با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد اقتصاد، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد اقتصاد، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

توجه به آسیب‌های محیط زیستی ناشی از بخش انرژی در روند حرکت جهانی به سوی توسعه پایدار، ضروری است. بنابراین، تعیین اثرگذاری عوامل مختلف بر آلودگی محیط زیست از لحاظ نظری، عملی و سیاست‌گذاری در جهت رشد اقتصادی متناسب با اهداف توسعه پایدار اجتناب‌ناپذیر است. از این روی این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر آلودگی محیط‌زیست ایران با توجه به دو دیدگاه اقتصادی-اجتماعی و فراسنج‌های اقلیمی و با استفاده از داده‌های 1392-1353 و به روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) می‏پردازد. نتایج مطالعه حاکی از آنست که اثر متغیرهای رشد اقتصادی، درجه تراکم، مصرف انرژی و تعداد خودروها بر آلودگی محیط زیست مثبت و معنادار است. اما درجة بازبودن اقتصاد کشور، درجه حرارت و میزان بارندگی با میزان آلودگی محیط زیست رابطه منفی و معنی‌دار داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study of the Factors Influenced Environment Pollution in Iran During 1974-2013

نویسندگان [English]

  • Rouhollah Nazari 1
  • Mohamad Hosein Mahdavi Adeli 2
  • Yadollah Dadgar 3

چکیده [English]

In the world movement toward sustainable development, it is necessary to consider environmental damages caused by energy sector. Determining the influence of different factors on the environment pollution theoretically, practically and politically is necessary for economic growth, which is in accordance with sustainable development objectives. Hence, in this article, we are going to study the factors influenced Iranian environment pollution (Socio-economic view and Climatic Parameters view) using the data of the years 1974-2013. In order to study the relation between the variables, we have used GMM methodology. According to the study results, the impact of economic growth, density, energy consumption and the number of automobiles on environment pollution is positive and significant. Nevertheless, the degree of the country openness, temperature and rainfall have a negative and significant relation with environment pollution. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • pollution
  • Environment
  • Economic Growth
  • Degree of Openness
  • Energy consumption
بهبودی، داود؛ برقی‌گلعذانی، اسماعیل و ممی‌پور، سیاب (1393). بررسی تأثیر رشد اقتصادی بر آلودگی محیط زیست در کشورهای نفتی. پژوهشنامه اقتصاد کلان، دوره 9، شماره 17، 52-37.
پژویان، جمشید و مرادحاصل، نیلوفر (1386). بررسی اثر رشد اقتصادی بر آلودگی هوا. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال هفتم، شماره 4، 160-141.
پوراحمد، احمد (1377). نقش اقلیم و ساختار جغرافیایی در آلودگی هوای شهر تهران. پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 34، 53-38.
ترنر، آر.ک؛ پیرس، دی و باتمن، ای (1374). اقتصاد محیط‌زیست، ترجمه: سیاوش دهقانیان، علیرضا کوچکی، علی کلاهی اهری، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ اول.
تریودی، آر. کی (1389). مقدمه‌ای بر آلودگی هوا. ترجمه: مصطفی لیلی، نفیسه نوریه، زهرا عطافر، تحت‌نظر محمد هادی دهقانی، انتشارات اندیشه رفیع.
دادگر، یداله و نظری، روح‌اله (1387). آب، محیط‌زیست و توسعه پایدار. فصلنامه مهندس اسوه، شماره 13، 88-80.
زیبایی، منصور و شیخ‌زین‌الدین، آذر (1388). تنوع زیست محیطی و رشد اقتصادی: تحلیل مقطعی کشوری (با تأکید بر کشورهای در حال توسعه)، مجله محیط شناسی، دوره 35، شماره 49، 72-61.
شیروی، عبدالحسین (1390). پروتکل کیوتو و تأمین مالی طرح‌های اقتصادی در کشورهای در حال توسعه. فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست، سال 13، شماره 32، 230-205.
صفوی، سیدیحیی و علیجانی، بهلول (1385). بررسی عوامل جغرافیایی در آلودگی هوای تهران. پژوهش‌های جغرافیایی، دوره 38، شماره 58، 112-99.
عبداللهی، محسن (1389). تغییرات آب‌ و هوایی: تأملی بر راهبردها و تدابیر حقوقی سازمان ملل متحد. فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 40، شماره 1، 214-193.
فطرس، محمدحسن و برزگر، حمیده (1392). اثرات برخی متغیرهای کلان اقتصادی بر انتشار گاز دی اکسیدکربن در آسیای مرکزی و ایران 2007-1995، پژوهشنامه اقتصاد کلان، دوره 8، شماره 16، 158-141.
فطرس، محمدحسن و فتحی، ابوذر (1390). شهرنشینی و آلودگی هوا در ایران. اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران، 16-1.
قربانی، محمد و فیروز‌زارع، علی (1387). مقدمه‌ای بر ارزش‌گذاری محیط زیست. مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
ملاردی، محمدرضا و اصغری، سوسن (1383). شیمی محیط زیست: آشنایی با جنبه‌های شیمیایی محیط‌زیست. مبتکران.
نصراللهی، زهرا و غفاری‌گولک، مرضیه (1389). آلودگی هوا و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی انتشار SPM وSO2  در صنایع تولیدی ایران). فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال دهم، شماره سوم، 95-75.
نواری، علی (1393). تأملی بر عملکرد جامعه بین‌المللی در برابر تغییرات آب‌ و هوایی. پژوهش‌های محیط‌زیست، سال 5، شماره 9، 58-47.

 

 
Akpan, U. F., & Abang, D. E. (2014). Environmental Quality and Economic Growth: A Panel Analysis of the "U" in Kuznets. MPRA Paper No, 54461, 1-22, posted 20. March: http://mpra.ub.uni-muenchen.de/54461/
Al-Mulali, U., Saboori, B., & Ozturk, I. (2015). Investigating the Environmental Kuznets Curve Hypothesis in Vietnam. Energy Policy, 76, 123–131.
Arouri, M., Shahbaz, M., Onchang, R., Islam, F., & Teulon, F. (2014). Environmental Kuznets Curve in Thailand: Cointegration and Causality Analysis. Working Paper Series, IPAG Business School, 1-34.
Begum, R. A., Sohag, K.,  Mastura Syed Abdullah, S., & Jaafar, M. (2015). CO2 Emissions, Energy Consumption, Economic and Population Growth in Malaysia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 41, 594–601.
Chaitanya, K. (2007). Rapid Economic Growth and Industrialization in India, China and Brazil: At What Cost?. William Davidson Institute Working Paper, No. 897.
Dinda, S., & Coondoo, D. (2006). Income and Emission: A Panel-data based Cointegration Analysis. Ecological Economics, 57(2), 167–181.
Eugen, T., Madalina, I., Vlad, C., & Ovidiu, B. (2003), Correlations between the Air Pollution and the Rainfall Composition in Jiului Valley Area. Studia Universitatis Babes-Bolyai, Geologia, 2, 95-100.
Heidari, H.,  Katircioğlu, S. T., & Saeidpour, L. (2015), Economic Growth, CO2 Emissions, and Energy Consumption in the Five Asean Countries. International Journal of Electrical Power & Energy Systems, 64, 785–791.
Hollinger, Keith H. (2008). Trade Liberalization and the Environment: A Study of NAFTA's Impact in El Paso, Texas and Juarez, Mexico. Virginia Polytechnic Institute and State University, 1-79.
Jaccard, M., Nyboer, J., & Sandownik, B. (2002), Domestic Policy Options: The Cost of Climate Policy. UBC Press, Vancouver, BC, 175–198.
Khalil, S., & Inam, Z. (2006), Is Trade Good for Environment? A Unit Root Co-integration Analysis. Journal of Pakistan Development Review, 45(4), 1187-1196.
Khalil, S., Azhar. U., & Hasnain, A. (2007). Environmental Effects of Trade Liberalization: A Case Study of Pakistan, Journal of Pakistan Development Review, 46(4), 645-655.
Mugableh, M. I. (2013). Analysing the CO2 Emissions Function in Malaysia: Autoregressive Distributed Lag Approach. Procedia Economics and Finance, 5, 571 -580.
Muhammad, S., Muhammad Adnan, H. Q., & Kumar, T. A. (2013), Economic Growth, Energy Consumption, Financial Development, International Trade and CO2 emissions in Indonesia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 25, 109-121.
Nasir, M., & Rehman, F. U. (2011). Environmental Kuznets Curve for Carbon Emissions in Pakistan: An empirical investigation. Energy Policy, 39(3), 1857–1864.
Panayotou, T. (2000). Economic Growth and the Environment. CID Working Paper, No. 56, Environment and Development Paper, 4, Center for International Development at Harvard University.
Perkins, S. (2011). Green Growth and Transport. International Transport Forum at the OECD, Paris.
Rehan, R., & Nehdi, M. (2005). Carbon Dioxide Emissions and Climate Change: Policy Implications for the Cement Industry. Environmental Science and Policy, 8, 105–114.
Richmond, A. K., & Kaufmann, R. K. (2006). Is There a Turning Point in The Relationship between Income And Energy Use and/or Carbon Emissions?. Ecological Economics, 56, 176–189.
Sebri, M., & Salha, O. B. (2013). On the Causal Dynamics between Economic Growth, Renewable Energy Consumption, CO2 Emissions and Trade Openness: Fresh Evidence from BRICS Countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 39, 14-23.
Taskin, F., & Zaim, O. (2001). The Role of International Trade on Environmental Efficiency: A DEA Approach. Journal of Economic Modeling, 18(1), 1-17.
The Economist (2014). Climate Diplomacy: Flexible or Toothless? Turning Promises to Cut Emissions into a Binding Global Deal. http://www.economist.com.
UNFCCC. (United Nations Framework Convention on Climate Change), Lima call for climate action, Advance unedited version, (Decision -COP 20). available at: http://unfccc.int/files/meetings/lima_dec_2014/application/pdf/auv_cop20_lima_call_for_climate_action.pdf
UNFCCC. (1995). Report of the Conference of the Parties on its First Session, Berlin, 28 March -7 April 1995. (Decision -COP 1).
UNFCCC. (1997), Kyoto Protocol to the Unite d Nations Framework Convention on Climate Change, Kyoto.
World Bank (2014). World Development Indicators (WDI). CD-ROM. Washington.
Yamin, F., & Depledge, J. (2004). The International Climate Change Regime: A Guide to Rules, Institutions and Procedures. Cambridge University Press.
Yhdego, M. (1995). Environmental Pollution Management for Tanzania: Towards Pollution Prevention. Journal of Cleaner Production, 3(3), 143-151.