایدار در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا (منا)". مطالعات اقتصاد انرژی، شماره 25، 88-63
نجارزاده، رضا و عباس محسن، اعظم (1383). "رابطه بین مصرف حامل‌های انرژی و رشد بخش‌های اقتصادی در ایران". مطالعات اقتصاد انرژی، شماره 2، 81-61.
نعمت اللهی، سمیه و گرشاسبی، علیرضا (1393). "بررسی تغییرات تنوع‌پذیری صادرات غیرنفتی در شرایط تحریم‌های بین‌المللی با تأکید بر دوره زمانی 1391-1383". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال چهارم، شماره 14، 92-75.
نوفرستی، محمد (1378). "ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی". تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
 
 
 
 
Abalaba, B. P. & Dada, M. A. (2013). “Energy Consumption and Economic Growth Nexus: New Empirical Evidence from Nigeria”. International Journal of Energy Economics and Policy, 3(4), 412-423.
Al-mulali, U. & Sheau-Ting, L. (2014). “Econometric Analysis of Trade, Exports, Imports, Energy Consumption and Co2 Emission in Six Regions”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 33, 484–498.
Altaee, H. H. A. & Adam, M. H. M. (2013). “Electricity Consumption-GDP Nexus in Bahrain: A Time Series Analysis”. Journal of Economics and Sustainable Development, 4(20), 42-51.
Apergis, N. & Payne, J. E. (2012). “Renewable and Non-Renewable Energy Consumption-Growth Nexus: Evidence from A Panel Error Correction Model”. Energy Economics, 34,733-738.
Aslan, A., Kum, H., Ocal, O. & Gosbasl, O. (2013). “Energy Consumption and Economic Growth: Evidence from Micro Data”, Proceedings of ASBBS, 20(1), 280-288.
Baek, J. & Kim, H. S. (2011). “Trade Liberalization, Economic Growth, Energy Consumption and the Environment: Time Series Evidence from G-20 Economies”, Journal of East Asian Economic Integration, 15(1), 3-32.
Bekhet, H. A. & Othman, N. S. (2014). “Long-Run Elasticities of Electricity Consumption, FDI, Export and GDP in Malaysia”. International Journal of Economics and Finance, 6(8), 78-90.
Bouoiyour, J. & Selmi, R. (2014). “The Nexus between Electricity Consumption and Economic Growth in MENA Countries”. Energy Studies Review, 20(2), 25-44.
Breitung, J. (2000). “The Local Power of Some Unit Root Tests for Panel Data”. Advances in Econometrics, 15, 161–177.
Choi, I. (2001). “Unit Root Tests for Panel Data”. Journal of International Money and Finance, 20(2), 249–272.
David, U. & Ann, T. (2014). “Causality Dynamics between Money Supply and Inflation in Nigeria: A Toda-Yamamoto Test and Error Correction Analysis”. Journal of Empirical Economics, 3(2), 63-75.
Dedeoglu, D. & Kaya, H. (2013). “Energy Use, Exports, Imports and GDP: New Evidence from the OECD Countries”. Energy Policy, 57, 469–476.
Dogan, E. (2014). “Energy Consumption and Economic Growth: Evidence from Low-Income Countries in Sub-Saharan Africa”. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(2), 154-162.
Eddrief-Cherfi, S. & Kourbali, B. (2012). “Energy Consumption and Economic Growth in Algeria: Cointegration and Causality Analysis”. International Journal of Energy Economics and Policy, 2(4), 238-249.
Eggoh, J. C., Bangake, C. & Rault, C. (2011). “Energy Consumption and Economic Growth Revisited in African Countries”. Energy Policy, 39, 7408–7421.
Erkan, C., Mucuk, M. & Uysal, D. (2010). “The Impact of Energy Consumption on Exports: The Turkish Case”. Asian Journal of Business Management, 2(1), 17-23.
Hadri, K. (2000). “Testing for Stationarity in Heterogeneous Panel Application”. Econometric Journal, 3, 148–161.
Im, K., Pesaran, M. H. & Shin, Y. (2003). “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”. Journal of Econometrics, 115(1), 53-74.
Kaplan, M., Ozturk, I. & Kalyoncu, H. (2011). “Energy Consumption and Economic Growth in Turkey: Cointegration and Causality Analysis”. Romanian Journal of Economic Forecasting, 2, 31-41.
Kum, H., Ocal, O. & Aslan, A. ( 2012). “The Relationship Among Natural Gas Energy Consumption, Capital and Economic Growth: Bootstrap-Corrected Causality Tests from G-7 Countries”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16, 2361– 2365.
Lau, E., Chye, X. & Choong, C. (2011). “Energy-Growth Causality: Asian Countries Revisited”. International Journal of Energy Economics and Policy, 1(4), 140-149.
Lean, H. H. & Smyth, R. (2010). On The Dynamics of Aggregate Output, Electricity Consumption and Exports in Malaysia: Evidence from Multivariate Granger Causality Tests”. Applied Energy, 87, 1963–1971.
Levin, A., Lin, C. F. & Chu, C. S. J. (2002). “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties”. Journal of Econometrics, 108(1), 1–24.
Li, F., Dong, S., Li X., Liang Q. & Yang, W. (2011). “Energy Consumption-Economic Growth Relationship and Carbon Dioxide Emissions in China”. Energy Policy, 39, 568-574.
Li, L. (2014). “Empirical Research on the Relationship between China Export and New Energy Consumption”. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(2), 229-237.
Maddala, G. S. & Wu, S. (1999). “A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and A New Simple Test”. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61, 631–52.
Mehrara, M. (2007). “Energy Consumption and Economic Growth: The Case of Oil Exporting Countries”. Energy Policy, 35, 2939–2945.
Menegaki, A. (2011). “A Markeing Mix for Renewable Energy in Europe, Based on Consumer Stated Preference”. Renewable Energy, 39, 30-39.
Menegaki, A. N. & Ozturk, I. (2013). “Growth and energy nexus in Europe revisited: Evidence from a fixed effects political economy model”. Energy Policy, 61, 881-887.
Narayan, P. K. & Smyth, R. (2009). “Multivariate Granger Causality between Electricity Consumption, Exports and GDP: Evidence from A Panel of Middle Eastern Countries”. Energy Policy, 37, 229–236.
Nasreen, S. & Anwar, S. (2014). “Causal Relationship between Trade Openness, Economic Growth and Energy Consumption: A Panel Data Analysis of Asian Countries”. Energy Policy, 69, 82–91.
Nnaji, C., Chukwu, J. & Moses, N. (2013). “Does Domestic Energy Consumption Contribute to Exports? Empirical Evidence from Nigeria”. International Journal of Energy Economics and Policy, 3(3), 297-306.
Oladele, O. & Oderinde, L. (2011). “Output, Electricity Consumption and Exports in Nigeria and Ghana Evidence from Multivariate Causality Test”. Applied Econometrics and International Development, 11(2), 153-164.
Ozturk, I., Aslan, A. & Kalyoncu, H. (2010). “Energy Consumption and Economic Growth Relationship: Evidence from Panel Data For Low and Middle Income Countries”. Energy Policy, 38, 4422-4428.
Pahlavani, M., Wilson. E. & Worthington. A. C. (2005). “Trade-GDP Nexus in Iran: An Application of the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Model”, Working Paper, University of Wollongong.
Pedroni, P. (1999). “Critical Values for Cointegration Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors”. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61, 653-670.
Phillips, P. C. B. & Perron, P. (1988). “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”. Biometrika, 75(2), 335–346
Sadorsky, P. (2012). “Energy Consumption, Output and Trade in South America”. Energy Economics, 34, 476–488.
Sami, J. (2011). “Multivariate Cointegration and Causality between Exports, Electricity Consumption and Real Income per Capita: Recent Evidence from Japan”. International Journal of Energy Economics and Policy, 1(3), 59-68.
Shahateet, M. I. (2014). “Modeling Economic Growth and Energy Consumption in Arab Countries: Cointegration and Causality Analysis”. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(3), 349-359.
Shahbaz, M., Nasreen, S., Hui Ling, C. & Sbia, R. (2014). “Causality between Trade Openness and Energy Consumption: What Causes What in High, Middle and Low Income Countries”. Energy Policy, 70, 126–143.
Toda, H. Y. & Yamamoto, T. (1995). “Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes”. Journal of Econometrics, 66, 225-250.
Tsani, S. Z. (2010). “Energy Consumption and Economic Growth: A Causality Analysis for Greece”. Energy Economics, 32 (3), 582-590.
Tugcu, C. T., Ozturk, I. & Aslan, A. (2012). “Renewable and Non-Renewable Energy Consumption and Economic Growth Relationship Revisited: Evidence from G7 Countries”. Energy Economics, 34, 1942-1950.
Ziramba, E. (2013). “Hydroelectricity Consumption and Economic Growth Nexus. Time Series Experience of Three African Countries”. European Scientific Journal, 9(1), 85-95.