با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه اقتصاد، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

رشدصنعتیوتوسعه‌اقتصادیتاحدزیادیبهمقداروسطحاستفاده‌کارآمدازحامل‌هایانرژیارتباطدارد و لذا درتجارتجهانیبیشترین سهمبهعاملانرژیاختصاصدارد. باتوجهبه آنکه رشد اقتصادی یکی از مهم‌ترین اهداف اقتصاد کلان می‌باشد و نرخ آن نشان دهنده سرعت افزایش یا کاهش تولید ناخالص داخلی و در نتیجه، سرعت بهبود یا کاهش سطح رفاه و برخورداری افراد است و باتوجهبهسهمقابلتوجه بخش صنعتدرتولیدناخالصداخلی، در این پژوهش، عوامل تعیین‌کننده رشد اقتصادی ایران با توجه به اثرات طرح هدفمندسازی یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی بررسی شده است. متغیرهای تحقیق شامل سری‌های زمانی اقتصاد ایران بر اساس آخرین داده‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی ایران می‌باشد. در این تحقیق، پس از اجرای آزمون ریشه واحد و بررسی مانایی متغیرها بر اساس آزمون دیکی ـ فولر تعمیم‌یافته (ADF)، ضرایب مدل با استفاده از سیستم معادلات همزمان و به روش حداقل مربعات دو مرحله‌ای در محیط نرم‌افزار Eviews برآورد شده است.
یافته‌های تحقیق، بیانگر آن است که ارزش افزوده بخش‌های مختلف اقتصادی، اثر مثبت و معنی‌داری بر تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی دارد. با توجه به آنکه اندازه دولت با شاخص نسبت هزینه‌های دولت به تولید ناخالص داخلی سنجیده می‌شود، ضریب مربوط به متغیر مخارج دولت منفی و به لحاظ آماری در سطح 6 درصد، معنی‌دار است. گسترش دخالت دولت در اقتصاد از طریق پدیده جانشینی جبری یا پدیده رانش و جایگزین شدن بخش دولت به جای بخش خصوصی باعث کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری خصوصی گردیده و رشد اقتصادی را کاهش می‌دهد. ضرایب مربوط به متغیر قیمت حامل‌های انرژی نیز منفی و معنی‌دار است و نشان دهنده آن است که پدیده تورم و افزایش قیمت حامل‌های انرژی باعث افزایش هزینه‌های تولید در کوتاه‌مدت گردیده و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Important Factors of Iran Economic Growth by Considering the Effects of Increased Energy Prices

نویسنده [English]

  • Hossein Ostadi

Assistant Professor, Department of Economic, Dehaghan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

Economic growth is one of the most important goals of macroeconomics in current communities and its rate shows the rate of increase or reduction of GDP and improvement or reduction rate of welfare of people. This study evaluates the important factors of economic growth in Iran based on the effects of subsidy targeting plan. The study period is 1991-2012 and the study variables are including time series of Iran economy. After performing unit root test and evaluation of the stationary of variables based on Augmented Dickey-Fuller Test (ADF), the model coefficients are estimated by concurrent equations system and Two-Stage Least Square Method (2SLS) in Eviews  software.
The study findings show that value added of various economic sectors has positive and significant impact on GDP and economic growth. As the government size is evaluated by government costs to GDP ratio, the coefficient of government expenditures variable is negative and significant at level 6% statistically. The coefficient of public level variable of prices is negative and significant and it shows that inflation phenomenon and increasing the price of energy carriers increase production costs in short-term and GDP growth rate is reduced. The elimination of paid subsidies to manufactures and increases of production costs of economic enterprises and serious economic sanctions reduce economic growth rate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Growth
  • Energy Prices
  • Subsidies Targeting Plan
  • Iran Economy
ابریشمی، حمید؛ مهرآرا، محسن؛ احراری، مهدی و میرقاسمی، سوده (1388). "الگوسازی و پیش‌بینی رشد اقتصادی ایران با رویکرد شبکه عصبی GMDH". مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 88، 24-1.
آذرمند، حمید (1385). "نقش نهادهای سیاسی و حقوقی در توسعه اقتصادی". فصلنامه روند، سال هفدهم، شماره 50 و 51، 171-119.
آرمن، سیدعزیز و زارع، روح‌الله (1384). "بررسی رابطه علّیت گرنجری بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران طی سال‌های 1381-1346". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره 24، 144-117.
آماده، حمید؛ قاضی، مرتضی و عباسی‌فر، زهره (1388). "بررسی رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی و اشتغال در بخش‌های مختلف ایران". مجلهتحقیقات اقتصادی، دوره 44، شماره 1، 38-1.
بیدآباد، بیژن (1383). "ارتباطات بین بخشی و هدف‌گذاری افزایش اشتغال کشور". فصلنامهاقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 46، 136-107.
جعفری‌صمیمی، احمد و آذرمند، حمید (1384). "بررسی تأثیر متغیرهای نهادی بر رشد اقتصادی در کشورهای جهان". مجله دانش و توسعه، شماره 16، 36-11.
جنت، محمدصادق (1388). "ابعاد و نتایج طرح هدفمندکردن یارانه‌ها". دنیای اقتصاد، شماره 1993، 30-28.
صمصامی، حسین؛ ناظم، محسن و قربان‌نژاد، مجتبی (1390). "تأثیر افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر روی ارزش افزوده بخش صنعت". هشتمین همایش ملی انرژی.
فطرس، محمدحسن؛ آقازاده، اکبر و جبرائیلی، سودا (1391). "بررسی میزان تأثیر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب در حال توسعه (شامل ایران)، دوره‌ زمانی 2009-1980". فصلنامه‌ مطالعات اقتصاد انرژی، سال نهم، شماره 32، 72-51.
فلاحتی، علی؛ الماسی، مجتبی و آقایی، فاطمه (۱۳۸۸)."تأثیر سیاست‌های مالی بر توزیع درآمد و رشد اقتصادی". دوفصلنامهعلمیپژوهشی جستارهای اقتصادی، سال ششم، شماره 11، 131-109.
قره‌باغیان، مرتضی (1393). "اقتصاد رشد و توسعه". جلد اول، نشر نی.
کریمی پتانلار، سعید؛ نادمی، یونس و زبیری، هدی (1394). "اندازه دولت و بیکاری در اقتصاد ایران". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال پنجم، شماره 18، 64-51.
لشکری، محمد (1389). "تأثیر متغیرهای پولی بر رشد اقتصادی در ایران با رویکرد پول‌گرایان". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره 1، 106-79.
مهرآرا، محسن و سرخوش، اکبر (1389). "آثار غیرخطی متغیرهای کلان اقتصادی بر رشد اقتصادی با تأکید بر نرخ ارز (مورد ایران)". مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 93، 228-201.
نعمت‌الهی، زهرا؛ شاهنوشی‌فروشانی، ناصر؛ جوان‌بخت، عذری و دانشورکاخکی، محمود (1394). "ارزیابی آثار هدفمندسازی یارانه حامل‌های انرژی بر فعالیت‌های تولیدی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال پنجم، شماره 19، 24-11.
نونژاد، مسعود و بهارلو، علی‌اصغر (1388). "تأثیر تأمین اجتماعی بر رشد اقتصادی در ایران (1383ـ1352)". مجله کار و جامعه، شماره 108، 43-32.
 
 
 
Ayres, R. & Nair, I. (1984). “Thermodynamics and Economics”. Physics Today, 35, 62-71.
Basu, R. (2002). “An Analysis of Energy Use and its Relationship to Changes in Economic Structure: The Canadian Example between 1971 and 1990”. 14th International Conference on Input-Output Techniques, Montréal, October 10-15, 2002.
Berndt, E. R. (1978). “Aggregate Energy, Efficiency, and Productivity Measurement”. Annual Review of Energy, 3, 225-273.
Denison, E. F. (1979). “Explanation of Declining Productivity Growth”. Survey of Current Business, 59(8), Part II, 1-24.
North, D. (1991). “Institutions”. Journal of Economic Perspectives, 5(1), 97-112.
Stern, D. I. (1993). “Energy and Economic Growth in the USA: A Multivariate Approach”. Energy Economics, 15, 137-150.
The World Bank (2008). “Social and Economic Development”. Group Middle East and North Africa Region.