بررسی اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی در چارچوب مدل‌های تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE)

فطرس, محمد حسن; دلایی میلان, علی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

² دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی کشور و تصمیم‌گیری برای اجرای سیاست‌های اقتصادی، نیازمند شناخت عملکرد کل اقتصاد شامل بخش رسمی و بخش زیرزمینی است. این پژوهش از چارچوب مدل‌های تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) برای مدل‌‌سازی اقتصاد زیرزمینی ایران و بررسی اثر تکانه‌های نفتی، تکانه‌های ‌مالی (مانند تغییر نرخ مالیات‌ها) و تکانه‌های بهره‌‌وری بر اقتصاد رسمی و زیرزمینی استفاده نموده است. نتایج ارزیابی نشان می‌دهد که مدل ارائه شده تقریباً به خوبی توانسته است رفتار ادواری و نوسانات متغیرها را شبیه‌سازی کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد یک تکانه مثبت بهره‌‌وری بخش رسمی باعث افزایش تولید رسمی و کاهش اقتصاد زیرزمینی و به تبع آن کاهش فرار مالیاتی و افزایش درآمد دولت می‌شود اما برعکس یک تکانه مثبت بهره‌‌وری بخش زیرزمینی باعث کاهش تولید رسمی، افزایش تولید زیرزمینی و به دنبال آن منجر به افزایش فرار مالیاتی و کاهش درآمدهای دولت می‌شود. همچنین یک تکانه مثبت نرخ مالیات شرکتی و مالیات بر درآمد منجر به کاهش تولید رسمی، افزایش تولید زیرزمینی، افزایش فرار مالیاتی و کاهش درآمد دولت می‌شود. تکانه مثبت درآمدهای نفتی نیز باعث افزایش تولید رسمی و کاهش اقتصاد زیرزمینی و به تبع آن کاهش فرار مالیاتی و افزایش درآمد دولت می‌شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22285954.1395.7.25.15.9

موضوعات

اقتصاد کلان

عنوان مقاله [English]

Examination of Underground Economy and Tax Evasion within the Framework of Dynamic Stochastic General Equilibrium Models (DSGE)

نویسندگان [English]

Mohammad Hassan Fotros ¹
ali dalaei milan ²

¹ Professor, Faculty of Economic and Social Sciences, Bu_Ali Sina University, Hamedan, Iran

² Ph.D. Student in Economics, Bu_Ali Sina ‎University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Planning for economic development and making a decision for the implementation of economic policies, need to understand the performance of the whole economy, including the official sector and the underground sector. Understanding the performance of the whole economy requires to know economic information system situation and its efficiency. This study used a DSGE model framework for modelling the underground economy and the effect of oil shock, fiscal impulses (such as changing tax rates) and the shock of productivity on the official economy and underground economy. The results of the evaluation showed that the present model was well able to simulate cyclical behavior and volatility of the variables. The results also showed that a positive impulse to the productivity of official sector caused an increase in official production and a decrease in underground economy and this consequently reduced tax evasion and increased government revenue. On the contrary an impulse to the underground sector productivity of, leaded to a decrease in official production, an increase in underground production and consequently an increase in tax evasion and reducing the government's revenues. Furthermore, a positive shock in the corporate tax rate and income tax rate reduced the official production, increased underground production and tax evasion and decreased government revenue. Positive shock to oil revenues increased official production and reduced underground economy and consequently reduced tax evasion and increased revenue for the government..

کلیدواژه‌ها [English]

underground economy
Tax Evasion
Dynamic Stochastic General Equilibrium Models (DSGE)
Iran

مراجع

ابونوری، اسماعیل و رجایی، محمد هادی (1391). "ارزیابی اثر تکانه قیمت انرژی بر متغیرهای اقتصاد کلان ایران: معرفی یک الگو تعادل عمومی پویای تصادفی". فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، سال اول، شماره 2، 22-1.

ابونوری، اسمعیل و نیک‌پور، عبدالحامد (1393). "اثر شاخص‌های بار مالیاتی بر حجم اقتصاد پنهان در ایران". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال پنجم، شماره 17، 90-75.

بهرامی‌، جاوید و اصلانی، پروانه (1390). "بررسی آثار تکانه‌های نفتی بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در مسکن در یک الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا مبتنی بر ادوار تجاری حقیقی." فصلنامه تحقیقات مد‌سازی اقتصادی، شماره 4، 82-57.

تقوی، مهدی و صفرزاده، اسماعیل (1388). "نرخ بهینه رشد نقدینگی در اقتصاد ایران در چارچوب یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی کینزی جدید (DSGE)". فصلنامه الگوسازی اقتصادی، سال سوم، شماره 3، 104-77.

خلعت بری، فیروزه (1369). "اقتصاد زیرزمینی". مجله رونق، سال اول، شماره 1، 11-5 و شماره 2، 18- 11.

زنگنه، محمد (1388). "ادوار تجاری در قالب یک مدل DSGE کینزی با وجود نقصان در بازارهای مالی". رساله دکتری، به راهنمایی دکتر منصور خلیلی و دکتر اصغر شاهمرادی، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران.

شاهمرادی، اصغر و ابراهیمی، ایلناز (1389). "ارزیابی آثار سیاست‌های پولی در اقتصاد ایران در قالب یک الگو پویای تصادفی نیوکینزی". مجموعه مقالات بیستمین کنفرانس سالانه سیاست‌های پولی و ارزی، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

‏شکیبائی، علیرضا و صادقی، حسین (1382).”مدل سازی اقتصاد زیرزمینی با روش منطق فازی“. مجله تحقیقات ‏اقتصادی، شماره 62، 194-175. ‏

شهرستانی، حمید و اربابی، فرزین (1388). "الگوی تعادل عمومی پویا برای ادوار تجاری اقتصاد ایران". فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره اول، 66-43.

صامتی، مجید؛ سامتی، مرتضی و دلائی میلان، علی (1388). "برآورد اقتصاد زیرزمینی در ایران (1384-1344): به روش MIMIC". مطالعات اقتصادی بین‌الملل، سال بیستم، شماره 35، 114-89.

عرب مازار یزدی، علی (1384). "اقتصاد سیاه در ایران". تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

فخرحسینی، سید فخرالدین (1390). "الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی برای ادوار تجاری پولی در ایران". فصلنامه تحقیقات الگوسازی اقتصادی، شماره 1، 28-1.

فخرحسینی، سید فخرالدین؛ شاهمرادی، اصغر و احسانی، محمدعلی (1391). "چسبندگی قیمت و دستمزد و سیاست پولی در ایران". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال دوازدهم، شماره 1، 30-1.

فطرس، محمد حسن؛ توکلیان، حسین و معبودی، رضا (1394). "تأثیر تکانه‌های پولی و مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی- رهیافت تعادل عمومی تصادفی پویای کینزی جدید 1391-1340". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال پنجم، شماره 19، 94-73.

متوسلی، محمود و ابراهیمی، ‌ایلناز (1389). "نقش سیاست‌های پولی در انتقال اثر تکانه‌های نفتی به اقتصاد ایران". سیاست‌های اقتصادی، شماره 2، 50-27.

متوسلی، محمود؛ ابراهیمی، ‌ایلناز؛ شاهمرادی، اصغر و کمیجانی، اکبر (1389). "طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکینزی برای اقتصاد ایران به عنوان یک کشور صادرکننده نفت". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، سال دهم، شماره چهارم، 116-87.

مشیری، سعید، پرمهر، شعله و موسوی نیک، سید هادی (1390). "بررسی درجه تسلط سیاست مالی در اقتصاد ایران در قالب مدل تعادل عمومی پویایی تصادفی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره دوم، شماره 5، 90-69.

مهرگان، نادر و دلیری، حسن (1392). "واکنش بانک‌ها در برابر سیاست‌های پولی بر اساس الگو DSGE". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 66، 67-39.

نصیری‌نژاد، محمدرضا؛ استادی، حسین و هرتمنی، امیر (1393). "بررسی تأثیر مالیات بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای عضو D-8". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال چهارم، شماره 14، 38-29.

Aigner, D., Schneider, F. & Ghosh, Gh. (1988). “Me and My Shadow: Estimating The Size of the Us Hidden Economy From Time Series Data”. In W. A. Barnett; E. R. Berndt and H. White (eds.): Dynamic Econometric Modeling, Cambridge (Mass.): Cambridge University Press, pp. 224-243.

An, S. & Schorfheide, F. (2007). “Bayesian Analysis of DSGE Models”. Econometric Reviews, 26(2-4), 113-172.

Argentiero, A. & Bollino, C. A. (2013). “The Measurement of Underground Economy: A Dynamic-Simulation Based Approach” (No. 123/2013). Università di Perugia, Dipartimento Economia, Finanza e Statistica.

Auty, R. & Gelb, A. (1986). “Oil Windfalls in a Small Parliamentary Democracy: Their Impact on Trinidad and Tobago”, World Development, 14, 1161–1175.

Bhattacharjee, A. & Thoenissen, C. (2007). “Money and Monetary Policy In Dynamic Stochastic General Equilibrium Models”. The Manchester School, 75(s1), 88-122.

Buehn, A. & Schneider, F. (2012). “Shadow Economies Around The World: Novel Insights, Accepted Knowledge, and New Estimates”. International Tax and Public Finance, 19(1), 139-171.

Busato, F. & Chiarini, B. (2004). “Market and Underground Activities in A Two-Sector Dynamic Equilibrium Model”. Economic Theory, 23(4), 831–861

Busato, F. & Chiarini, B. (2013). “Public Finance Review”, 1091142113487006.

Busato, F., Chiarini, B. & Marchetti, E. (2011). “Indeterminacy, Underground Activities and Tax Evasion”. Economic Modelling, 28(3), 831-844.

Caragata, P. J. & Giles, D. E. A. (2000) “Simulating The Relationship Between The Hidden Economy and the Tax Level And Tax Mix In New Zealand”. In Taxation and the Limits of Government (pp. 221-240). Springer US.

Colombo, E., Onnis, L. & Tirelli, P. (2013). “Shadow Economies at Times of Banking Crises: Empirics And Theory”. Working Papers 234, University of Milano-Bicocca, Department of Economics, revised Feb 2013.

Conway, P. & Gelb, A. (1988). “Oil Windfalls in a Controlled Economy: A Fix-Price Equilibrium Analysis of Algeria”. Journal of Development Economics, 28, 63–81.

Dell’Anno, R. (2007). “The Shadow Economy in Portugal: An Analysis with the MIMIC Approach”. Journal of Applied Economics, 10, 253-277.

Dell’Anno, R. & Schneider, F. (2003). “The Shadow Economy of Italy and other OECD Countries: What do you know?”. Journal of Public Finance and Public Choice, 21, 97-120.

Dell’Anno, R. & Solomon, H. O. (2006). “Shadow Economy and Unemployment Rate in U.S.A. Is There A Structural Relationship?”. An Empirical Analysis. For the Annual Meeting of the European Public Choice Society, Finland, April 20-23, 2006.

Draeseke, R. & Giles, D. E. A. (1999). “A Fuzzy Logic Approach to Modeling the Underground Economy”. Proceedings of the International Conference on Modeling and Simulation, 2, 453-458.

Elgin, C. & Oztunali, O. (2012). “Shadow Economies Around the World: Model Based Estimates”. Bogazici University Department of Economics Working Papers, 5.

Feige, E. L. (1990). “Defining and Estimating the Underground and Informal Economies: The New Institutional Economies Approach”. World Development, 18(7), 989-1002.

Gallaway, J. H. & Bernasek, A. (2002). “Gender and Informal Sector Employment in Indonesia”. Journal of Economic Issues, 36(2), 313–321.

Giles, D. (1999). “Measuring The Hidden Economy: Implications for Econometric Modeling”. The Economic Journal, 109, 370–380.

Giles, D. E. A. & Tedds, L. M. (2002). “Taxes and the Canadian Underground Economy”. Canadian Tax paper, 106, Canadian Tax Foundation, Toronto, Canada.

Giles, D. E. A. (1998). “The Underground Economy: Minimizing the Size of Government”. In Grubel, H. (Ed), How to Spend the Fiscal Dividend: Minimizing the Size of Government, Fraser Institute, Vancouver. PP.93-110.

Giles, D. E. A., Tedds, L. M. & Werkneh, G. (2002). “The Canadian Underground and Measured Economies”. Applied Economics, 34(4), 2347-2352.

Greenwood, J., Hercowitz, Z. & Huffman, G. W. (1988). “Investment, Capacity Utilization, and The Real Business Cycle”. The American Economic Review, 78(3), 402–417.

Justiniano, A., Primiceri, G. E. & Tambalotti, A. (2010(. “Investment shocks and Business Cycles”. Journal of Monetary Economics, 57(2), 132-145.

Kavand, H. & Shahmoradi, A. (2011). “Oil Price Changes and Total Productivity Fluctuations in an Oil-Exporting Country”. OPEC Energy Review, 35, 157-173.

Kydland, F. & Prescott, E. (1982). “Time to Build and Aggregate Fluctuations”. Econometrica, 50, 1350-1372.

Loayza, N. V. (1996). “The Economics of the Informal Sector: A Simple Model and Some Empirical Evidence from Latin America”. Carnegie-Rochester Conf. Series Public Policy, 45, 129–62.

Marcelli, E. A., Pastor Jr., M. & Joassart, P. M. (1999). “Estimating the Effects of Informal Economic Activity: Evidence from Los Angeles County”. Journal of Economic Issues, 33(3), 579–607.

Orsi, R., Raggi, D. & Turino, F. (2012). “Estimating the Size of the Underground Economy: A DSGE Approach”, Working Papers wp 818, DipartimentoScienzeEconomiche, Universita di Bologna.

Schneider, F. & Enste, D. H. (2000). “Shadow Economies: Size, Causes, and Consequences”. Journal of Economic Literature,. 38, 77-114.

Schneider, F., Buehn, A. & Montenegro, C. E. (2010). “New Estimates for the Shadow Economies all over the World”. International Economic Journal, 24, 443–461.

Tanzi, V. (1999). “Uses and Abuses of Estimates of the Underground Economy”. Economic Journal, 109 (3), 338-347.

Uhlig, H. (1999). “A Toolkit for Analyzing Nonlinear Dynamic Stochastic Models Easily, Computational Methods for the Study of Dynamic Economies”. Oxford University Press.

Vogel, L. (2012). “Tax Avoidance and Fiscal Limits: Laffer Curves in an Economy with Informal Sector” (No. 448). Directorate General Economic and Monetary Affairs (DG ECFIN), European Commission.

بررسی اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی در چارچوب مدل‌های تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE)

مراجع

مراجع

دوره 7، شماره 25 - شماره پیاپی 25دی 1395صفحه 65-84

دوره 7، شماره 25 - شماره پیاپی 25
دی 1395
صفحه 65-84