بررسی اشتراکات و تمایزاتِ مبانی نظری برنامه‌های توسعه در جمهوری اسلامی ایران

صادقی شاهدانی, مهدی; خسروی, میثم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)

² دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

برنامه توسعه مهم‌ترین سند اجرایی هر اقتصاد، برای نیل به اهداف اقتصادی آن می‌باشد. برنامه‌های توسعه در هدف‌گذاری و سیاست‌گذاری از مبانی نظری متأثر هستند. انکشاف مبانی نظری برنامه‌های توسعه در جمهوری اسلامی در طول پنج برنامه موضوع این نوشتار محسوب می‌شود. این مقاله با روش کتابخانه‌ای بدین موضوعات می‌پردازد که چگونه می‌توان به مبانی نظری برنامه‌های توسعه پی برد و چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در مبانی نظری آنها وجود دارد. نتیجه تحقیق عبارتست از اینکه برنامه‌های توسعه با اینکه در انتخاب‌های راهبردی، احکام و سیاست‌های خود از همه توصیه‌های یک مکتب پیروی نکرده‌اند ولی بسیار متأثر از مبانی و نظریات غربی بوده‌اند و اشتراک و افتراق مبانی آنها به ترتیب عبارت است از: سرمایه‌داری بودن الگویی که ادارة نظام جمهوری اسلامی بر اساس آن به توسعه خود سامان بخشیده است اگرچه این الگو متأثر از نهاد دین هم می‌باشد و اما نقطه افتراق آنها را باید در اتخاذ برخی از انتخاب‌های راهبردی و همچنین نظریات اساسی اقتصادی جستجو کرد. وجه تمایز این تحقیق از کارهای مشابه، بررسی مبانی نظری اساسی و پارادایم توسعه هر برنامه به صورت مستقل و ارزیابی نظری برنامه پنجم توسعه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22285954.1395.6.23.1.8

موضوعات

تجارت بین‌الملل

عنوان مقاله [English]

Theoretical Differences and Similarities of Five Years Development Plans of Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

Mehdi Sadeghi Shahedani ¹
Meysam Khosravi ²

چکیده [English]

Efficient goals and policies that can be seen through development plans are the most important economic document for an economy. Development plans are affected by theoretical bases and also Iran's development plans are not as an exception. This paper tries to grasp the theories that are affect five years plans of Iran. To say more about subject we will answer such questions: how can discover the theoretical base of each plan? What are differences and similarities of plans over this subject? Following the subject requires library method in the research. Results would be reported for similarities the partial effect of capitalism on this plans and differences would found on some strategic selection point and basic economic theories like growth and justice. What makes this paper different to simple research is including fifth plan and discussion on each plan and also using development paradigms and theories for its analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

Planning
Development Theory
growth
Distribution of Income
International Trade

مراجع

ابراهیم‌بای سلامی، غلام حیدر (1388). "بررسی الگوهای نظری سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه ایران در آستانه تدوین برنامه پنجم توسعه". مجله سیاسی اقتصادی، شماره 198، 190-180.

‌استیگلیتز، ژوزف (1385). "سیاست‌های توسعه در دنیای در حال جهانی شدن". مجله برنامه‌ریزی و بودجه، ترجمه: حکمی‌اصفهانی، ناهید، شماره 97، 36-3.

افشاری، زهرا (1380). "برنامه‌ریزی اقتصادی". تهران: نشر سمت.

پیروزمند، علی‌رضا (1381). "ارزیابی نقدهای برنامه‌های توسعه اقتصادی ایران". مجله اقتصاد اسلامی، شماره 7، 136-117.

خلعتبری، فیروزه و طباطبایی‌یزدی، رویا (1390). "عدالت اقتصادی (مجموعه مقالات)". تهران: نشر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

زاکس، ولفگانگ (1377). "نگاهی نو به مفاهیم توسعه". ترجمه: فریده فرهی و وحید بزرگی، تهران: نشر مرکز.

سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه (1389). 6-1.

سیاست‌های کلی برنامه چهارم توسعه (1379). 6-1.

سیاست‌های کلی برنامه سوم توسعه (1379)،6-1.

غلامی نتاج‌امیری، سعید (1385). "آسیب شناسی نظری برنامه‌های توسعه اقتصادی". مجله پژوهش نامه اقتصاد. شماره 3، 88-59.

فرجادی، غلامعلی (1370). "بررسی تحولات نظریه‌های اقتصاد توسعه". مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 44، 86- 66.

قانون برنامه اول توسعه جمهوری اسلامی ایران (1368).50-1.

قانون برنامه پنج ساله پنجم جمهوری اسلامی ایران (1389). 150-1.

قانون برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1384). 150-1.

قانون برنامه دوم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1372).80-1.

قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1379). 150-1.

قدیری‌‌معصوم، مجتبی و نجفی‌کانی، علی‌اکبر (1381). "برنامه‌های توسعه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تأثیر آن بر نواحی روستایی". مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 44، 121–111.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1388). "درباره برنامه پنجم توسعه، آسیب‌شناسی برنامه‌های توسعه در ایران (ویرایش اول)". تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی،30-1.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1389). "ارزیابی کلی برنامه‌های پس از انقلاب". تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی،30-1.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1390). "الگوی مطلوب برنامه‌ریزی برای ایران". مفاهیم برنامه، تهران،30-1.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1392). "مسئله سیاست‌گذاری در اقتصاد ایران از نظر گروه مشاورین هاروارد". مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران،40-1.

موسوی ثمرین، سید سعید (1392). "نقد اقتصاد توسعه". قابل دسترسی آنلاین در آدرس http://www. tarjomaan.com/ vdcj.ietfuqeyysfzu.html

مؤمنی، فرشاد (۱۳۷۴)."کالبد شناسی یک برنامه توسعه". تهران: نشر دانشگاه تربیت مدرس، ویرایش اول.

میرباقری هیر، میرناصر؛ رحیم‌زاده، فرزاد و صفوی، سید راشد (1393). "بررسی تأثیر تجارت بر توسعه انسانی در کشورهای منتخب عضو منا". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال چهارم، شماره 16، 120-105.

میسرا، آر. پی (1364). "مفهوم توسعه: برنامه‌ریزی برای توسعه". مجله جهاد، شماره 78، 29-24.

نجاتی‌حسینی، سید محمود (1386). "سیاست‌های دینی و فرهنگ مردمی در ایران، تحلیل گفتمان انتقادی برنامه‌های توسعه 1368-1388". فصلنامه پژوهشی نامه صادق، سال 14، شماره 2، 77-47.

ویلیامسون (1383). "تاریخچه اجماع واشنگتنی". مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران، 15-1.

هزاوه‌ای، سید مرتضی (1385). "تأثیرپذیری سیاست‌های توسعه در ایران از الگوهای مسلط غربی". مجله دانش سیاسی، دوره 2، شماره 4، 200-165.

Acemoglu, D. & Robinson, J. A. (2012). “Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity, and Poverty”. 1st ed. New York: Crown Publishers.

Bhagwati, J. & Padma, D. (1970). “India: Planning for Industrialization. Industrialization and Trade Policies Since 1951”. London, New York: Oxford U.P. (Industry and trade in Some Developing Countries,1-30.

Chow, G. C. (2011). “Economic Planning in China”. CEPS Working Paper,1-40

COMCEC (2013). “Poverty Outlook”. Ankara, 1-40.

Gillis, M. (1996). “Economics of Development”. 4th ed. New York: W.W. Norton.

Krugman, P. & Obstfeld, M. (2010). “International Economics, Theory and Policy”. Pearson Series in Economics, 9th ed.

Lopez, R. (2005). “Trade and Growth, Reconciling the Macroeconomics and Microeconomics Evidence”. Economic Surveys, 19(4), 1-26.

Lucas, R. (1988). “On the Mechanics of Economic Development”. Journal of Monetary Economics, 22, 3–42.

Millikan, M. (1967a). “National Economic Planning, French Planning”. UMI,1-40.

Millikan, M. (1967b). “Planning in India”. National Bureauo of Economic Research, 1-40.

North, D. (1991). “Institutions”. The Journal of Economic Perspectives, 5)1(. 97-112.

Romer, D. (2012). “Advanced Macroeconomics”. 4th ed. New York: McGraw-Hill/Irwin.

Rosen, G. (1974). “India: Planning for Industrialization by Jagdish Bhagwati, Padma Desai. Review”. In Economic Development and Cultural Change, 22(2), 364–369.

Rostow, W. (1990). “The Stages of Economic Growth. A Non-Communist Manifesto”. 3rd ed., New York: Cambridge University Press.

Soto, H. (2002). “The Mystery of Capital, Why Capitalism Triumphs in The West and Fails Everywhere Else”. 4 ed,Basic Books, New York.

Todaro, M. & Smith, S. (2012). “Economic Development”. 11th ed. Boston, Mass: Addison-Wesley.

بررسی اشتراکات و تمایزاتِ مبانی نظری برنامه‌های توسعه در جمهوری اسلامی ایران

مراجع

مراجع

دوره 6، شماره 23 - شماره پیاپی 23تیر 1395صفحه 32-13

دوره 6، شماره 23 - شماره پیاپی 23
تیر 1395
صفحه 32-13